10 điều Phật dạy về cách chọn bạn
Olivier Goldsmith từng nói: “Tình bạn là cuộc giao lưu vô vụ lợi giữa những người bình đẳng”. 10 điều Phật dạy về các loại bạn xấu cần tránh sẽ giúp đọc giả “chọn bạn mà chơi”.
Trên đây chỉ là một ví dụ cho định nghĩa về tình bạn, tuy nhiên thế nào là một người bạn thực sự vẫn còn là một câu hỏi chưa có đáp án chung ở mọi trường hợp bởi các tình huống trong cuộc sống diễn ra rất khác nhau và thay đổi không ngừng. Không phủ nhận tầm quan trọng của những mối quan hệ bạn bè, những người cho ta bờ vai cần thiết trong một số tình huống khó khăn, hoặc trong những cuộc vui cần người sẻ chia. Bạn xã giao có lẽ ai cũng có rất nhiều nhưng để tìm được một người bạn tốt và chân thành là cả một vấn đề. Tuy nhiên, để khẳng định người thế nào không phải là bạn tốt thì có lẽ dễ dàng hơn. Mời bạn tham khảo 10 điều Phật dạy về một số kiểu bạn sau để tránh trở thành hoặc gặp phải:
1. Hứa hươu hứa vượn:
Không ai ưa người không biết giữ lời hứa, tuy nhiên chúng ta cũng phải thông cảm cho tình huống nhiều người bị ép phải hứa và sau đó nếu không giữ lời bị cho là bốc phét hay thất hứa.
Cũng có người chỉ hứa để được tin tưởng và yêu quý nhưng sau đó chẳng bao giờ giữ lời và cũng có người chân thành hứa nhưng trong thực tế lại không đủ khả năng để thực hiện lời hứa của mình. Vì thế để tránh trở thành người bạn thất hứa hay gặp phải người thất hứa, hãy giảm bớt lời hứa hoặc mong đợi hoặc kiểm soát bạn bè hoặc người thân.
2. Ngồi lê đôi mách:
Đây thuộc điều Phât dạy thứ hai về kiểu bạn đừng nên thân thiết. Ngồi lê đôi mách rất khó nhận ra nhất là với nữ giới, giới tính vốn thích kể lể, bày tỏ cảm xúc và chia sẻ tâm tư. Sự chia sẻ tâm tình đôi khi bị lạm dụng thành việc nói xấu người khác sau lưng, nói những điểm không tốt hoặc những khó khăn của họ để phá vỡ cảm xúc tích cực trong tâm hồn họ hay để chia rẽ gia đình, bạn bè của họ.
Nhiều trong chúng ta không có ý xấu, nhưng do không biết kiểm soát nội dung và mục đích của những cuộc trò chuyện đã vô tình đẩy tâm lý và thông không tốt sang cho người khác và làm ảnh hưởng tới cuộc sống bình yên của họ.
3. Xu nịnh:
Dù chúng ta không thích tính từ xu nịnh nhưng có thể thấy xã hội tràn lan người thích là trung tâm của sự chú ý nên nếu bạn không tán thưởng họ, họ sẽ tỏ ra bực bội và tự ái. Để tránh trở thành kiểu người này, không nên nghiêm trọng hóa lời khen hay sự tâng bốc, cũng như không nên ép người khác công nhận mình bằng lời nói không thật chỉ để thỏa mãn lòng hiếu thắng của mình.
4. Chi li tính toán:
Trong tình bạn hay trong mọi mối quan hệ của cuộc sống, sự sòng phẳng là quan trọng nhưng nếu sòng phẳng đến mức đo li nước mắm đếm củ dưa hành hay luôn tính toán thiệt hơn sẽ làm cho các mối quan hệ biến thành trao đổi. Kiểu bạn này ngoài mặt luôn tỏ ra thoáng nhưng trong đầu luôn tính toán chi li sao cho có lợi cho họ nhất, đặc biệt là về mặt kinh tế. Nếu bạn đề nghị được giúp đỡ hay ủng hộ, họ sẽ luôn biết cách từ chối hoặc phủ nhận. Vì vậy, để trở thành một người bạn thực sự, chúng ta không nên quá so đo những thiệt hơn nhỏ nhặt. Hãy có cái nhìn cảm thông, thấu hiểu và chân thành với những người đang trong hoàn cảnh khó khăn và giúp đỡ họ thực sự chân thành chứ không phải chỉ bằng… cho mượn hoặc “đãi bôi” hoặc có qua có lại.
5. Lợi dụng:
Việc lợi dụng lẫn nhau trong tình bạn hay trong mọi mối quan hệ gia đình và xã hội thời hiện đại đang diễn ra khá phổ biến. Người lợi dụng thời gian, người lợi dụng sự quan tâm chăm sóc, người lợi dụng tiền bạc và thông tin hay tài năng của bạn mình. Làm sao để tránh trở thành một người bạn lợi dụng hay bị lợi dụng? Cách tốt nhất là hãy công khai việc mình nhờ bạn và từ chối rõ ràng những việc bạn không đủ khả năng hoặc thấy bạn có thể tự xoay xở làm được. Mỗi việc tốt bạn làm cho mình, mình đều nên đánh giá, ghi nhớ và báo đáp trong những dịp thuận lợi.
