Với hàng nghìn năm lịch sử, châm cứu đã chuyển mình từ phương pháp y học cổ truyền sang liệu pháp được nghiên cứu khoa học hiện đại. Những đầu kim mảnh như sợi tóc có khả năng giúp giảm đau mạn tính và được ứng dụng trong điều trị nhiều bệnh lý phức tạp. Ngày nay, sức mạnh của những chiếc kim nhỏ này đặt ra câu hỏi về mối liên kết giữa trí tuệ cổ xưa và khoa học đương đại.
“Tôi sợ kim tiêm, ngoại trừ kim châm cứu” – Diễn viên Catherine O’Hara.
Châm cứu là gì?
Châm cứu là phương pháp y học cổ truyền có nguồn gốc từ Trung Hoa với lịch sử hơn 3.000 năm, sử dụng kim thép siêu mỏng châm vào các huyệt đạo nhằm điều chỉnh dòng năng lượng trong cơ thể. Theo y học cổ truyền, con người có khoảng 361 huyệt đạo chính (trong tổng số hơn 2.000 điểm huyệt được ghi nhận) liên kết với nhau thông qua hệ thống kinh mạch phức tạp.
Theo triết lý dưỡng sinh phương Đông, khí (hay “chi”) là năng lượng sống cốt lõi của cơ thể. Khí lưu thông dọc theo các đường kinh mạch, nuôi dưỡng và duy trì sự sống. Khi dòng khí huyết lưu thông không bị tắc nghẽn, con người đạt được trạng thái cân bằng tối ưu về sức khỏe thể chất, tinh thần và cảm xúc.
Châm cứu tác động trực tiếp lên các huyệt đạo – đặc biệt tập trung ở vùng lưng, cổ, đầu và mặt – nhằm kích thích và khơi thông dòng khí bị tắc nghẽn. Khi kim châm vào đúng huyệt đạo, nó tạo ra sự kích thích giúp cân bằng lại năng lượng âm – dương trong cơ thể, từ đó cải thiện sức khỏe tổng thể và điều trị nhiều loại bệnh lý.
Phương pháp này đã có nhiều cải tiến qua thời gian. Truyền thống, các y sư thường vân vê đầu kim để tăng kích thích tại huyệt đạo. Một số trường hợp còn kết hợp với ngải cứu (một loại thảo dược tạo nhiệt) để mang hơi nóng vào cơ thể, tăng cường hiệu quả điều trị. Trong y học hiện đại, một số bác sĩ sử dụng dòng điện cường độ thấp kết hợp với kim châm (điện châm) để tối ưu hóa hiệu quả. Mỗi y sĩ, tùy theo kinh nghiệm và phương pháp điều trị, sẽ có những thủ thuật châm cứu khác nhau phù hợp với từng bệnh lý cụ thể.
BÀI LIÊN QUAN
Châm cứu có thể cải thiện được những bệnh lý nào?
Theo Viện Quốc gia về Sức khỏe và Chất lượng Chăm sóc (National Institute for Health and Care Excellence – NICE), châm cứu thường được xem xét để điều trị các cơn đau mạn tính (kéo dài), đau đầu do căng thẳng, đau nửa đầu, viêm tuyến tiền liệt và chứng nấc cụt.
Ngoài ra, châm cứu còn được ứng dụng để điều trị các triệu chứng như đau khớp, đau cơ, đau hàm, đau do ung thư và giảm tác dụng phụ của hóa trị, chẳng hạn như buồn nôn.
Những lưu ý cần cân nhắc khi thực hiện châm cứu?
Vì đây là thủ thuật chữa bệnh cổ xưa, nên hầu như hiệu quả điều trị phụ thuộc lớn vào tay nghề của người thực hiện. Xác định đúng bệnh, châm đúng huyệt đạo để sau quá trình thực hiện bạn cảm nhận được sự cải thiện là những tiêu chí hàng đầu để đánh giá trình độ tay nghề của y sĩ. Một số người sẽ cảm thấy đau nhức và chảy máu nhẹ hoặc bầm tím ở nơi châm. Nếu cảm thấy có khó chịu, bạn nên liên hệ ngay với y sĩ để có phương án xử lý kịp thời.
Trước khi thực hiện châm, bạn cần kiểm tra kim tiêm. Đó phải là kim tiêm vô trùng và dùng một lần để giảm thiểu tối đa nguy cơ nhiễm trùng. Bên cạnh đó, nếu bạn có sử dụng máy trợ tim thì cần trao đổi trước với y sĩ. Vì khi sử dụng loại hình châm cứu có xung điện, thì dòng điện có thể gây trở ngại cho máy tạo nhịp tim. Ngoài ra, nếu đang mang thai hoặc có dấu hiệu mang thai cũng cần thông báo trước với y sĩ. Một số huyệt đạo có thể kích thích chuyển dạ và dẫn đến sinh non.
BÀI LIÊN QUAN
Sơ lược về quá trình châm
Do các huyệt đạo nằm dọc cơ thể và liên hệ mật thiết với nhau, nên có thể các y bác sĩ sẽ châm cách xa vùng đau chứ không châm trực tiếp lên vùng đau. Vì đầu kim rất mỏng, nên khi đâm vào cơ thể bạn có thể không có cảm giác đau hay khó chịu. Tùy khu vực và huyệt đạo mà độ nông sâu của kim khi đâm vào cũng khác nhau. Thông thường, một liệu trình châm sẽ sử dụng từ 5 đến 20 kim và kéo dài từ 10 đến 15 phút.
Khi thực hiện, y sĩ có thể xoay nhẹ đầu kim, đốt thảo dược (như ngải cứu) để truyền nhiệt hoặc kích thích bằng xung điện nhẹ. Trong quá trình châm cứu, bạn nên nằm yên, thư giãn và tránh cử động để không ảnh hưởng đến thao tác của y sĩ.
Tùy thuộc vào cơ địa, một số người sẽ cảm thấy tràn đầy năng lượng và thư giãn sau khi châm cứu, trong khi những người khác có thể không nhận thấy sự thay đổi nào. Song, nếu các triệu chứng không thuyên giảm sau vài tuần, có thể phương pháp này không phù hợp với bạn. Ngoài ra, nguyên nhân cũng có thể do y sĩ chẩn đoán sai hoặc châm cứu không đúng huyệt đạo.
Ngày nay, châm cứu được xem là một phương pháp hỗ trợ trong điều trị các bệnh mạn tính. Vì vậy, bạn vẫn nên tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ và chỉ coi châm cứu là một liệu pháp bổ trợ, không nên xem đây là phương pháp điều trị chính. Ngoài ra, hãy cân nhắc lựa chọn các cơ sở uy tín, có chuyên môn cao để đảm bảo quá trình châm cứu mang lại hiệu quả như mong đợi.
Nhóm thực hiện
Thực hiện: Aaron Nguyen.
Ảnh: Tổng hợp.
