“Sống là việc thực hiện những lựa chọn như thế. Những lựa chọn của chúng ta và cách chúng ta xử lý chúng định hình con người chúng ta”.Khi Hillary Rodham Clinton kết thúc bốn năm đảm nhận cương vị Ngoại trưởng thứ 67 của Hoa Kỳ (29 tháng 1 năm 2009 – 1 tháng 2 năm 2003), không ai biết bà có quyết định tranh cử tổng thống năm 2016 hay không.

Bà đã dành gần cả thập niên 1990 trên cương vị Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ – đệ nhất phu nhân đầu tiên kiên định với sự nghiệp cá nhân, đấu tranh để có một danh phận riêng, tách rời với chức vụ tổng thống của chồng mình. Bà đã đóng vai trò quan trọng trong thời gian đó khi chồng bà lèo lái một thập niên thịnh vượng chưa từng có của nước Mỹ. Bà đã chịu đựng những cáo buộc tham nhũng và xì-căng-đan. Sau cuộc tranh cử tổng thống năm 2008, bà Clinton dự kiến quay lại để đại diện cho bang New York ở Thượng viện Mỹ. Trước sự ngạc nhiên của bà, đối thủ cạnh tranh cùng Đảng Dân chủ, tức tân tổng thống mới đắc cử Barack Obama, mời bà làm Bộ trưởng Ngoại giao trong chính quyền của ông. Những chọn lựa khó khăn là cuốn hồi ký kể câu chuyện xuất sắc và nổi bật trong lịch sử của bốn năm tiếp sau đó, và những quyết định khó khăn mà bà và các đồng nghiệp đã đối mặt. Miêu tả các cuộc đối thoại ngoại giao ở những cấp cao nhất, Ngoại trưởng Clinton cung cấp cho người đọc một khóa học tinh tế về quan hệ quốc tế, cùng những phân tích của bà về cách sử dụng “quyền lực thông minh” để đem lại an ninh và thịnh vượng trong một thế giới thay đổi nhanh chóng.

Và nay thì, như tựa đề cuốn hồi ký về thời gian làm Đệ nhất phu nhân Mỹ Living History, Hillary Rodham Clinton không chỉ đang sống cùng lịch sử mà còn làm nên lịch sử khi trở thành nữ ứng cử viên đầu tiên thay mặt một chính đảng trong cuộc đua trở thành tổng thống thứ 45 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Nếu đắc cử, thì như bà nói “History made!” – bà sẽ đi vào lịch sử!

Hillary Clinton mạnh mẽ trước “Những lựa chọn khó khăn”

Những chọn lựa khó khăn phong phú chi tiết và thuyết phục về vai trò của bà Clinton trong các sáng kiến ngoại giao và những cuộc khủng hoảng đã định hình nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Obama – chiến lược xoay trục sang châu Á, Afghanistan dậy sóng năm 2009, và sự “điều chỉnh” với nước Nga, phong trào Mùa Xuân Ảrập, “vấn đề nan giải” Syria – được kể từ góc nhìn của một nhà ngoại giao Mỹ, rất Mỹ.

Bà đã viết về sứ mệnh của mình trong vai trò đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ: “Chúng ta cần một kiến trúc mới cho một thế giới mới”. Sự rạch ròi giữa “quyền lực cứng” và “quyền lực mềm” không còn hiệu quả nữa. Học thuyết của bà Clinton là “quyền lực thông minh”, phương pháp kết hợp mọi công cụ có trong tay – ngoại giao, kinh tế, quân sự, chính trị, pháp lý và văn hóa, để đạt những mục tiêu của nước Mỹ. Và tất nhiên, cả truyền thông xã hội nữa. (theo yêu cầu của bà, Michael McFaul, đại sứ Mỹ ở Nga, đã sử dụng tài khoản Twitter của ông để trở thành một trong những tiếng nói trực tuyến có sức ảnh hưởng nhất ở Nga.) Đi hết quốc gia này đến quốc gia khác trong bốn năm di chuyển không ngừng, bà Clinton miêu tả mình là người quyết đoán và khôn ngoan với các lãnh đạo khắp thế giới, quyết tâm vươn ra bên ngoài các văn phòng chính phủ cùng những cuộc gặp gỡ ngoại giao được dàn dựng để tương tác với dân thường, những người có thể sẽ được truyền cảm hứng để theo đuổi nền dân chủ kiểu Mỹ sau khi tiếp xúc với vị ngoại trưởng đời thường.

Hillary Clinton ý thức rất rõ chỗ đứng của bà trong lịch sử. Bà vẫn buộc phải tuân thủ “chuẩn mực kép bền bỉ áp dụng cho phụ nữ trong chính trường – liên quan đến trang phục, dáng vẻ, và tất nhiên cả kiểu tóc – không được để những điều đó làm cho mình chệch hướng” “Mỉm cười và tiến tới,” bà khuyên, có vẻ yếu đuối, nhưng sau khi sống trong “cối xay thịt” chính trường đủ lâu – với tư cách phu nhân của một vị tổng thống hai nhiệm kỳ và một chính trị gia tranh cử – bà biết rằng ngay cả một cơn nhức nhối vì giận dữ cũng bị coi là tự thương hại, và đó là điều cấm kỵ với phụ nữ.

Nếu Hillary Rodham Clinton thực sự trở thành nữ nguyên thủ đầu tiên của Hoa Kỳ, thì hồi ký Những chọn lựa khó khăn của bà càng cho ta hiểu thấu đáo về những gì bà đã chuẩn bị và sẽ làm trên cương vị đó. Chúng ta sẽ chúc mừng bà, nhưng sẽ không ảo tưởng về nước Mỹ – mà trái lại, hiểu những thách thức lẫn thuận lợi tiềm năng, để đến lượt mình, chúng ta tin tưởng vào những chọn lựa khó khăn nhưng thận trọng, chiến lược và vì quyền lợi quốc gia mà Đảng và chính phủ Việt Nam sẽ làm.

_____

Xem thêm

Hillary Clinton – Trái tim của hoa hồng

Câu nói truyền cảm hứng từ những phụ nữ thành công nhất thế giới

Phim hồi ức tình yêu vợ chồng Tổng thống Obama