Du lịch là thứ duy nhất bạn phải bỏ tiền mua nhưng lại khiến bạn giàu có hơn. (Đức Đạt Lai Lạt Ma).
Bạn có thể rất thích đi xa nhưng lại ngại vì… say xe (hay còn gọi là say sóng, say tàu xe). Đặc biệt là những dịp cuối năm, đi xa bằng ô tô, tàu, phà, máy bay là điều khó tránh khỏi. Vậy đâu là cách hiệu quả nhất để chống say tàu xe hiệu quả?
Nguyên nhân khiến bạn bị say xe?
Tiến sĩ Clifford Hume (Bác sĩ Tai mũi họng tại Trung tâm Y tế UW – Montlake, Washington, Mỹ) giải thích về nguyên nhân say xe: Đó là sự nhiễu loạn thông tin giữa ba hệ thống cảm giác nhau cung cấp thông tin về tư thế & chuyển động của cơ thể, bao gồm tai trong (tiền đình); thị giác (hình ảnh); và cổ, cột sống, cơ, khớp (cảm giác cơ thể).
Cụ thể là, tai trong có các cơ quan giúp phát hiện chuyển động ở cả môi trường bên ngoài và bên trong đầu. Khi phối hợp với các cơ quan khác, cơ quan bên trong tai trong gửi tín hiệu đến não giúp duy trì sự cân bằng và định hướng không gian. Tuy nhiên, khi băng qua con đường quanh co hay ngồi trên những con sóng dập dìu thì hệ thống các cơ quan sẽ bị thách thức và cơ thể bắt đầu có những phản ứng.
BÀI LIÊN QUAN
Clifford Hume cho biết:
Chứng say tàu xe xảy ra khi thông tin đi qua hệ thống các giác quan bị mâu thuẫn; hoặc những dự đoán về chuyển động của cơ thể mâu thuẫn với tình trạng môi trường thực tế bên ngoài.
Ông cho biết, say tàu xe được phân ra làm hai loại:
Loại đầu tiên và cũng phổ biến nhất xảy ra khi bạn ngồi ở hàng ghế sau hoặc đọc sách dưới boong tàu. Trong những điều kiện thế này, hệ thống tiền đình báo cáo chuyển động nhưng các cơ quan thị giác thì không (Clifford Hume).
Clifford Hume bổ sung thêm: “Chứng say sóng cũng có thể gây ra bởi môi trường thực tế ảo hoặc khi bạn đang xem đoạn phim quay một loại phương tiện đang di chuyển. Lúc này đây hệ thống thị giác báo cáo chuyển động, nhưng các cơ quan tiền đình lại không”.
Trong một số trường hợp, không gian bí bách kèm thêm những mùi khó chịu trong ô tô, tàu thuyền (như mùi thuốc lá, xăng dầu, mùi hơi người, hoặc thậm chí là nước hoa, dầu gió…) cũng làm cơ thể khó chịu và buồn nôn – đặc biệt với những người dễ bị say xe.
BÀI LIÊN QUAN
Vì sau bạn lại bị say sóng, trong khi người khác thì không?
Đến ngày nay, vẫn chưa có xác minh khoa học kết luận được nguyên nhân chính khiến chứng say tàu xe xảy ra ở một số người. Clifford Hume cho biết, hiện không những xét nghiệm khách quan nào về chứng say tàu xe. Vì vậy, những bệnh nhân dễ bị say xe thường được chẩn đoán dựa trên lịch sử và các triệu chứng của người đó.
Clifford Hume giải thích: “Người ta cho rằng say xe chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố kết hợp bao gồm tuổi tác, di truyền, độ nhạy cảm của tai trong, đã từng có lịch sử trải qua chứng say sóng trước đây và sự khác biệt của từng cá nhân về quá trình xử lý cảm giác”. Ông còn cho biết thêm: “Phụ nữ và trẻ nhỏ thường có xu hướng dễ bị tổn thương nhất”.
“Khi các tác nhân kích thích cơ thể rơi vào tình trạng say được dừng lại, các triệu chứng sẽ biến mất trong vòng 24 giờ. Nếu không, cần phải kiểm tra thêm những nguyên nhân khác”, Clifford Hume nói.
BÀI LIÊN QUAN
Những dấu hiệu nhận biết bạn say tàu xe?
