Nuôi dưỡng khả năng đồng cảm bằng âm nhạc

Âm nhạc đã đồng hành cùng con người từ buổi bình minh của văn minh nhân loại. Giai điệu du dương của các bản nhạc có thể là nghệ thuật, là hình thức thể hiện bản thân, là vị cứu tinh mang đến phước lành, là người bạn thân khắng khít không rời… tùy vào cách cảm nhận, sử dụng âm nhạc của mỗi người.

Gần đây, một số nghiên cứu mới phát hiện rằng: Tương tác của con người với âm nhạc có thể thúc đẩy khả năng thấu cảm. Vậy, làm thế nào mà âm nhạc có thể khiến ta sống bao dung, sẻ chia và cảm thông hơn với mọi người xung quanh?

Âm nhạc giải tỏa căng thẳng

Chúng ta tích lũy rất nhiều căng thẳng trong một ngày dài làm việc, học tập, tương tác liên tục với môi trường và xã hội. Hệ thống thần kinh mất dần sự nhạy cảm vì liên tục phải “gồng” lên chịu đựng, lâu dần dẫn đến mệt mỏi mãn tính và suy nhược tinh thần, thậm chí trầm cảm. 

Âm nhạc trở thành “liều thuốc thư giãn” hữu hiệu khi trở về nhà sau một ngày mệt mỏi. Đeo tai nghe lên và chìm đắm vào danh sách bài hát yêu thích, bạn thấy tất cả căng thẳng dai dẳng cả ngày như được những giai điệu uyển chuyển ấy cuốn trôi đi. 

Cùng lúc đó, âm nhạc sẽ thay thế những cảm xúc tiêu cực như phẫn nộ, thất vọng, đau khổ bằng sự đồng cảm và lòng trắc ẩn. Tâm trạng của bạn tự nhiên sẽ tốt hơn khi tâm trí tràn đầy những rung cảm tích cực. Đó là thứ rung cảm sẽ ôm ấp, nuôi dưỡng cho khả năng thấu cảm vốn bị đè nén dưới tầng tầng lớp lớp rắc rối hàng ngày.

Âm nhạc trẻ hóa tinh thần

Không ai yêu thích tất cả các thể loại nhạc họ từng nghe, nhưng những bài hát yêu thích có xu hướng giữ được vai trò và sức ảnh hưởng dài lâu lên đời sống tinh thần của một người. Giai điệu chúng ta yêu có khả năng tháo gỡ những gánh nặng cảm xúc, giúp ta phục hồi và từng bước tái tạo năng lượng tinh thần.

Âm nhạc giúp những tâm hồn mệt mỏi, già cỗi nhất tìm lại từng chút lòng nhiệt thành, trẻ trung đã vô tình đánh mất. Chính nhờ chu trình trẻ hóa này, “cánh cổng” của sự đồng cảm mở ra. Cảm hứng tích cực phát ra từ các bài hát yêu thích khiến con người vui vẻ, lạc quan hơn, từ đó có thôi thúc sống nhân ái, khoan dung hơn với người khác.

Lời nhạc nhắc nhở về ý nghĩa cuộc sống

Sự tồn tại của mỗi con người đều có ý nghĩa, giá trị riêng. Không ai giống ai, và cũng không ai vô nghĩa trên cuộc đời này, dù bản thân một người có nhận ra điều đó hay không. Âm nhạc chính là công cụ có thể gieo những hạt giống đầu tiên, cùng bạn khám phá ý nghĩa sự tồn tại của mình. 

Chúng ta tìm thấy ở lời bài hát mối liên hệ đặc biệt, gần gũi lạ kỳ với những suy nghĩ, xúc cảm sâu thẳm trong tiềm thức. Hẳn bạn cũng từng có lần giật mình ngỡ ngàng khi nghe một đoạn lời nhạc, tự hỏi sao những lời tự tình của người hát có thể giống mình đến thế, sao mình có thể không nhận ra những điều này sớm hơn. Nếu may mắn, ta sẽ tìm được một ca khúc giúp mình nhìn cuộc đời và bản thân khác đi, từ đó nhận ra động lực thôi thúc sống, bước tiếp trên đường đời.

Nhận thức về ý nghĩa cuộc sống mang đến cho con người cảm giác thân thuộc và niềm tin mình thuộc về thế giới này. Ta biết mình là ai, biết chỗ đứng của mình trong đời, nên ta hiểu được sự tồn tại của người khác cũng sẽ có ý nghĩa riêng. Đó là nền tảng hình thành cách nhìn cuộc sống qua lăng kính bao dung và giàu cảm thông.

Ma thuật trong những thang âm

Mỗi nhạc sĩ sẽ có cách xây dựng, cân chỉnh cho tác phẩm âm nhạc của họ khác nhau. Hợp âm, âm giai, cách đánh nhịp, âm vực, quãng tám… phối hợp hài hòa để tạo ra các thể loại âm nhạc đa dạng, thể hiện được cảm xúc, màu sắc riêng của từng bài hát. Trong đó, một số thang âm có thể đánh động trực tiếp vào tiềm thức của con người.

Nhiều lúc, khi ta đang nghe một bài hát, giai điệu bản nhạc bắt đầu chuyển đổi ngẫu hứng sang một thang âm, hợp âm mới, khiến ta bỗng dưng cảm thấy vui sướng, hào hứng hơn. Đó là loại cảm giác mơ hồ, khó diễn tả bằng lời mà một người chỉ có thể trải nghiệm khi nghe thấy đoạn nhạc, giai điệu nhất định đó. Ta nhấn nút “replay” hết lần này đến lần khác, vì muốn làm sống lại cảm giác ấy thêm lần nữa.

Cảm xúc tiêu cực khó lòng vượt qua được rung cảm đặc biệt đến từ những thang âm. Âm nhạc làm dịu đi các yếu tố gây nhiễu, điều chỉnh tâm trí con người hướng về tình yêu thương và lòng nhân ái. 

Âm nhạc xóa mờ rào cản giữa con người

Ngôn ngữ của âm nhạc là ngôn ngữ phổ thông, đại chúng mà bất kỳ ai cũng có thể hiểu được. Những cảm xúc, rung động mà âm nhạc mang đến cho con người không phân biệt chủng tộc, quốc tịch, tuổi tác hay giới tính. Chúng ta có thể say mê những bản nhạc đại diện cho một nền văn hóa, một cộng đồng khác hẳn với chính mình. Những giai điệu đẹp xóa mờ rào cản của ngôn ngữ, khoảng cách, văn hóa, tạo ra mối liên kết tinh thần đặc biệt giữa những con người hoàn toàn khác biệt, có thể cách xa nhau hàng ngàn cây số.

Sự đồng cảm xuất hiện nhờ giao thoa cảm xúc, mỹ cảm giữa những người yêu âm nhạc sẽ lan tỏa luồng năng lượng tích cực khó đâu sánh bằng. Suốt lịch sử, âm nhạc đã chứng tỏ mình là một trong những động lực quan trọng nâng đỡ cảm xúc, tinh thần của con người và tạo ra những cuộc “cách mạng đồng cảm” trên toàn thế giới.