Những nốt ruồi đáng sợ trên da
Ung thư da, một trong những căn bệnh ung thư phổ biến trên thế giới nhưng ở Việt Nam dường như căn bệnh này đang bị xem nhẹ, so với con số đáng báo động là tỉ lệ mắc bệnh ung thư da lên tới 5,4 triệu người tại Hoa Kì vào năm 2012, trong đó chỉ có 3,3 triệu người được chữa khỏi. Bên cạnh đó, ung thư da là 1 trong 5 bệnh ung thư rất phổ biến ở nam giới vì họ luôn chủ quan trong công cuộc bảo vệ da trước tác hại của tia UV – vốn dĩ là một trong những nguyên nhân gây nên căn bệnh hiểm nghèo.
Đi sâu hơn vào những lời cảnh báo từ các chuyên gia da liễu trong việc phải thường xuyên theo dõi tình trạng của da để có những biện pháp kịp thời giúp chúng ta phòng tránh căn bệnh ung thư da nguy hiểm; trong đó bằng việc quan sát những những dấu hiệu khác thường trên bề mặt da là một trong những việc làm đơn giản nhất mà mỗi người đều có thể tự mình thực hiện ngay tại nhà.
Các chuyên gia nhận định rằng những nốt ruồi trên cơ thể chúng ta có can hệ mật thiết tới tiến độ phát triển của ung thư. Những nốt ruồi thế nào trên cơ thể bạn là bình thường và bất bình thường? Bài viết này của ELLE sẽ giúp bạn có được thông tin vô cùng hữu ích cho việc theo dõi tình trạng sức khỏe của làn da.
Một trong những quy luật giản đơn nhất trong việc soi da của bạn để tìm kiếm những dấu hiệu bất thường thì quy tắc ‘ABCDE’ là dễ áp dụng nhất:
A) Asymmetry (Sự bất đối xứng): Nốt ruồi bình thường sẽ là những nốt ruồi có sự đối xứng, trong khi đó thì những nốt ruồi bất thường về hình dạng sẽ cần được theo dõi kĩ hơn.
B) Irregular Border (Viền không đều): Nốt ruồi của bạn có đường viền không? Nếu có thì nó có đều đặn, đồng màu, có sọc, bị móp méo hay không? Nếu nốt ruồi của bạn có sọc, móp méo và không đều thì đó chính là những nốt ruồi bất thường.
C) Irregular Colour (Màu sắc không đều): Màu của nốt ruồi có nhất quán không? Hay là chỗ bị đậm màu, chỗ bị nhạt màu?
D) Diameter (Đường kính): Lưu ý nếu nốt ruồi của bạn có kích thước quá lớn, đường kính hơn 6mm (bằng kích thước của đuôi bút chì)
E) Evolution (Sự phát triển): Hãy dành thời gian để lưu ý sự phát triển của nốt ruồi trên cơ thể bạn. Bản thân nốt ruồi bình thường sẽ không phát triển; nhưng một vài trường hợp khác, như cơ thể bạn mập lên chẳng hạn, hình dáng của nốt ruồi sẽ to hơn. Hãy lưu tâm nếu cảm thấy nốt ruồi của mình có sự tăng trưởng về kích thước hay thay đổi về màu sắc.
“Nếu bản thân bạn sau quá trình tự thăm khám bản thân theo quy tắc ở trên và nhận thấy những dấu hiệu thì ngay lập tức cần đến bệnh viên để được thăm khám kĩ càng hơn. Có một số người có nguy cơ bị u hắc tố, dẫn đến ung thư da hơn những người khác vì đặc thù của làn da, của chủng tộc, gen di truyền trong gia đình hay cá nhân không có thói quen bảo vệ làn da trước những tác hại của tia UV”, theo chia sẻ của Clare Crilly, bác sĩ chuyên khoa da liễu của ‘the MOLE Clinic’ – Hoa Kỳ.
Những hình ảnh dưới đây sẽ giúp bạn nhận định rõ ràng hơn về những nốt ruồi trên cơ thể trong tiến trình tự thăm khám bản thân mình (Hình ảnh có tính chất gây khó chịu đối với người xem, cần cân nhắc)
Nốt ruồi bất đối xứng
Theo nguyên tắc chữ A đầu tiên, việc nhận định đơn giản nhất về nốt ruồi của bạn là xem xét sự đối xứng của nó. Những nốt ruồi lành tính là những nốt ruồi cân xứng.
Nốt ruồi trồi lên trên bề mặt da
Sẽ có những nốt ruồi trồi lên trên bề mặt của da bạn, như mụn thịt chẳng hạn, hay là mụn cơ thể; điều đó sẽ không đáng lo ngại vì hầu hết đó là những u mềm lành tính và theo thời gian nó có thể xẹp xuống hay đổi màu.
Nhưng nó sẽ trở thành một vấn đề rất đáng lo ngại nếu như nốt ruồi đó vừa trồi trên bề mặt da lại vừa phát triển theo thời gian. Đó chính là dấu hiệu của một khối u ác tính. Cần đến ngay bác sĩ để thăm khám nếu như bạn thấy dấu hiệu này trên cơ thể.
