Hiện giờ, vùng Jerusalem thuộc quyền quản lý của Israel, quốc gia khởi nguồn từ trí tưởng tượng của những con người 2000 năm lưu vong với hành trang không có gì ngoài những lời cầu nguyện và sự thiếu vắng quê hương. Chính Jerusalem, vùng đất hứa của cha ông, đã nuôi dưỡng hi vọng và lòng trung thành của người Do Thái để tạo ra quốc gia ngày nay, nằm trên một vùng đất với phần lớn diện tích là hoang mạc, đồi núi, sỏi đá. Họ khám phá sự giàu có trong khan hiếm, họ bất chấp và thách thức truyền thống xưa cũ, để biến đất nước thành trung tâm nghiên cứu và phát triển trọng yếu của các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu thế giới.

Vậy là, khởi nguồn chỉ bởi sự tò mò về Jerusalem, tôi đã bắt đầu đọc thêm về lịch sử lập quốc, phát triển và câu chuyện về nền kinh tế thần kỳ của Israel. Sau chuyến đi 5 ngày tới Tel Aviv hồi đầu năm 2014, tôi trân trọng gọi mình là “một trong những người bạn của Israel” (Israel’s friends, như cách bên Sứ quán hay dùng trong các bản tin của họ). Ngay ngày đầu tiên ở Tel Aviv, tôi đã phải lòng bầu không khí rất Tây phương, “chầm chậm cũ kỹ”, nhưng nhựa sống lại tràn đầy trên gương mặt của những người trẻ, vẻ hiện đại của quán xá. Tôi nghe những người bạn ở đây nói rằng, họ luôn tận sống, tận hưởng mỗi giây phút của cuộc sống hàng ngày. Điều này không khó hiểu nếu ta nhìn lại lịch sử lưu vong của người Do Thái và những hiểm họa tiềm tàng đối với Israel tới từ khối thù địch tôn giáo hiện vẫn đang bủa vây.

“Làm thế nào mà một dân tộc hai nghìn năm vong quốc lại có thể chi phối hành tinh, sản sinh ra vô số chủ nhân Nobel, khoa học gia lỗi lạc và những nhà chính trị – kỹ nghệ đại tài để kiểm soát các lĩnh vực then chốt của thế giới? Những câu hỏi đó luôn khiến tôi không ngừng tò mò về mảnh đất này, và những con người xinh đẹp, quả cảm nơi đây.

Tôi vẫn vô cùng tâm đắc một câu nói đúc kết kinh nghiệm phát triển của Israel, về bí quyết tận dụng sức sáng tạo của mỗi công dân để dẫn dắt thế giới đến từ Thủ tướng đầu tiên David Ben-Gurion: “Mọi chuyên gia chỉ là chuyên gia trong những chuyện đã có tiền lệ, không có chuyên gia cho những điều chưa xảy đến”. Để trở thành chuyên gia tương lai, tầm nhìn phải thay thế kinh nghiệm…

Để hiểu thêm về tinh thần của con người và đất nước Jerusalem trước khi đến đây, bạn nhất định nên đọc các cuốn sách Con đường Hồi giáo của tác giả Nguyễn Phương Mai, Quốc gia khởi nghiệp của tác giả Dan Senor và tác phẩm từ Beirut đến Jerusalem của tác giả Thomas Friedman