Bảo tàng của búp bê – hoài niệm hình ảnh người Nhật một thời

Ghé thăm núi Phú Sĩ tại vùng Yamanashi, bạn rất nên ghé thăm bảo tàng Kawaguchiko Muse, nơi trưng bày vĩnh viễn các tác phẩm búp bê của Yuki Atae, một trong những niềm tự hào của nước Nhật. Khi cuộc chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, Yuki Atae mới tròn 8 tuổi. Ông lớn lên trong giai đoạn hậu chiến vô cùng khó khăn của người Nhật. Tất cả những điều đó được ông khắc họa lại qua các tác phẩm búp bê của mình.

Búp bê của Yuki là hình ảnh của người Nhật một thời, tràn ngập nỗi âu lo, không ít nỗi buồn, nhưng hết sức trong trẻo và lạc quan. Ông chia sẻ rằng: “Tôi muốn khắc họa lại cuộc sống của thời kỳ ấy, những hình ảnh vẫn còn lại trong ký ức của tôi, trong hình dáng của những con búp bê với tình yêu dành cho thời đã qua”. Khi trung tâm mua sắm Matsuya (tại khu Ginza, Tokyo) mở một đợt triển lãm búp bê của Yuki Atae, rất nhiều người lớn tuổi đã tới để tìm lại tuổi thơ. Hàng người chờ đến lượt vào xem triển lãm nối dài từ tầng 8 của tòa nhà xuống tầng 1 và kéo ra cả ngoài phố.

Sức hút kỳ lạ của những tác phẩm búp bê do Yuki Atae làm ra không nằm ở bất cứ sự lạ lùng nào, mà từ sự tinh tế và sống động, cho thấy sự tỉ mỉ và tinh thần của người nghệ sĩ dồn vào chúng. Ông dành ra hàng tuần để phác thảo hình ảnh cho búp bê của mình, sau đó tạo khung cho chúng bằng gỗ, với những ngón tay ngón chân được tạo khung từ thép. Để tạo ra hình dáng của búp bê, ông sử dụng một lớp dày bột giấy và đất sét với sự tính toán tỉ mỉ để chúng có thể tự đứng vững mà không cần tới sự hỗ trợ khác.

Đặc điểm nổi bật nhất tạo ra sự sống động tuyệt vời cho các tác phẩm búp bê của Atae là việc ông dùng vải bồi lên lớp giấy và đất sét rồi tô màu để tạo ra làn da mang lại cảm giác ấm áp như da của người thật. Đó là chưa kể, tất cả trang phục của các búp bê, các chi tiết như từng sợi tóc, đôi hài cỏ đều do ông tự tay làm ra. Từng chi tiết đều gợi lên trong người xem một cảm giác hoài niệm ngọt ngào, có chút buồn phảng phất, nhưng để họ phải mỉm cười.

Những người khách nước ngoài có thêm phần thích thú với các tác phẩm búp bê của Atae bởi sự dễ thương – đặc tính “kawaii” nổi bật trong các tác phẩm Nhật Bản nói chung. Các tác phẩm của ông chủ yếu miêu tả lại trẻ em trong các hoạt động ngày thường, cô bé nằm ngủ quên trên chiếc bàn thấp, em bé tròn xoe mắt khi nhìn thấy con chim bay trong vườn, một cậu bé ngước mắt ngây thơ nhìn lên trong quán rượu, sự kinh ngạc trầm trồ của trẻ thơ khi nhìn thấy hoa đào nở… Yuki Atae nói rằng ông tìm thấy nguồn cảm hứng từ tất cả mọi điều đang xảy ra quanh mình, và trẻ em luôn là trung tâm của thế giới đó.

Mỗi nhân vật búp bê của Yuki Atae đều có một cá tính và xúc cảm riêng, cho dù đôi khi ông đặt chúng vào chung một bối cảnh. Sự sống động được tạo thành từ sự tinh tế trong đôi mắt vẽ đầy biểu cảm, trong từng cử chỉ của những ngón tay được tạo hình tỉ mỉ, trong tư thế và hình dáng của từng búp bê cho thấy được thế giới nội tâm phong phú mà ông đã ban cho nhân vật của mình. Atae đã có lần trả lời rằng: “Cho dù tôi cố gắng làm ra một con búp bê trông thật vui vẻ, cảm xúc cá nhân của tôi vẫn xuất hiện ở đó”, và việc trung thành với xúc cảm của mình là điều quan trọng nhất của quá trình sáng tạo.

Gần đây, người nghệ sĩ tài ba đã bắt đầu hướng đến các nhân vật hiện đại và những nhân vật thần tiên. Tuy nhiên, sự thay đổi về đề tài không thay đổi yếu tố quan trọng nhất về mặt chất liệu: vải. Ông nói rằng đôi khi chỉ cần nhìn thấy một mẩu vải nhỏ, ông đã có thể hình dung ra được con búp bê sắp tới của mình trông như thế nào. Ngược lại, nếu ông không thể tìm ra được chất vải phù hợp để thiết kế trang phục cho búp bê của mình, ông sẽ không thể hoàn tất chúng. Với những búp bê mang xúc cảm hoài niệm, trang phục của chúng nhất định phải làm từ vải bông cũ, được nhuộm màu chính xác như áo quần thời xưa, với những búp bê thần tiên, ông tìm ra cho bằng được những chất vải tạo ra cảm giác mong manh, lãng mạn