6. Tham phú phụ bần:
Kiểu người bạn chỉ quan sát tình hình của bạn và sẽ chỉ trả lời tin nhắn hay liên lạc gặp gỡ nếu thấy bạn có gì đó có lợi cho họ và nếu thấy bạn gặp khó khăn, họ sẽ hoặc lờ đi hoặc thậm chí nói những lời coi thường xa cách là kiểu tham phú phụ bần. Ngoài ra, họ sẽ chỉ gặp gỡ trao đổi với người hoặc cùng đẳng cấp hoặc trên họ về tài chính, quyền chức, mức lương và vì thế nghĩa là họ thực ra không phải là bạn, từ chính thức cho kiểu quan hệ này thực ra là bè phái.
7. Lòng dạ khó lường:
Kiểu người bạn này không bao giờ có thể hiểu được tâm lý họ. Lúc thì họ tỏ ra rất chu đáo và quan tâm mà thực ra những quan tâm của họ có thể là những điều bạn không thực sự cần để đổi lại họ sẽ nhận được từ bạn-những thứ mà họ thực sự muốn nhưng họ mất ít công sức nhất. Lúc họ lại tỏ ra giận dỗi hay lo lắng thái quá, khi thực tế cuộc sống của bạn đang diễn ra tốt đẹp thì họ lại có những nhận xét tiêu cực khiến bạn lo lắng và trăn trở, nghi ngờ chính mình.
Kiểu người bạn này hay có những lời nói và phản ứng ngược với cảm xúc thật của họ khiến bạn thấy hoang mang và lo âu. Để có thể kết thân với họ bạn phải rất tỉnh táo, thông minh và thẳng thắn để không bị những tâm lý phức tạp của họ làm bạn rối loạn. Và nếu chính bản thân bạn là người như vậy, bạn cần phải rất quyết tâm chân thành sửa đổi mới vượt qua những tính toán và phản ứng không lành mạnh với bạn bè, người thân.
8. Không có nguyên tắc sống:
Người bạn không có nguyên tắc sống là người không biết mình là ai, không quan tâm đến cái gì xung quanh. Ai cho họ nhiều quyền lợi hơn, ai nịnh bợ họ hơn, ai hứa hẹn nhiều hơn họ sẽ nghe theo người đó mà không cần biết đến lý tình hay thậm chí pháp luật. Làm sao để tránh trở thành kiểu người bạn không có nguyên tắc sống? Hãy đặt ra một nguyên tắc nào đó cho mình và nếu thấy mình phù hợp nhất dựa theo hiểu biết cá nhân trên các lĩnh vực như pháp luật, tôn giáo, đạo đức và kinh tế và đưa ra quan điểm rõ ràng trong cuộc sống.
9. Ăn chơi lêu lổng:
Người ăn chơi lêu lổng đôi khi rất khó nhận mặt bởi họ vẫn có thể là công chức với chức vị cao nhưng thực chất không hề làm việc hay cố gắng. Họ cũng có thể là học sinh-sinh viên, họ không thực sự học bởi khi học không nghe giảng, về nhà không đọc tài liệu hay nghiên cứu mà đi thi thì quay cóp, viết luận văn thì sao chép. Họ cũng có thể là vợ chồng, cha mẹ nhưng không yêu thương, chung thủy với vợ chồng mình và không chăm sóc con cái mình. Họ cũng bất hiếu với cha mẹ họ và không trung thành với cấp trên hay không nâng đỡ, cổ vũ bạn bè, mọi thứ họ làm chỉ vì một người duy nhất là chính bản thân họ. Khi giao lưu với những người này, những thói quen và cư xử tiêu cực có thể lan truyền sang bạn và những người xung quanh và tạo nên một xã hội đầy phức tạp và tiêu cực. Để tránh trở nên ăn chơi lêu lổng, hãy thực sự nghiêm túc trong cuộc sống, học tập, làm việc, chăm sóc gia đình, xây dựng xã hội, đất nước phát triển lành mạnh.
10. Không học hỏi, hướng thiện:
Điều Phật dạy cuối cùng về kiểu bạn nên tránh là người không học hỏi, hướng thiện vì họ khó chơi nhất, họ thích chọn lối sống và cách nghĩ tiêu cực. Họ cho rằng học hỏi thật mất thời giờ và hướng thiện là sự mơ mộng vớ vẩn. Đối với kiểu người này, họ sẽ ra những tuyên ngôn kiểu như tiền là tất cả, địa vị là trên hết hay bản thân họ là trung tâm của vũ trụ. Để tránh trở thành hay kết thân với kiểu bạn như thế này, hãy không ngừng học hỏi, tìm hiểu con người, cuộc sống xung quanh, về lịch sử và kinh tế, chính trị, tôn giáo, tiếng nói của địa phương và thế giới. Những hiểu biết tổng hợp đó sẽ giúp chúng ta nhận ra cuộc sống là tổng thể của mọi sự vật hiện tượng và chúng ta không phải là cái rốn của vũ trụ và sẽ sống và cư xử khiêm tốn và chân thành hơn.
10 điều trên đây hi vọng đủ để bạn tham khảo trong quá trình trở thành một người bạn tốt và tìm cho mình những người bạn tốt đồng chí hướng. Bất kì mối quan hệ nào cần thiết nhất vẫn là sự chân thành vì chân thành làm nên tất cả. Vì chân thành mà mối quan hệ trở nên vô vụ lợi, hết lòng vì nhau trong những lúc khó khăn nhất.
__
Xem thêm:
Học cách giao tiếp qua 4 điều Phật dạy
Bài viết: Phạm Thị Tuyết Thanh, Nguồn: Đạo Phật