Các triệu chứng của việc say sóng thường đến bất ngờ và diễn ra khi bạn ngồi trên các phương tiện giao thông như ô tô, tàu, thuyền hoặc như Clifford Hume có chia sẻ là trong môi trường thực tế ảo hoặc xem các phương tiện di chuyển. Bạn có thể cảm thấy khó chịu ở phần bụng và gây buồn nôn – đây là triệu chứng phổ biến nhất. Ngoài ra còn có nôn mửa, da nhợt nhạt, nhức đầu, đổ mồ hôi lạnh, chóng mặt và khó chịu.
Cách để dứt điểm ngay cảm giác say xe
Thay đổi tư thế ngồi hoặc “đánh lạc hướng” cảm giác say tàu xe có thể giúp bạn làm giảm các triệu chứng khó chịu. Cụ thể là:
1. Kiểm soát cơ thể
Nếu là hành khách, bạn hãy cân nhắc trở thành tài xế (người cầm lái). Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC – The Centers for Disease Control and Prevention) cho biết, chứng say sóng xảy ra khi chuyển động mà mắt nhìn thấy chuyện động khác với những gì tai trong thu nhận được. Những giác quan này sẽ kết nối tốt hơn, thông tin giao tiếp thần kinh ít mâu thuẫn hơn khi bạn lái xe.
2. Ngồi mặt cùng hướng với hướng phương tiện đang đi
Ngồi cùng hướng với phương tiện di chuyển giúp ngắt kết nối giữa giác quan thị giác và tai trong. Nếu trên phà, hãy thử di chuyển từ phần đuôi tàu (phía sau) đến mũi tàu (phía trước). Một số người cho biết, ngồi ghế trước giúp giảm triệu chứng say xe. Trong ô tô cũng thế, hãy ngồi những hàng ghế đầu hoặc trung tâm để giảm các sốc khi xe chạy.
3. Hãy để mắt vào đường chân trời
Bạn hãy thử tập trung nhìn vào một điểm cố định đứng yên ở xa. Điều này sẽ kích thích thị giác.
4. Thay đổi vị trí
Nếu như ngồi khiến bạn thấy khó chịu, bạn có thể nằm xuống băng ghế hoặc hạ lưng ghế ra sau. Hoặc không, hãy tựa đầu vào ghế dựa hoặc bất cứ nơi đâu có thể để giảm chuyển động đầu.
5. Hãy để không gian thoáng đãng
Bạn có thể mở cửa sổ hoặc dừng chân nghỉ ngơi để cảm nhận không khí thoáng đãng, điều này sẽ giúp giảm say xe đáng kể. Nếu thời tiết hoặc phương thức di chuyển không cho phép, hãy hướng cửa gió điều hòa về phía bạn hoặc cân nhắc dùng quạt để thổi không khí vào mặt.
6. Nhâm nhi đồ ăn vặt
Ăn bữa ăn nhẹ với bánh quy mặn, ngũ cốc, bánh mì, táo, chuối… sẽ làm dịu cơn buồn nôn. Tuy nhiên, những thực phẩm khó tiêu nhiều dầu mỡ, có tính acid có thể làm tình trạng say tàu xe trở nên trầm trọng hơn.
7. Uống nước thường xuyên, hoặc đồ uống có gas
Nhấp từng ngụm nước nhỏ và thường xuyên uống trên chuyến đi giúp ích rất nhiều cho chứng say xe. Bạn có thể uống nước lạnh, nước có gas, nước lọc, nước gừng, sữa, nước ép táo để hạn chế cơn buồn nôn. Tuy nhiên, hãy tránh caffein (như cà phê, hoặc một số loại nước ngọt) vì những thức uống này sẽ gây mất nước và làm bạn dễ buồn nôn hơn.
BÀI LIÊN QUAN
8. Nghe nhạc hoặc phân tâm bằng những cuộc nói chuyện
Hãy bật radio, phát nhạc hoặc nói chuyện với những xung quanh để gây xao nhãng trước các cảm giác khó chịu của chứng say tàu xe. Trong một phân tích tổng hợp năm 2022, các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng nghe nhạc có thể phần nào làm giảm buồn nôn sau phẫu thuật. Bạn có thể áp dụng phương pháp này để ngăn ngừa say sóng.
