Ketogenic diet là gì? Tiến sĩ Alan Barclay, chuyên gia dinh dưỡng thực hành tại Đại học Sydney, cho biết phương pháp keto diet có bản chất tương tự như chế độ ăn kiêng Atkins (low-carb), giảm đến mức tối thiểu carbohydrate, tăng hàm lượng chất béo và duy trì vừa phải protein.

Carbohydrate là một trong ba dưỡng chất đa lượng có trong thực phẩm, thường xuất hiện dưới dạng đường tự nhiên, tinh bột và chất xơ. Khi vào cơ thể sẽ, carb chuyển hóa thành đường glucose để hấp thụ vào máu, tạo thành năng lượng để hoạt động. Phần glucose không sử dụng hết sẽ chuyển thành dạng dự trữ là glycogen trong gan và cơ. Nếu tiếp tục dư thừa glycogen, glucose chuyển thành chất béo để dự trữ năng lượng dài hạn. Chính vì vậy, phương pháp keto diet hướng đến cắt giảm carb để không nạp thêm đường, đồng thời sử dụng chất béo dự trữ sẵn có để sản sinh năng lượng. Khi ở chế độ thiếu carb, gan sẽ giải phóng chất béo thành axít béo và ketone để thay thế glucose, đưa cơ thể vào trạng thái trao đổi chất gọi là ketosis. Nói cách khác, lúc này, cơ thể bạn sẽ đốt cháy nhiều mỡ trong cơ thể.

Phương pháp keto diet sẽ giảm hoặc loại trừ các thực phẩm có chứa carbohydrate như bánh mì, ngũ cốc, thực phẩm làm từ gạo, rau củ có tinh bột (khoai tây, khoai lang, ngô), trái cây, các loại đậu, thực phẩm có đường tinh luyện. Thay vào đó, bạn được khuyến khích tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo lành mạnh có trong cá biển, sữa nguyên kem, phô mai, bơ, các loại hạt, quả bơ, dầu ô liu, dầu dừa và các nguồn protein như thịt, cá, trứng. Chế độ ăn keto tiêu chuẩn gồm 60% chất béo, 30% protein, 10% carb. Từ 2 đến 4 ngày ăn ít hơn 50gr carb (tương đương một củ khoai lang hay một lát bánh mì lúa mạch đen), cơ thể sẽ đạt được trạng thái ketosis.

Từ phương pháp trị bệnh đến chế độ ăn kiêng được ưa chuộng

Chế độ ăn keto ban đầu được các bác sĩ xây dựng để điều trị cho những người bị động kinh, đặc biệt là ở trẻ em không phản ứng với thuốc. Vì có khả năng giảm tần suất và cường độ co giật, chế độ ăn này cũng được sử dụng để cải thiện một số rối loạn thần kinh như bệnh Alzheimer và Parkinson. Sau này, phương pháp keto diet không còn được sử dụng nhiều trong y tế vì đã có các loại thuốc thay thế, tuy nhiên, nó lại trở thành một phương pháp ăn kiêng giảm cân rất được phụ nữ ưa chuộng.

Phương pháp Keto diet có thể giúp bạn giảm cân trong thời gian ngắn, điều này là có thật. Rất nhiều người đã thử và thành công với chế độ ăn kiêng này, điển hình như Andrea Jones, chủ nhân tài khoản Instagram @fat2fitdreaj. Cô đã giảm được hơn 45 kg nhờ chế độ ăn keto và tuyên bố: “Theo đuổi lối sống này là quyết định đúng đắn nhất của tôi. Tôi không bao giờ muốn trở lại thời 136 kg nữa!”.

Ngoài giảm cân, phương pháp keto diet còn mang đến một số lợi thế cho sức khỏe như điều chỉnh lượng đường trong máu (thậm chí dưới sự giám sát y tế, chế độ ăn này còn giúp điều trị bệnh tiểu đường type 2, theo Tiến sĩ – bác sĩ y khoa Stephen Phinney). Vì giảm đáng kể lượng đường trong cơ thể nên nó cũng có tác dụng giảm viêm. Trong khi đó, bác sĩ tim mạch Luiza Petre cho rằng ketogenic diet có thể gián tiếp làm giảm huyết áp thông qua việc cải thiện tình trạng béo phì. “Giảm cân vẫn là biện pháp can thiệp số một, sau đó là giảm muối và tập thể dục để cải thiện huyết áp”, Luiza cho biết.

