Dustin Tiêu: Khao khát kiến tạo văn hóa yêu nhạc cổ điển

Dustin Tiêu, tên đầy đủ là Tiêu Nguyễn Đức Anh, tốt nghiệp trung cấp piano chuyên nghiệp ở Nhạc viện Gracias Music Preparatory School, Hàn Quốc và hoàn thành khóa đào tạo chỉ huy dàn nhạc ở Nhạc viện Mahanaim, New York, Mỹ. Trở về nước, anh đã thành lập Imagine Philharmonic Orchestra (IPO) năm 2019 và đảm nhận vai trò chỉ huy dàn nhạc. 

Trong năm 2022, Dustin Tiêu cùng IPO đã thực hiện hơn 20 buổi hòa nhạc, nổi bật nhất có thể kể đến chuỗi đêm diễn nhạc phim Ghibli. Đến với ELLE Beauty Awards 2023, Dustin Tiêu cũng đem những góc nhìn rất trẻ về âm nhạc cổ điển, cùng với khát khao kiến tạo văn hóa yêu thích thể loại này tại Việt Nam.

Bạn bắt đầu đam mê dòng nhạc cổ điển từ lúc nào?

Khi còn học ở Việt Nam, tôi là dân chuyên Hóa, và âm nhạc chưa thật sự là một niềm đam mê. Tuy nhiên, khi có cơ hội du học tại Hàn Quốc, được tiếp xúc với môi trường và văn hóa nghệ thuật ở nước bạn, ước muốn được gắn liền với nhạc cổ điển trở nên mạnh mẽ hơn trong tôi.

Từng học tập tại Hàn Quốc và Mỹ, lý do nào khiến bạn trở về Việt Nam mà không ở lại các quốc gia đã có nền âm nhạc cổ điển phát triển?

Cá nhân tôi nghĩ giai đoạn hoàng kim của dòng nhạc cổ điển tại Mỹ đã qua, và họ đã tạo dựng xong một hệ thống hoàn chỉnh. Nhưng tại Việt Nam, dòng nhạc cổ điển vẫn còn nhiều khoảng trống. Tôi nghĩ rằng khi trở về nước, mình sẽ làm được nhiều điều thú vị hơn.

Trên hành trình đưa nhạc cổ điển đến với công chúng, có bao giờ bạn muốn từ bỏ chưa?

Khi mới trở về Việt Nam, tôi đã làm những công việc khác như thông dịch viên tiếng Hàn và tiếng Anh. Ở thời điểm đó, tôi hoàn toàn không có mối quan hệ với các nghệ sĩ, người hoạt động trong dòng nhạc cổ điển. Chính vì thế, có thời điểm tôi đã tính từ bỏ đam mê này.

Tuy nhiên, đến một lúc nào đó, tôi nhận ra bản thân vẫn khao khát được phát triển đam mê âm nhạc cổ điển. Từ đó, tôi quyết định tiếp tục.

Dàn nhạc Imagine Philharmonic Orchestra (IPO) được Dustin Tiêu thành lập vào năm 2019. Bạn có thể chia sẻ thêm về cái tên này không?

“Philharmonic” là từ tiếng Anh dùng để mô tả những cộng đồng yêu âm nhac. Chúng ta thường gặp từ này khi đến với một thành phố lớn như Berlin Philharmonic, New York Philharmonic,…Đây là dàn nhạc lớn nhất và được ủng hộ bởi một lượng khán giả yêu thích hoà nhạc cổ điển. Ở Việt Nam, cụ thể là thành phố Hồ Chí Minh, chúng ta chưa thật sự có một hệ sinh thái như thế. Điều này buộc chúng tôi phải tưởng tượng và hình dung ra nó, đồng thời biến nó thành hiện thực. Và từ “Imagine” được hình thành.

Được biết, IPO hướng nghệ thuật của mình đến với đại chúng và xây dựng một cộng đồng những người trẻ yêu nhạc cổ điển tại Việt Nam. Bạn có thể chia sẻ thêm về con đường phát triển này?

Ở những thế hệ trước, nhạc cổ điển thường gói gọn trong nhà hát. Tuy nhiên, đến với thế hệ mới, tôi hy vọng được đem thể loại này đến gần với công chúng hơn bằng những bản nhạc giao hưởng dễ nghe, dễ chạm vào cảm xúc khán giả. Có thể nói, IPO cố gắng thoát khỏi bức tường của nhà hát để tham gia biểu diễn tại các chương trình nhạc phim, chương trình gây quỹ… với hy vọng tạo được niềm yêu thích nhạc cổ điển đến với khán giả.

Khi bước ra khỏi khuôn khổ cũ của dòng nhạc cổ điển để đến với cái mới, liệu IPO có nhận được sự ủng hộ của giới chuyên môn?

