Sự nghiệp ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai của bạn, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình bản sắc cá nhân, hoàn thiện về lối sống, giúp bạn kiếm thu nhập, hỗ trợ gia đình và thậm chí ảnh hưởng đến khoảng thời gian hưu trí sau này. Vì lẽ đó, bạn không nên để ý kiến hoặc kỳ vọng của người khác ảnh hưởng đến quyết định chọn ngành của chính mình mà hãy tự xem xét những yếu tố trọng yếu để tìm ra con đường phù hợp. 

Trong bài viết này, ELLE gợi ý một số câu hỏi giúp bạn cân nhắc các lựa chọn để đưa ra quyết định sáng suốt nhất cho tương lai của mình.

Sở thích, giá trị và đặc điểm tính cách

Ảnh: Pexels/Cottonbro

1. Sở thích của bạn là gì?

Thông thường, hoạt động mà bạn ưa thích hoặc nghĩ đến nhiều nhất mỗi khi rảnh rỗi là sở thích của bạn. Những sở thích có thể giúp bạn hiểu sâu hơn về nghề nghiệp và lĩnh vực mà bạn chọn theo đuổi. Để xác định được sở thích của mình, hãy tự đặt ra các câu hỏi sau:

• Thói quen ưa thích của bạn là gì?
• Bạn thích các hoạt động trong nhà hay ngoài trời?
• Bạn thích làm việc với con người, động vật, số liệu hay điều gì khác?
• Bạn khao khát được làm điều gì nhất nếu không được làm điều đó trong một thời gian dài?

Xem thêm

• Nuôi dưỡng 6 thói quen để phát triển và thành công trong năm 2022

• Ikigai: Đi tìm ý nghĩa cuộc sống theo phương pháp của người Nhật

• 5 kênh YouTube truyền cảm hứng học tập và năng lượng tích cực

2. Đâu là những giá trị bạn xem trọng?

Mỗi chúng ta đều theo đuổi những giá trị riêng trong cuộc sống, có người đề cao các giá trị tài chính, có người quan trọng vấn đề công bằng xã hội và cũng có người dành sự quan tâm cho việc cân bằng giữa công việc và đời sống. Xác định rõ đâu là giá trị bạn đang theo đuổi có thể giúp bạn quyết định nên lựa chọn nghề nghiệp nào. Bạn có thể cân nhắc chọn công việc có thù lao cao nếu bạn xem trọng các giá trị tài chính (dĩ nhiên năng lực của bạn phải đáp ứng được tiêu chí của những công việc này).

Bí quyết sống

5 bài học ý nghĩa khi trải qua cảm giác tan vỡ sau mỗi biến cố

3. Tính cách của bạn như thế nào?

Tính cách của bạn bao gồm cách bạn suy nghĩ, cảm nhận và cách cư xử. Nó có thể là một yếu tố quan trọng trong việc chọn ngành, vì vậy, hãy xem xét một số khía cạnh trong tính cách vì chúng có thể giúp bạn lựa chọn nghề nghiệp phù hợp trong tương lai.

• Bạn thích trở thành trưởng nhóm hay thành viên?
• Bạn thích làm việc độc lập hay làm việc nhóm?
• Bạn thường có xu hướng hợp tác hay cạnh tranh?
• Bạn thường hỗ trợ các thành viên trong nhóm hay “truyền lửa” để họ tự hoàn thành phần việc của mình?
• Bạn thường đảm nhận vị trí lên kế hoạch hay thực thi dự án?
• Bạn là người có tố chất nghệ thuật, sáng tạo hay luôn tuân theo lề thói, kỷ luật?

Kỹ năng, thuộc tính và học vấn

Ảnh: Unsplash/Collins Lesulie

4. Bạn có những kỹ năng gì?

Sở hữu các kỹ năng cứng và kỹ năng mềm là điều cần thiết để mỗi người có thể làm tốt công việc của mình. Kỹ năng cứng là những kỹ năng bạn có được thông qua học tập, chẳng hạn như tính toán hoặc lập trình. Kỹ năng mềm có thể được hiểu như những kỹ năng sống cần thiết, chẳng hạn như kỹ năng lắng nghe, kỹ năng làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và quản lý thời gian.

Các kỹ năng dù cứng hay mềm đều có thể được phát triển và học hỏi ở bất kỳ giai đoạn nào của cuộc đời. Vì vậy, đừng để việc thiếu kỹ năng khiến bạn chệch hướng trên con đường sự nghiệp. Hãy học hỏi và phát triển các kỹ năng hiện có của bạn để tiếp cận những công việc phù hợp trong tương lai.

5. Bạn có thế mạnh và tài năng gì?

Những biệt tài và năng khiếu bẩm sinh có thể giúp bạn xác định được nghề nghiệp bạn nên theo đuổi. Về vấn đề này, ông Ken Robinson – tác giả quyển sách The Element, Out of Our Minds – cho rằng: “Bạn phải đảm bảo rằng mỗi ngày và mỗi tuần bạn được làm những điều khiến bạn cảm thấy tự nhiên, thoải mái và được là chính mình“.

Nếu bạn không rõ tài năng và điểm mạnh của mình, hãy lập danh sách những thứ bạn có thể làm tốt. Đôi khi, các thành viên trong gia đình, bạn bè, giáo viên, cấp trên cũng có thể nhìn ra những điểm mạnh và năng khiếu của bạn. Do đó, bạn có thể nhờ họ giúp đỡ để hiểu rõ bản thân mình hơn và chọn ngành phù hợp.

