Ấn Độ thuộc về châu Á nhưng cũng có nhiều nét “rất không Á”. Chịu khí hậu và địa hình bán lục địa, con người và văn hóa nơi đây sở hữu những đặc điểm riêng, khác hẳn với phần còn lại của châu Á. Huyền bí và hấp dẫn, lại cực kỳ đông dân và rộng lớn, để khám phá và du lịch Ấn Độ người ta cần nhiều năm tháng, trải qua nhiều dặm đường. Với lữ khách thông thường, hai tuần ở bang Rajasthan có lẽ là vừa đủ cho một cái nhìn khái quát về Ấn Độ.

Một góc thành phố xanh Jodhpur

Vùng đất của vương triều

Mặt tiền một haveli – dinh thự cổ trong phố cổ Jaisalmer

Rajasthan, ngay chính cái tên đã nói lên lòng tự hào về xuất phát hoàng gia, có nghĩa là Vùng đất của các vị vua. Bang Rajasthan rộng nhất Ấn Độ, chiếm 10% diện tích cả nước và tương đương với diện tích của Việt Nam. Nó chứa đựng trong lòng vô vàn cung điện lớn nhỏ, pháo đài, thành lũy, các ngôi đền chạm trổ cầu kỳ. Nhưng dường như chuyến rong ruổi khắp các di tích lẫy lừng của người Ấn lại mang âm hưởng buồn.

Pháo đài Junagarh từ thế kỷ XVI ở thành phố Bikaner xây bằng sa thạch đỏ cực kỳ ấn tượng

Bắt đầu ở thủ phủ Jaipur, từ khi nghe tiếng gió luồn qua những ô cửa sổ lâu đài Hawa Mahal (vẫn thường được gọi là Wind Palace) được xây từ đá sa thạch đỏ và hồng, người ta bảo rằng đấy là tiếng thở dài của bao đời cung nữ bị nhốt trong cung điện chỉ có thể nhìn ra ngoài cuộc sống sôi nổi đời thường qua những ô cửa hẹp thiết kế đặc biệt, trong nhìn ra được mà ngoài không thể thấy gì. Nỗi buồn bắt đầu chất chứa cho dù du khách đang rất hưng phấn trên đất Ấn Độ. Khoảng cách giàu nghèo từ bao đời vẫn xa cách thế. Những lề thói phân chia cấp bậc trong xã hội tuy không còn hà khắc như thời quân chủ, nhưng vẫn hằn sâu trong đời sống người dân. Vương triều không còn mà những viên đá lát đường phía dưới pháo đài Amber (Jaipur) vẫn bóng loáng không chỉ do vết xe ngựa ngày nào mà còn bởi bao xác góa phụ thuở xưa gieo mình tự vẫn vì tục Sati, người phụ nữ không được sống lâu hơn chồng của mình.

Sang đến Jodhpur, đứng trên pháo đài Mehrangarh (từ thế kỷ XV) nhìn xuống toàn cảnh thành phố hầu như được phủ màu sơn tường xanh tím, nỗi buồn vẫn len vào tâm trí. Chắc bởi chính sắc xanh biếc ấy làm người ta chùng lòng. Còn ở Udaipur, màu trắng ngà của cung điện, của đền Jagdish, những ngôi nhà dân soi bóng trên mặt nước hồ đem lại vẻ dịu dàng, nhẹ nhõm. Du lịch Ấn Độ, bạn sẽ thấy các con phố cổ đều san sát những ngôi nhà tuổi đời hàng trăm năm, di sản của bao đời thương nhân làm ăn phát đạt. Mỗi ngôi nhà xứng đáng là một bảo tàng nhỏ với các bức tường kín tranh, những bức phù điêu tinh xảo, các BST đồ gỗ, vũ khí và sản phẩm dệt may tinh xảo.

Những nếp áo Sari lay động

Có thể nói không nơi đâu trên đất Ấn sari lại nhiều màu rực rỡ hơn ở Rajasthan. Phụ nữ trong bang cực kỳ chuộng các gam màu nóng và tươi sáng. phối họa tiết hoặc các hình thêu ấn tượng. Người ta mặc đẹp trong mọi hoàn cảnh, sari vàng óng, xanh chuối phấp phới trên những cánh đồng, bà lão móm mém vẫn diện sari hồng rực đi nhặt phân trên ngõ nhỏ về làm chất đốt. Khách du lịch thường hoa mắt vì đủ màu vải vóc, tiệm đồ trang sức lóng lánh khi làm một chuyến tuk tuk chạy xuyên khu chợ ở thành phố vàng Bikaner và thành phố trắng Udaipur. Tất nhiên sau đó sẽ chẳng ai bỏ lỡ cơ hội tự mình dạo bộ, luồn lách trong các ngóc ngách để khám phá thế giới màu sắc và cuộc sống thường nhật rộn rã của người Rajasthan, tự mình chọn các món đồ thủ công ưng ý.