Thật ra, IPO vẫn còn gặp những nghi ngờ khi bước ra khỏi khuôn khổ có sẵn của thể loại này. Tuy nhiên, đây là điều mà tôi phải chấp nhận. IPO vẫn sẽ tiếp tục làm những chương trình gần gũi với công chúng, nhưng càng ngày, chất nghệ thuật về thể loại sẽ càng được nâng lên.

Âm nhạc ngày nay, bên cạnh nghệ thuật vẫn còn những yếu tố thương mại, khi các nghệ sĩ dần chủ động sáng tạo các ca khúc, bản nhạc, chương trình dành riêng cho nhãn hàng. Bạn nghĩ sao về “thương mại hóa” nhạc cổ điển?

Tôi cho rằng có hai trường hợp thương mại hóa khác nhau. Có những chương trình, như ELLE Beauty Awards, IPO vẫn luôn được sáng tạo, và chúng tôi trở thành một phần của sự kiện. Một số sự kiện khác, đôi khi dàn nhạc chỉ là tiểu cảnh nhỏ nhằm tạo nên sự thư giãn cho người nghe.

IPO luôn ưu tiên sự kết hợp với các doanh nghiệp, sự kiện mà tại đó chúng tôi được quyền sáng tạo, được tỏa sáng trên sân khấu, và là một phần trong toàn bộ chương trình.

IPO đã thực hiện hơn 20 chương trình hòa nhạc trong năm 2022. Concert nào để lại ấn tượng sâu đậm nhất trong bạn?

Là concert nhạc phim Ghibli. Tại đây, chúng tôi đã phá vỡ những giới hạn mới của thể loại và của chính bản thân, để có thể bước lên một nấc thang cao hơn. Sau chương trình, chúng tôi đã có những tiêu chuẩn mới cho các buổi trình diễn của mình.

Theo bạn, một dàn nhạc giao hưởng thành công sẽ hoạt động và phát triển như thế nào?

Tại thị trường nước ngoài, một dàn nhạc giao hưởng sẽ được đóng góp rất nhiều bởi các cá nhân, tập đoàn, doanh nghiệp… Có những khán giả đã được tiếp cận với nhạc cổ điển qua nhiều thế hệ. Họ nhận ra giá trị của thể loại này. Sau đó, chính những khán giả đó sẽ tiếp tục hỗ trợ các dàn nhạc.

Tại thị trường Việt Nam, các dàn nhạc chưa có được lợi thế trên. Chúng tôi vẫn đang phát triển từ doanh số bán vé, và hình thức này vẫn chưa hoàn thiện như cách đóng góp ở nước ngoài. Tuy nhiên, tôi vẫn tin tương lai, chính những bạn trẻ đã ủng hộ, yêu thể loại này sẽ lớn lên, tạo nên văn hóa nghe nhạc cổ điển và truyền lại cho con trẻ của mình, đồng thời đóng góp để các dàn nhạc tiếp tục tồn tại.

Tính đến thời điểm hiện tại, Dustin Tiêu đã trở về Việt Nam được 4 năm. Bạn có chia sẻ gì về ưu nhược điểm của những người trẻ theo đuổi nhạc cổ điển tại nước mình?

Về ưu điểm, mọi thứ về dòng nhạc cổ điển tại Việt Nam vẫn còn rất mới. Những người trẻ sẽ đặt nền móng cho nền văn hóa này. Chính vì thế, họ sẽ có nhiều cơ hội hơn với người đến sau. Còn khó khăn chính là áp lực kinh tế. Việc thiếu sự hỗ trợ từ gia đình khiến nhiều người trẻ bước vào con đường thương mại hóa nhiều hơn thay vì lan truyền giá trị thật sự của nhạc cổ điển. Tuy nhiên, nếu chúng ta xây dựng tốt phông nền văn hóa để các bậc phụ huynh tạo điều kiện cho người trẻ theo đuổi đam mê này, chắc chắn thể hệ sau sẽ tài năng hơn rất nhiều.

Như vậy, để tạo dựng phông nền văn hóa yêu thích nhạc cổ điển và đưa nó đến với người trẻ, vai trò của phụ huynh vẫn rất quan trọng. Dustin Tiêu và IPO liệu có ấp ủ điều gì cho định hướng này?

Tôi là một hình mẫu về đứa trẻ lớn lên và học tập trong môi trường truyền thống tại Việt Nam, cũng là người không yêu thích nhạc cổ điển lắm. Tuy nhiên, khi may mắn được tiếp xúc đúng cách với văn hóa yêu nhạc cổ điển tại nước ngoài, tôi dần mở lòng và đam mê hơn.

Tôi hy vọng được đem văn hóa nhạc cổ điển này đến gần với người trẻ và các bậc phụ huynh, đồng thời xóa bỏ những định kiến về thể loại, ngành nghề này tại Việt Nam.

Cảm ơn những chia sẻ của Dustin Tiêu. Chúc bạn và dàn nhạc IPO ngày càng thành công hơn nữa.