6. Bạn cần được đào tạo những gì?

Một số công việc nhất định đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc về tri thức và tài chính. Ví dụ, nếu muốn trở thành bác sĩ, bạn phải mất ít nhất từ 7 đến 8 năm đào tạo. Vì thế, bạn nên cân nhắc yếu tố thời gian và tiền bạc trước khi đưa ra quyết định lựa chọn một ngành học nhất định. 

Một ví dụ khác, bạn quyết định chọn ngành quản trị nhà hàng, khách sạn và được đào tạo trong vòng bốn năm với đầy đủ kiến thức chuyên môn. Tuy nhiên, bạn vẫn chưa vững tin làm nghề vì thiếu một số kỹ năng mềm như kỹ năng giao tiếp, lãnh đạo, tư duy phản biện, kỹ năng tổ chức, các kiến thức về văn hóa doanh nghiệp, dịch vụ khách hàng… Do đó, ý thức mài giũa và phát triển kỹ năng luôn là điều cần thiết ở mọi ngành nghề. 

Nhìn chung, khi học vấn càng cao thì mức lương bạn nhận được cũng sẽ ở mức tương xứng. Dù lĩnh vực nào cũng đáng được đầu tư nghiêm túc, bạn cần phải suy nghĩ thận trọng để tránh lãng phí thời gian và công sức vào con đường không phù hợp.

Mức lương và phong cách sống

Ảnh: Unsplash/Woodwatch

7. Bạn muốn mức lương như thế nào?

Mỗi nghề nghiệp có mức lương trung bình khác nhau. Mặc dù tiền lương không phải là yếu tố chính trong việc chọn ngành, nhưng mức lương của bạn có thể chi phối chất lượng cuộc sống của bạn.

8. Bạn muốn sinh sống ở đâu?

Những công việc khác nhau có sự phân vùng địa lý khác nhau. Nếu bạn yêu thích công việc trồng trọt, chăn nuôi, gắn liền với thiên nhiên, bạn có thể chọn học tập và làm việc ở các vùng ngoại ô. Nếu bạn có thế mạnh trong lĩnh vực thời trang, kinh tế, bạn nên làm việc ở các trung tâm đô thị để nắm bắt sự vận động của các xu hướng. Bạn cần lập kế hoạch cẩn thận để đảm bảo rằng bạn có thể làm việc ở nơi bạn muốn sinh sống và ngược lại.

Xem thêm

• Xây dựng lối sống tích cực với 5 kênh podcast tiếng Việt trên Spotify

• Làm gì khi bạn mệt mỏi và chán nản về cuộc sống?

• 8 bí quyết sống khỏe mạnh và hạnh phúc của người Bắc Âu

Tính khả dụng và tính cạnh tranh

Ảnh: Unsplash/Victoria Krivchenkova

9. Có vị trí nào phù hợp cho lĩnh vực mà bạn đang theo đuổi không?

LinkedIn (một trong những mạng xã hội tìm kiếm việc làm uy tín nhất hiện nay) công bố thống kê rằng công nghệ thông tin là khối ngành có nhu cầu nhân sự cao nhất, theo sau đó là nhóm ngành sales (bán hàng) và y tế. 

Số liệu vào nửa cuối năm 2021 cho thấy các ngành nghề trong nhóm nhà hàng khách sạn, thực phẩm và ẩm thực lọt vào vị trí thứ 10 trong top các ngành nghề được săn đón nhiều nhất. Sự thiếu hụt lao động trong các nhóm ngành này do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 vô tình mở ra cho nhiều sinh viên cơ hội để ứng tuyển vào những vị trí hấp dẫn tại các nhà hàng, khách sạn lớn. 

Mặc dù bạn không nhất thiết phải làm việc trong những nghề phổ biến này, bạn vẫn nên xem xét tiềm năng của công việc bạn lựa chọn. Bên cạnh những ngành nghề vừa nêu, lĩnh vực du lịch và lữ hành cũng là một lựa chọn thú vị, ước tính ngành này sẽ đóng góp 8,6 nghìn tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu và hỗ trợ 330 triệu việc làm vào năm 2022.

Bí quyết sống

Nghệ thuật hạnh phúc từ những trải nghiệm lần đầu tiên

10. Lĩnh vực bạn đang theo đuổi có tính cạnh tranh như thế nào?

Bạn không cần phải lo ngại khi lựa chọn theo đuổi một lĩnh vực có tính cạnh tranh cao, bởi vì nếu bạn vững lòng theo đuổi và thành công trong những lĩnh vực như thế, bạn sẽ gặt hái được những thành quả vô cùng xứng đáng. Vì vậy, bạn phải chấp nhận mọi thử thách và khó khăn, kể cả việc bạn phải trải qua thất bại nhiều lần. Bạn có sẵn sàng đối mặt với những thách thức đó chưa? Nếu câu trả lời là có, hãy yên tâm nỗ lực vì cuối cùng bạn sẽ có được những gì bạn xứng đáng.

Sau khi trả lời 10 câu hỏi trên, hẳn là bạn đã ít nhiều định hình được một số nét tính cách và đặc điểm cần thiết hỗ trợ bạn trong việc xác định nghề nghiệp phù hợp với bản thân. Tương lai nằm trong tay bạn, hãy tham khảo và tìm hiểu thật nhiều cho đến khi những khúc mắc trong lòng được giải đáp.