Bí quyết của sao

Vòng eo "con kiến" của BLACKPINK và chế độ ăn kiêng khắc nghiệt ám ảnh sao Hàn

Không có chế độ ăn kiêng tốt hoàn toàn

Những người mới chuyển sang chế độ ăn keto sẽ gặp phải các tác dụng phụ, thường được gọi là “cúm keto”, ví dụ như mệt mỏi, uể oải (do mức năng lượng thấp), sương mù não, khó ngủ, buồn nôn, táo bón, rối loạn tiêu hóa, hôi miệng (có mùi tương tự acetone vì sự phân hủy của axít acetoacetic)… Trong một nghiên cứu vào năm 2015, các chuyên gia cũng xác nhận rằng chế độ ăn giàu chất béo sẽ kích thích sản sinh dầu trên da, khiến rủi ro mọc mụn tăng lên. Chưa kể chế độ ăn keto còn cắt giảm các loại rau xanh, trái cây, gây nên tình trạng da khô và sần sùi.

Chế độ ăn keto không được dùng cho phụ nữ mang thai, những người mắc bệnh gan, thận hoặc phổi và cũng không dành cho trẻ em vì có thể gây chậm phát triển.

Chuyên gia dinh dưỡng Katherine Brooking, đồng sáng lập Appetite For Health, cho rằng, mặc dù trái cây có chứa đường và nên ăn ở mức độ vừa phải, nó vẫn là một nguồn chất xơ, vitamin và khoáng chất quan trọng. Phương pháp Keto diet có thể khiến bạn bỏ qua những dưỡng chất quan trọng đó. “Chất xơ không chỉ bảo vệ, chống lại bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, nó còn là một yếu tố giúp làm đầy (hạn chế cảm giác thèm ăn), cuốn theo cặn đường ruột và hạn chế tình trạng táo bón”, Libby Parker, chuyên gia dinh dưỡng về điều trị và phòng ngừa rối loạn ăn uống, cho biết. Hơn nữa, nhiều người không thực sự hiểu rõ nguyên tắc của chế độ ăn keto, dẫn đến ăn vô tội vạ thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn có chứa nhiều chất béo bão hòa, làm tăng cholesterol trong máu, ảnh hưởng tới gan và thận. Bác sĩ Amnon Beniaminovitz của Văn phòng Y tế Manhattan khuyên bạn “nên kiểm tra cholesterol thường xuyên và được theo dõi bởi bác sĩ tim mạch hoặc bác sĩ nội tiết để có thể điều chỉnh chế độ ăn kiêng kịp thời, giúp giảm thiểu rủi ro”.

Chế độ ăn keto tiêu chuẩn gồm 60% chất béo, 30% protein, 10% carb. Từ 2 đến 4 ngày ăn ít hơn 50gr carb (tương đương một củ khoai lang hay một lát bánh mì lúa mạch đen), cơ thể sẽ đạt được trạng thái ketosis.

Một điểm cần lưu ý là khi ketone được tạo ra quá nhiều và tích tụ lại, nó gây ra tình trạng ketoacidosis, làm tăng axít trong máu và mất nước. Khi thiếu carb, cơ thể sản xuất ít insulin hơn và lượng glycogen trong cơ bắp và gan bị cạn kiệt. Cứ 1 gr glycogen mất đi, cơ thể sẽ mất 3 gr nước, các chất điện giải như magie, canxi, natri và cali cũng mất theo, gây hiện tượng chuột rút, nhịp tim không đều, mệt mỏi, nhận thức kém và thiếu kiểm soát nhiệt độ cơ thể. Ngoài ra, chế độ ăn keto không được dùng cho phụ nữ mang thai, những người mắc bệnh gan, thận hoặc phổi và cũng không dành cho trẻ em vì có thể gây chậm phát triển.

Kết luận

Một nghiên cứu vào năm 2009 của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ chứng minh rằng cơ thể của những người ăn chế độ keto không còn giữ được trạng thái ketosis sau 6 tháng dù vẫn duy trì nguyên tắc ăn uống khắt khe. Điều này cho thấy keto diet chỉ là một giải pháp ngắn hạn và khó có kết quả lâu dài, chưa kể đến những hệ lụy khó lường. Sau khi đã đạt được cân nặng bằng keto diet, bạn nên hướng đến một chế độ ăn quân bình, cân bằng các chất dinh dưỡng kết hợp với tập luyện thể thao và rèn luyện sức khỏe tinh thần.

Hơn nữa, cơ chế trao đổi chất của mỗi người là khác nhau. Hiệu quả và tác động lâu dài của mọi phương pháp ăn kiêng giảm cân đều phụ thuộc vào mục tiêu, lối sống và thói quen ăn uống của từng cá nhân. Không có phương pháp đúng cho tất cả mọi người. Trước khi quyết định theo đuổi bất kỳ phương pháp nào, bạn nên tìm đến sự tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được thiết kế thực đơn phù hợp với thể trạng. Quan trọng hơn, đừng quá đặt nặng mục tiêu giảm cân. Mục tiêu cần thiết hơn là lối sống lành mạnh và sức khỏe của chính mình.

—

Xem thêm:

Chế độ ăn kiêng giữ dáng thanh mảnh của vũ công ballet

7 dấu hiệu chứng tỏ chế độ ăn kiêng của bạn sẽ phản tác dụng