Bệnh Alzheimer là dạng phổ biến nhất của hội chứng suy giảm trí nhớ. Hội chứng suy giảm trí nhớ là thuật ngữ tổng quát về việc mất trí nhớ và các khả năng tư duy nghiêm trọng đến nỗi gây trở ngại cho cuộc sống thường ngày. Bệnh Alzheimer chiếm khoảng 60 đến 80% trong những bệnh làm suy giảm trí nhớ.

Dù đa số mọi người nghĩ bệnh Alzheimer chỉ xảy ra đối với người già, nhưng bạn hãy cẩn thận, bởi vì căn bệnh này sẽ có những dấu hiệu xuất hiện từ rất sớm.

Tại sao cần phát hiện bệnh Alzheimer sớm?

Các phương pháp điều trị rất hạn chế đối với bệnh Alzheimer, vì thế, việc phát hiện sớm thật ra cũng không tạo nhiều khác biệt trong quá trình chữa trị. Nhưng điều này có thể sẽ thay đổi trong tương lai. Một nghiên cứu gần đây cho thấy việc phát hiện sớm những dấu hiệu và chữa trị bằng các loại thuốc làm giảm sản xuất beta amyloid (các protein kết hợp với nhau để tạo thành các mảng bám gây hại trong não) có khả năng hạn chế bệnh. Các chuyên gia tin rằng mọi người bắt đầu phát triển các mảng amyloid trong não ít nhất 10 năm trước khi họ phát triển bất kỳ triệu chứng Alzheimer nào rõ ràng.

Reisa Sperling, giám đốc Trung tâm nghiên cứu và điều trị bệnh Alzheimer tại bệnh viện Brigham and Women’s ở Boston đang dẫn đầu một thử nghiệm lâm sàng mới. Thử nghiệm này được gọi là thử nghiệm A4 nhằm đánh giá bệnh nhân có bằng chứng về tổn thương Alzheimer trong não nhưng vẫn bình thường chức năng tư duy và trí nhớ.

Những người tham gia vào thí nghiệm này sẽ được theo dõi về mức độ amyloid và sự mất mát neuron thần kinh. Các bác sĩ cho rằng, việc theo dõi này sẽ có lợi trong việc điều trị. Bên cạnh đó, bản thân bệnh nhân và gia đình cũng nên theo dõi những triệu chứng sau:

Lo lắng về trí nhớ của bản thân

Các vấn đề về trí nhớ là một trong những triệu chứng Alzheimer được biết đến nhiều nhất. Một số nghiên cứu được trình bày tại một hội nghị của Hiệp hội Alzheimer năm ngoái phát hiện ra rằng những người lo lắng về trí nhớ của mình có khả năng mắc bệnh nhiều hơn những người khác.

“Mọi người nên tin tưởng vào những gì họ quan sát được về bản thân mình”, ông Reb Rebecca Amariglio, Tiến sĩ, nhà thần kinh học tại Harvard, nói với USA Today. 

Giống như một số vấn đề sức khỏe khác như bệnh viêm khớp và Parkinson, những người mắc bệnh là những người có thể hiểu rõ nhất về bản thân họ trước khi người khác chú ý đến những vấn đề lạ. Đây là điều mà Frank Jessen, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm bệnh thoái hóa thần kinh Đức, nói với tờ New York Times.

Có rất ít hồi ức về những sự việc diễn ra gần đây

Biểu hiện điển hình của dấu hiệu này là bạn sẽ quên mất cuộc nói chuyện quan trọng với thành viên gia đình hay một tin “giật gân” chỉ vừa xảy ra hồi đầu tuần. Và ngay cả sau đó, bạn không nhớ là mình đã quên chúng.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Sperling đã chỉ ra: “Nếu bạn nhớ rằng bạn đã quên một cái gì đó, như chìa khóa của bạn, điều đó có nghĩa là bộ não của bạn vẫn đang cố gắng truy cập thông tin đó”. Vì vậy, nếu như chẳng may bạn quên mất tên diễn viên trong một bộ phim nhưng lại nhớ về chuyện đó vào tối hôm ấy hoặc ngày hôm sau thì có lẽ đây không phải là dấu hiệu của bệnh Alzheimer. 

Gặp vấn đề trong việc quản lý tiền bạc

Một số nghiên cứu cho thấy rằng, nếu một người không thể theo dõi việc thanh toán hóa đơn, gặp khó khăn trong việc chuyển tiền giữa các tài khoản hoặc gặp vấn đề trong việc duy trì số dư tài khoản, có thể người ấy có nguy cơ bị bệnh Alzheimer.

“Khi tôi nói chuyện với các bệnh nhân trong văn phòng của mình, tôi luôn hỏi ai là người trả các hóa đơn”, bác sĩ Sperling nói. “Nếu tôi nghe nói rằng có một sự thay đổi, lúc trước người vợ nắm quyền quản lý tiền bạc, nhưng nay người chồng làm việc đó, tôi biết rằng đó là một chuyển biến đáng lưu tâm”.