Nốt ruồi có kích thước cực đại
Theo lẽ thông thường, nốt ruồi lành tính sẽ không quá to và đường kính chỉ nhỏ hơn 6mm theo như quy tắc chữ D đã đề cập ở trên. Trong một vài trường hợp khác, do cơ địa và bẩm sinh của một vài người, họ sinh ra với vết chàm hay còn gọi là vết bớt bẩm sinh; vốn dĩ sẽ lớn dần theo sự tăng trưởng cơ thể của bạn. Những vết chàm/ bớt bẩm sinh thì thường sẽ đồng màu, lành tính và không gây đau nhức.
Trong trường hợp cụ thể thì những khối u ác tính trên da sẽ có kích thước nhỏ và phát triển lớn dần theo thời gian, đến giai đoạn nặng của bệnh thì nốt ruồi – lúc này đã là khối u sẽ có kích thước lớn như những vết chàm hay bớt bẩm sinh. Tuy nhiên màu sắc sẽ không đồng đều, không cân đối và đặc biệt là gây đau nhức. Lúc này là tiến độ của bệnh ung thư da đã ở mức trầm trọng.
Nốt ruồi có màu sắc không đồng nhất
Đây là điều dễ dàng nhận thấy nhất về những khối u ác tính trên da. Những nốt ruồi có sự đột biến và màu sắc không đồng đều như trong hình là minh chứng rõ ràng nhất cho việc bạn cần phải ngay lập tức có những hành động cụ thể để ngăn chặn căn bệnh ung thư da quái ác.
Nốt ruồi có màu sắc rất đậm/màu đen
Cơ thể của bạn luôn thay đổi theo thời gian, tùy thuộc vào bạn thuộc nhóm máu nóng hay máu lạnh mà cơ thể của bạn sẽ có những chuyển biến khác nhau. Chẳng hạn những người thuộc nhóm máu nóng, có sắc độ dưới da (undertone) là nóng thì sẽ dễ bị nám nếu không có biện pháp thích hợp để bảo vệ làn da khi tiếp xúc với ánh nắng. Chàm/ nám/ tàn nhang… hầu hết đều là quá trình phản ứng tự nhiên của cơ thể hay do bẩm sinh, chỉ ảnh hưởng đến yếu tố thẩm mỹ.
Bên cạnh đó, việc cơ thể của bạn có những nốt ruồi nhạt màu hơn và có những nốt ruồi đen hoặc đậm màu cũng là điều vô cùng bình thường, nguyên nhân là do sắc độ da của bạn bị thay đổi bởi yếu tố môi trường, sức khỏe hay các phương thức can thiệp không tự nhiên như tắm trắng, tẩy da cũng là yếu tố gây nên sự khác biệt này. Bên cạnh đó, khi bạn lớn tuổi thì các nốt ruồi của bạn cũng sẽ có xu hướng thay đổi về màu sắc.
Trong hình là một ví dụ cụ thể về nuốt ruồi có vấn đề: màu sắc đen, bề mặt gồ ghề, không cân đối. Với trường hợp này chưa đủ để kết hợp có phải là một u ác tính hay không, nhưng để chắc ăn thì bạn hãy mau chóng đến thăm khám bác sĩ da liễu để nhận diện nếu đây có thể phát triển thành ung thư da hay không.
Nốt ruồi có sự thay đổi về kích thước và hình dạng
Như đã được đề cập ở trên, kích thước của nốt ruồi sẽ thay đổi tùy theo cơ địa và thể trạng của bạn. Tuy nhiên thường thì giai đoạn thay đổi này sẽ diễn ra trong một khoảng thời gian dài; trong khi đó u ác tính của ung thư da ban đầu ở xuất phát điểm có thể chậm rãi nhưng sau đó sẽ tăng tốc và biến đổi rất nhanh chóng. Kích thước và hình dạng cũng thay đổi nhiều so với thời điểm ban đầu.
Nốt ruồi có viền mép không đều
Trong hình là một ví dụ cụ thể về một nốt ruồi có viền mép không đều. Một dấu hiệu rõ ràng của ung thư da.
Nốt ruồi có lông mọc ra từ nó
Nốt ruồi lành tính và thông thường sẽ không có lông mọc ra từ nó, riêng u hắc tố thì khác. Cấu trúc bề mặt của da sẽ bị biến đổi do u hắc tố, từ đó tạo ra những khoảng rỗng không đồng đều trên bề mặt tiếp xúc của khối u và bề mặt da, tạo điều kiện để lông mọc vươn ra ngoài. Đây cũng là một dấu hiệu dễ nhận biết nhất; tuy rằng không phải cứ trường hợp lông mọc ra ngoài từ nốt ruồi thế này cũng sẽ là u hắc tố dẫn đến căn bệnh ung thư da, vẫn cần thêm những xét nghiệm chuyên biệt để xác định rõ ràng hơn.
Nốt ruồi gây đau đớn
Bất kì một nốt ruồi nào gây đau đớn cho bạn thì cần ngay lập tức đi khám da liễu, đến 80% những nốt ruồi ở tình trạng như thế này đều là u hắc tố.
Fellini Rose (Nguồn Tạp chí Phái đẹp ELLE)
