Legend of the Fall (Huyền thoại mùa thu) là một bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết rất thành công, thành công tới mức làm lu mờ cả tác phẩm văn học nguyên gốc. Tôi không thể đếm được đã bao nhiêu lần xem đi xem lại bộ phim ấy, và sau mỗi lần lại có cảm giác như tay mình đã với được sâu hơn một chút tới tầng sâu ý nghĩa của tác phẩm.

Nếu gọi Huyền thoại mùa thu là một bản nhạc đẹp và bi tráng về vùng thảo nguyên hoang dã miền Tây nước Mỹ thì Tristan là những khuông nhạc có đủ cung bậc thăng trầm khó đoán định và không bao giờ có thể phán xét bằng lằn ranh của sự đúng sai.

Phim Huyền thoại mùa thu sản xuất năm 1994 và giành được 1 giải Oscar

Brad Pitt vào vai Tristan

Tristan là một chàng trai hoang dã và trong anh có dòng máu bản năng mạnh mẽ đến mức khi vấp vào những ước đinh của xã hội, chính anh cũng không thể chế ngự nổi mình. Trong bộ phim trải dài gần hết 1 đời người ấy, ba lần Tristan bỏ lại tất cả để ra đi là ba lần anh kiếm tìm mơ hồ một thứ gì đó mà chính anh cũng không phân định được, chỉ biết đó là một phần khuyết mà con người sâu thẳm trong anh luôn khắc khoải mong được lấp đầy. Và có lẽ, bởi mang trong mình một bản ngã quá lớn, một phần khuyết quá khó kiếm tìm nên chàng trai của Huyền thoại mùa thu ấy đôi khi đã mang đến nỗi đau khó gọi tên cho những người xung quanh mình, từ bố, anh trai, vợ, con, người phụ nữ anh yêu suốt thời tuổi trẻ cho đến cả khán giả xem phim.

Tôi vẫn thích gọi Tristan là chàng trai hư, bởi lẽ từ ngữ đó vừa đủ trách móc lẫn yêu thương để nói về một bản thể phức tạp của lòng nhân ái sự trắc ẩn kết hợp với những mong muốn vượt bung tất cả, để xây dựng trật tự thế giới theo kiểu của riêng mình, đôi khi bất chấp việc phải bỏ lại nhiều điều rõ-ràng-đang-tố-đẹp ở phía sau. Ở bên cạnh Tristan, người ta có liền một lúc 2 thứ cảm xúc, một bên là sự thăng hoa mãnh liệt, một bên là nỗi hoang mang tột cùng. Càng dành cho Tristan tình yêu lớn, người sống bên anh càng hiểu sâu sắc rằng họ không bao giờ có thể nắm giữ được con người ấy ở bên mình lâu. Đó cũng chính là lý do vì sao anh có thể làm đau người khác nhiều nhất. Bởi biến mất đôi khi là cách gây sát thương tàn nhẫn hơn bất cứ thứ vũ khí nào. Vậy mà Tristan đã làm vậy, không chỉ một lần.

Susannah – cô gái đã trải qua chuyện tình với cả 3 anh em nhà Ludlow – là một nhân vật đối trọng với Tristan. Nếu anh là con người nắm trong tay một bản ngã lớn, sẵn sàng cướp đi tình yêu của người khác để mang đến bến bờ xa lạ và chỉ để lại nỗi đau thì Susannah lại là một cô gái mỏng manh, khát khao có được tình yêu, sợ cô đơn và luôn bị bỏ lại với những nỗi buồn. Cô yêu người em út Samuel nhưng rồi chỉ nhận lại được xác của người chồng sắp cưới sau một trận chiến, cô khao khát ở bên suốt đời với Tristan thế nhưng điều anh có thể chỉ là yêu cô mãnh liệt rồi bỏ đi với những lá thư nói rằng hãy coi mọi chuyện như đã chết, cô lấy người anh cả Alfred nhưng rồi không thể vượt qua được cái bóng ám ảnh trong quá khứ và tự kết liễu cuộc đời minh bằng một viên đạn súng ngắn.

Giữa Tristan và Susannah là một tình yêu đẹp và buồn

Giữa Tristan và Susannah là tình yêu, chắc chắn là một tình yêu sâu sắc. Thế nhưng họ lại không thể hạnh phúc bên nhau, do lỗi của Tristan. Đứng từ góc nhin của phụ nữ, có thể gọi Tristan là một chàng trai hư bởi anh không thể đem lại hạnh phúc cho người con gái mình yêu. Tristan thực sự chỉ có thể cho Susannah một thứ cảm xúc thăng hoa mãnh liệt nhưng anh lại không thể vì cô mà bỏ qua tất cả, quá khứ, sự nổi loạn và bản ngã trong con người mình. Tuy vậy, nhìn một cách tổng quát, Tristan thực ra là đại diện cho hình ảnh cho một người đàn ông chân chính, đẹp đẽ mà ở đó anh dám yêu, dám đau, dám thách thức, và dám sống để yên nhìn những người yêu quý nhất đời lần lượt ra đi.

Trong phim, người đàn ông da đỏ dẫn chuyện đã nhận xét về Tristan rằng anh là “một tảng đá mà tất cả tự tông vào để rồi vỡ vụn ra”, tận sâu anh không muốn mình là tảng đá đó và càng không muốn bất cứ ai vỡ vụn trước mắt mình, tuy nhiên bản năng đã dẫn đường, và có lẽ cũng bởi thế với Tristan đúng sai đôi khi là những điều không hề có ranh giới. Và xét trên góc nhìn ấy, người xem sẽ hiểu vì sao cái chết dưới nanh vuốt của một chú gấu lớn vào lúc cuối đời của Tristan lại được coi là “rất đẹp”.

Nhà thơ Rumi từng viết rằng: “Ở đâu đó phía trên cái đúng và sai, sẽ có một khoảng vườn, và chúng ta sẽ gặp nhau ở đó.” Tôi nghĩ, nếu nhà thơ Rumi đúng, nếu có khu vườn ấy thật, chúng ta chắc chắn sẽ gặp được Tristan ở đó, khi anh đã tìm thấy phần cuối cùng còn khuyết tận sâu trong con người mình.