Bạn sẽ bắt gặp những sắc màu bột ngô bán trong chợ khi du lịch Ấn Độ trong dịp lễ hội Holi

Bước ra khỏi những ngôi đền chứa đựng bao điều huyền bí ở thánh địa hành hương Pushkar, bạn sẽ thấy mình ngập trong thế giới sắc màu từ những con phố san sát các cửa hàng may mặc, vải vóc. Những người mê kỹ thuật can ghép vải patchwork chắc chắn sẽ phải thốt lên, ôi khó chọn quá, vì cơ man kiểu ghép sinh động. Ai muốn đọ số vòng tay với một cô gái Ấn? Hãy mua hàng trăm chiếc đính đá đủ màu cho mỗi cánh tay.

Mỗi người Ấn dường như là một nhà triết học. Người bán cà phê sữa nóng ở ngay cạnh đám đang sát ván nhau chơi bài gật gật đầu bảo: “Tôi không chơi bài vì biết sẽ chỉ mất tiền, lúc còn làm ra được thì phải để dành cho những ngày mưa”. Người bạn đối tác du lịch của tôi ở Dehli thì trầm ngâm, mỗi nền văn minh đều có chu kỳ của nó, chúng tôi đã từng đứng ở đỉnh cao khi phát minh ra chữ số, đặc biệt là số 0, và hãy nhìn những công trình kiến trúc – kết tinh của đỉnh cao điêu khắc, hội họa và minh chứng cho sự thịnh vượng, tài hoa thuở nào.

Sắc vàng cát óng sa mạc Thar

Khi bạn đã thấy “vừa no” với lịch trình dày đặc các cung điện, pháo đài, đền thờ, thành quách, bảo tàng, nhà cổ… , bắt đầu hơi “ngán” mùi phân chim, phân bò rải đầy phố phường Rajasthan, hãy đến thành phố Jaisalmer, nằm sát biên giới với Pakistan và ngay tâm sa mạc Thar. Màu vàng đặc trưng của sa thạch phủ hầu khắp thành phố vùng biên này. Nếu may mắn và cũng đủ kiên nhẫn chờ, bạn sẽ có dịp được tận mắt xem cảnh đổi gác, chào cờ của quân Ấn và quân Pakistan.

Những tấm sari rực màu của các phụ nữ lao công trong cung điện Bikaner

Còn du khách du lịch Ấn Độ thông thường hầu như sẽ tiêu quãng thời gian ít ỏi bằng một chuyến vắt vẻo trên lưng lạc đà thong dong trên cát óng. Đã từng cưỡi lạc đà ở sa mạc Sahara, ở Australia nhưng chúng tôi vẫn phấn khích đợi đến lượt mình nhập nhóm tour. Được biết có khoảng 700.000 lạc đà ở toàn bang Rajasthan, mới nhớ đến lần đi Ai Cập, một nhóm mấy cô người Ấn mải chụp ảnh tượng Sphinx không để ý để lọt hình lạc đà làm cảnh của mấy người địa phương kiếm tiền từ du khách, họ đòi các cô trả tiền vì chụp ảnh lạc đà, các cô này phẩy tay: chính các ông phải trả tiền cho chúng tôi vì lạc đà lọt vào ảnh, ở Ấn chúng tôi thiếu gì lạc đà.

Lạc đà trong ráng chiều sa mạc Thar

Được lạc đà đưa lên đỉnh đụn cát rồi tới chỗ lý tưởng ngắm hoàng hôn, một bữa ăn nhẹ với đồ uống có cồn tự pha chế đang chờ sẵn để quên đi cảm giác tê và ê sau chặng cưỡi lạc đà thì còn gì thú bằng! Mặt trời to nặng hắt lên những quầng đỏ cuối cùng trong ngày, nắng đã tắt, hoàng hôn dần buông màu tím. Mọi người vỗ tay. Khúc hát du mục của những người trong bộ tộc di cư gốc Digan vang lên thánh thót, vương màu buồn thương cho một cuộc tình trắc trở.
Tâm tưởng bỗng ngân nga khúc thơ Tagore:

Họa tiết tươi tắn của các tay nắm cửa bằng gốm tráng men

“… Bỗng dưng không gian chuyển động rùng mình
Và bầu trời dường như cúi xuống hôn trán tôi.
Tâm trí bàng hoàng tôi chợt tỉnh, chẳng khác gì ban mai thoát khỏi sương mờ
Tôi quên lần theo dấu chân
Tôi bước vài bước trên con đường và thế giới quen thuộc bỗng chốc trở nên lạ lẫm
như một bông hoa tôi biết
mới đang hé nụ”.

—-

Xem thêm

Du lịch Ấn Độ – New Delhi cuồng nhiệt

Mẹo hay bỏ túi du lịch Hy Lạp đến thiên đường Mykonos

Du lịch Alsace – Điểm đến êm đềm giữa hai nước Đức – Pháp