Nếu một người thân hoặc họ hàng của bạn đang sống một mình và gặp khó khăn trong việc quản lý tài chính, bạn nên giúp đỡ họ để tránh trường hợp họ bị lừa gạt bởi những kẻ bất lương.

Bị lạc khi đang lái xe

Điều này đặc biệt hợp lý nếu người đó bị nhầm lẫn hoặc mất phương hướng ở một nơi mà họ đã lái xe nhiều lần. Ví dụ, chỉ thay đổi lộ trình một chút, họ phải đi một con đường hơi khác về nhà từ một cửa hàng nhưng vẫn không cách nào tìm ra địa điểm quen thuộc. Lúc này, người đó (hay chính bản thân bạn) cần đi đến bác sĩ ngay để khám xem liệu đây là dấu hiệu của bệnh Alzheimer hay chứng mất trí nhớ.

Bỏ qua những sự kiện xã hội

“Chúng tôi thấy rằng việc khó tham gia vào các cuộc trò chuyện, đặc biệt là trong một nhóm, có thể là dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer”, bác sĩ Sperling nói. Cô ấy nghe thấy những bệnh nhân có dấu hiệu ban đầu của bệnh Alzheimer báo cáo rằng họ không thích đi ăn trưa với bạn bè như trước đây vì họ cảm thấy họ không thích ứng được với những câu nói đùa hay theo dõi được câu chuyện.

Mất hết hứng thú với những điều yêu thích

Một tín hiệu ban đầu khác của bệnh Alzheimer là khi mọi người bắt đầu mất hứng thú với trò tiêu khiển yêu thích của họ. Ví dụ, một người thích đánh golf nhưng không lui tới câu lạc bộ vào mỗi tuần nữa. Tiến sĩ Sperling nói: “Những thay đổi trong não bộ liên quan đến bệnh Alzheimer có thể gây ra sự thờ ơ, khiến mọi người mất động lực”.

Những triệu chứng Alzheimer này có thể giống với triệu chứng của bệnh trầm cảm. “Nếu một bệnh nhân chưa bao giờ bị trầm cảm trước đây hoặc không có lý do rõ ràng cho việc bị trầm cảm, chẳng hạn như đau buồn về việc mất người thân, điều đó có thể đáng lo ngại”, Tiến sĩ Sperling nói thêm.

Không có khả năng lên kế hoạch

Những người ở giai đoạn đầu của bệnh Alzheimer có những thay đổi về khả năng lập kế hoạch hoặc khả năng làm nhiều việc cùng một lúc. Ví dụ, khi một người thường là người lên kế hoạch cho tất cả các bữa tiệc ngày lễ hoặc kỳ nghỉ gia đình bắt đầu gặp khó khăn trong việc tổ chức, hoặc thậm chí gặp rắc rối với lịch trình hàng ngày, điều đó rất đáng lo ngại.

Có vấn đề về giấc ngủ

Việc lăn qua lăn lại trên giường mỗi đêm có thể cảnh báo nhiều hơn các vấn đề căng thẳng. Một nghiên cứu trên tạp chí Neurology đã hỏi những người trưởng thành có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer (nhưng chưa có triệu chứng rõ ràng) về thói quen ngủ của họ.

Những người báo cáo rằng họ có vấn đề về giấc ngủ, khó ngủ và mệt mỏi vào ban ngày có nhiều dấu hiệu của bệnh Alzheimer trong dịch tủy sống của họ hơn những người nói rằng họ ngủ ngon. Các nhà khoa học không chắc chắn liệu giấc ngủ kém làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer hay vấn đề về giấc ngủ là một triệu chứng do tình trạng này gây ra, nhưng hãy kiểm tra với bác sĩ nếu đêm mất ngủ của bạn làm bạn mất trí nhớ.

Gia tăng lo lắng

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trầm cảm có thể là một trong những dấu hiệu ban đầu của bệnh Alzheimer. Nhưng họ chưa chắc chắn liệu trầm cảm là một yếu tố nguy cơ hay là kết quả của tình trạng này. 

Tuy nhiên, một nghiên cứu kéo dài 5 năm trên American Journal of Psychiatry có thể làm sáng tỏ một số điều. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy nhiều amyloid beta, protein tạo ra các mảng bám trong não của những người mắc bệnh Alzheimer, đối với những người trưởng thành khỏe mạnh chịu đựng sự lo lắng gia tăng. Trong thực tế, lo lắng là một yếu tố dẫn đến bệnh Alzheimer còn nhanh hơn sự thờ ơ và giảm hài lòng với cuộc sống. 

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng lo lắng tăng cao có thể là một trong những dấu hiệu sớm nhất của bệnh Alzheimer vì nó xuất hiện ngay cả trước khi mất trí nhớ.

Có vấn đề về nói và viết

Những người có dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer đấu tranh với việc tìm ra những từ ngữ thích hợp cho cuộc trò chuyện và cả trên giấy. Theo Hiệp hội Alzheimer, những người này có thể dừng cuộc trò chuyện giữa chừng để tìm từ đúng. Họ cũng có thể đấu tranh với từ vựng hoặc lặp lại chính mình.