Trần Nữ Yên Khê - Quyến rũ và giản dị | ELLE Interview

Các cháu được châm sóc rât câu kỳ về ầm thực, thế còn giáo dục?

Khi các con tôi đến tuổi đi học, tôi thấy cần thiết phải đi tìm một phương pháp giáo dục khác mà phần lớn trẻ con ở Pháp đang theo đuổi. Cuối cùng chúng tôi đã gửi các cháu vào trường Montessori. Bà Maria Montessori, người đã tìm ra phương pháp này vào năm 1900 trong một khu phố nghèo nàn của thành phố La Mã, bà nghĩ rằng, sự học tập của trẻ em phải nhờ vào các trò chơi và các giác quan của chúng. Điều đó là phương pháp phát triển lòng vị tha, tính độc lập và sự tôn trọng chính mình cũng như tha nhân. Những phương tiện vật chất cho việc giáo dục cũng rất khác với các trường học cổ điển. Không có sách giáo khoa, nhưng có nhiều dụng cụ sư phạm đặc biệt để giúp hiểu được một cách thực tiễn những điều mà chúng đang học. Những người dạy dỗ có nhiệm vụ là gợi lên những ý muốn và sở thích ham học của chúng, để dìu dắt chúng tùy theo nhịp độ của từng cháu một. Không có bảng đen cũng không có bàn cho các thầy cô giáo, họ đi từ bàn này qua bàn khác, làm việc với từng cá nhân một. Cũng chẳng có điểm, chỉ có những nhận xét để tránh cho các cháu ý thức cạnh tranh có thể làm hại và chạm đến lòng tự ái của các cháu yếu kém. Trường này không những chỉ dạy về những hiểu biết mà còn giáo dục cho các cháu có một cái nhìn đầy nhân tính và nhạy cảm với cuộc đời.

Trái đất của chúng ta có quá nhiều biến đổi và ô nhiễm, chị đã báo vệ và dạy các cháu nhân thức về điều đó như thế nào?

Yên Khê cũng tự hỏi làm sao để bảo toàn cho các cháu cái bản tính tự nhiên, ngây thơ và tươi mát trong một xã hội mà cuộc sống đã đưa đến sự ngạo nghễ và quá khích. Một xã hội mà tiêu thụ là chính, giả tạo và tạm bợ đang trị vì. Tất cả những điều đó khiến trái đất của chúng ta đang nghẹt thở. Một xã hội mà mọi người chỉ nghĩ đến những quyền lợi cho chính mình, mà không thèm đoái hoài gì đến những gì mình sẽ truyền lại cho con cháu.

Rất sớm tôi đã ý thức được những vấn đề về ô nhiễm trí thức cũng như môi trường. Bố tôi là một trong những người theo thuyết sinh thái, và đã dành 30 năm đời mình để làm việc cứu trợ nhân đạo trong tổ chức France Libertes. Tôi nhớ lúc còn bé, khi chúng tôi đi mua sắm với bố, chúng tôi mất rất nhiều thì giờ để lùng khắp các kệ hàng mà cũng chẳng tìm ra được những gì hợp ý với ông. Ông luôn luôn có một quyển sổ nhỏ mà chúng tôi gọi là “Thánh kinh về các chất phẩm hóa học”. Phần lớn chúng tôi đi ra, tay không mua được gì và càu nhàu chống lại quyển “Thánh kinh” kia. Ông đã dạy cho chúng tôi không nên vướng víu vào những thứ không cần thiết mà chỉ giữ lại những thứ chính yếu. Đối với các con của chúng tôi cũng vậy, tôi mong muốn được trở lại cuộc sống giản dị này. Ở nhà không có truyền hình. Mọi việc đều không đơn giản khi phải sống trong một thành phố lớn như Paris, nơi mà tất cả đều hướng về ảo ảnh và tách rời ra khỏi mọi giá trị căn bản. Đôi khi, các cháu than là chúng chẳng biết làm gì và chúng buồn nản. Tôi bảo là chúng may mắn lắm mới có được những phút chán nản như thế, bởi vì qua những kẽ hở của thời gian đó trí óc thảnh thơi của chúng ta bắt đầu mơ mộng và phát triển. Và đó là điều rất quý giá.

Tôi gắng gợi lòng nhạy cảm của chúng, để chúng có ý thức quả đất của chúng ta đang bị bệnh, phải chữa chạy và phải tôn trọng nó. Hơn cả thế, đối với tôi con người như đang bị bệnh hoạn nên đã đưa quả đất vào tình trạng hấp hối này. Mặc dù những nhận xét có khuynh hướng u tối, tôi vẫn giữ được lạc quan và tin tưởng khi nhìn thấy các con tôi mỗi lúc lớn dần.

Sáng sáng tôi đèo cháu bé trên chiếc xe đạp để đến trường. Bây giờ là mùa xuân và một cách ngây thơ tôi tự bảo rằng, thế giới sẽ tìm lại được một nhịp sống đúng đắn hơn, mà người ta có thể yêu chuộng cái phẩm chất của sự yên lặng và đời sống sẽ dịu dàng hơn nếu mọi người cùng chung sức.

Trần Nữ Yên Khê – Quyến rũ và giản dị