9. Đặt sách, báo, màn hình và các thiết bị điện từ xuống
Đừng nên đọc sách báo, sử dụng các thiết bị điện từ khi ngồi trên phương tiện di chuyển – đặc biệt khi bạn dễ bị say xe. Do sự mất kết nối giữa tai trong và mắt, nếu bạn tập trung vào điều gì đó ở cự ly gần thì các triệu chứng say sóng càng diễn ra mạnh mẽ hơn. Điều này đặc biệt tệ hơn khi bạn chơi game hoặc những công nghệ thực tế ảo trên ô tô, tàu, thuyền, phà, máy bay… Bạn có thể chuyển sang chế độ đọc sách nói, nghe nhạc, hoặc ngủ sẽ tốt hơn.
Những phương pháp điều trị tự nhiên làm giảm say xe
Bên cạnh việc dùng thuốc, bạn có thể thử những phương pháp tự nhiên sau để giảm say xe.
1. Ấn huyệt
Ấn huyệt dọc cổ tay, đặc biệt là huyệt Nội Quan (P6) để giảm đau nhanh chóng. Huyệt Nội Quan nằm dưới ngón trỏ và các gân cổ tay. Ấn mạnh lên một hay cả hai cổ tay trong vài giây đến khi hết triệu chứng.
Hoặc bạn có thể đặt ngón trỏ, ngón giữa và ngón đeo nhẫn của bàn tay phải vào phía trong cổ tay trái và bắt đầu từ dưới nếp gấp cổ tay.
2. Liệu pháp mùi hương
Liệu pháp mùi hương từ một số loại tinh dầu có thể hữu ích cho người bị say sóng. Nghiên cứu năm 2016 cho thấy việc tiếp xúc với tinh dầu bạc hà giúp giảm cảm giác buồn nôn sau phẫu thuật. Tuy nhiên, hãy để tinh dầu với nồng độ phù hợp trong không gian phù hợp. Về lý thuyết, hít lượng lớn tinh dầu trong một giờ liền cũng có thể gây buồn nôn. Ngoài ra, sẽ có một số cá nhân nhạy cảm với dầu gió xanh – đặc biệt là khi đi ô tô.
Tinh dầu Bạc hà Noison treo xe có tác dụng thư giãn giảm căng thẳng, mệt mỏi, chóng mặt rất tốt cho những người hay lâm vào trạng thái chán nản, căng thẳng.
Sáp thơm xe Yankee Candle – Sunny Daydream đưa bạn lạc trôi giữa cánh đồng ngát thơm của ngọc lan tây, cam bergamot và hoa nhài.
Nước hoa kẹp cửa gió ô tô Areon – Hương Hoa anh đào dịu nhẹ và tươi mát giúp không gian thơm ngát dễ chịu.
BÀI LIÊN QUAN
3. Ngậm kẹo thảo dược
Người ta thường sử dụng rễ cây cam thảo để làm dịu cơ đau loét, giảm thích ứng acid dạ dày, các chứng khó tiêu và giảm buồn nôn. Ngoài ra, bạn cũng có thể ngậm kẹo gừng cũng rất hữu ích.
Kẹo ngậm Ricola Original Herb kết hợp dược tính của 13 loại thảo mộc quý: cỏ thi, anh thảo, bạc hà trắng, mã đề… giúp làm giảm cảm giác đau họng, khô miệng.
Kẹo hồng sâm Hàn Quốc cao cấp KGC Cheong Kwan Jang có chứa bột hồng sâm Hàn Quốc 6 năm tuổi cùng các loại thảo dược giúp thư giãn và lấy lại cân bằng tinh thần, giúp thơm miệng, tăng cường sức khỏe.
Kẹo ngậm thảo dược EUGICA CANDY có chứa gừng, khuynh diệp, quế, bạc hà, tần giúp dưỡng hầu họng, làm dịu họng, giảm ngứa rát, giảm đau họng.
Từ những phương pháp tức thì đến những mẹo thường dùng, mong rằng ELLE đã giúp bạn đối phó được với căn bệnh “sợ xe”. Ngoài ra, nếu say xe nặng thì việc ngủ trên suốt chuyến đi sẽ giúp ích rất nhiều. Nếu những phương pháp trên vẫn không khả thi với chứng say xe nặng, bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được kê những loại thuốc phù hợp nhé.
Nhóm thực hiện
Bài: Aaron Nguyen
Ảnh: Tổng hợp
.svg){kind=icon}
