Nhân ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, khi Fonos được App Store giới thiệu cùng với danh sách tôn vinh các tác giả nữ Việt Nam, ELLE Việt Nam đã có cuộc trò chuyện với Xuân Nguyễn. Từ hành trình xây dựng Fonos đến những triết lý cá nhân về sức mạnh của nữ giới trong lĩnh vực khởi nghiệp, cách cân bằng cuộc sống và văn hóa sách nói, Xuân Nguyễn mang lại những góc nhìn đầy cảm hứng về một nữ founder “chính trực, dũng cảm và tính cạnh tranh cao”.
Xuân có thể chia sẻ về khoảnh khắc đầu tiên khi ý tưởng khởi nghiệp với Fonos ra đời? Đâu là động lực lớn nhất thôi thúc bạn theo đuổi thị trường sách nói, một thị trường còn rất non trẻ ở Việt Nam vào thời điểm đó?
Ý tưởng về Fonos bắt đầu từ nhu cầu cá nhân của mình. Tôi luôn cần đọc sách nhưng không phải lúc nào cũng có thời gian để ngồi đọc. Khi tìm đến các ứng dụng sách nói, tôi nhận ra thị trường Việt Nam chưa có một nền tảng nào thực sự chất lượng và tiện lợi. Điều này thôi thúc tôi xây dựng Fonos – một ứng dụng sách nói chuyên nghiệp, giúp người Việt tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi.
Động lực lớn nhất của tôi là niềm tin rằng kiến thức có thể thay đổi cuộc sống con người. Tôi muốn mang đến một nền tảng giúp người Việt dễ dàng tiếp cận những cuốn sách hay nhất, từ những tác giả hàng đầu thế giới và trong nước.
Với tư cách là một nữ founder, điều gì khiến bạn trăn trở nhất khi khởi nghiệp với Fonos? Có khi nào bạn cảm thấy lạc lõng giữa một cộng đồng chủ yếu là nam giới không? Bạn đã tìm sự hỗ trợ như thế nào?
Tôi không nghĩ quá nhiều về việc mình là phụ nữ trong một lĩnh vực do nam giới thống trị. Ngay từ đầu, điều tôi quan tâm nhất là làm sao để xây dựng một sản phẩm tốt, mang lại giá trị cho người dùng. Tiếp theo là làm sao để công ty có thể tồn tại và phát triển bền vững.
Dĩ nhiên, đôi khi tôi nhận thấy sự khác biệt, đặc biệt trong các cuộc họp hay những sự kiện về công nghệ. Nhưng những khoảnh khắc đó trôi qua rất nhanh, tôi thường tập trung vào những thế mạnh của mình: khả năng quan sát, tư duy chiến lược và sự kiên trì. Tôi cũng nhận ra rằng việc là một nữ founder mang lại những lợi thế riêng, và tôi học cách tận dụng điều đó để tạo ra giá trị cho những gì mà mình đang xây dựng.
Phụ nữ khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ ở Việt Nam không nhiều. Theo bạn, đâu là lợi thế đặc biệt của phụ nữ trong lĩnh vực này? Còn với bản thân Xuân, lợi thế lớn nhất của bạn là gì?
Tôi không nghĩ rằng phụ nữ trong kinh doanh hay khởi nghiệp ở Việt Nam là hiếm. Thực tế, trong mọi dự án mà tôi từng tham gia, luôn có sự góp mặt của phụ nữ, và ngày càng có nhiều phụ nữ tham gia vào lĩnh vực công nghệ.
Tôi tin rằng thế mạnh của phụ nữ nằm ở sự nhạy bén, khả năng thấu hiểu và đặc biệt là kỹ năng đa nhiệm. Khởi nghiệp luôn là một môi trường đầy thử thách và thay đổi không ngừng, và phụ nữ thường có sự linh hoạt cùng khả năng thích nghi rất tốt trong những thời điểm khó khăn. Tôi nghĩ đó cũng là lợi thế lớn nhất mà mình mang đến cho Fonos – khả năng điều chỉnh, xoay chuyển khi cần thiết để giúp công ty tồn tại và phát triển.
BÀI LIÊN QUAN
Nếu dùng ba tính từ để mô tả về bản thân trong vai trò một nữ doanh nhân, bạn sẽ chọn những từ nào?
Chính trực, dũng cảm và tính cạnh tranh cao.
Áp lực lớn nhất đối với một nữ doanh nhân không chỉ đến từ công việc, mà còn từ kỳ vọng xã hội dành cho phụ nữ trong vai trò gia đình. Bạn cân bằng những điều này ra sao?
Định nghĩa sự cân bằng của tôi ko phải là chia mọi thứ theo tỷ lệ bằng nhau mà thay vào đó là sự ưu tiên theo từng giai đoạn. Có thời điểm công việc chiếm ưu tiên lớn, nhưng cũng có lúc tập trung vào bản thân lại quan trọng hơn. Tôi là người mơ mộng trong những thứ mình muốn, nhưng khá thực tế khi quyết định lựa chọn điều ưu tiên nhất. Tôi từng giỏi xoay xở nhiều việc cùng lúc, tuy nhiên, khi nhìn lại, tôi không cảm thấy thỏa mãn với kết quả của cách làm đó.
Sau này, tôi đặt lại ranh giới rõ ràng, tập trung vào một thứ duy nhất khi cần để đi đến tận cùng với nó. Với cách làm này, tôi cảm thấy trọn vẹn hơn, tôi học được nhiều hơn và ít có cảm giác tiếc nuối hơn.
Về kỳ vọng xã hội, tôi chỉ quan tâm đến kỳ vọng của những người trực tiếp tương tác với mình. Tôi thường thẳng thắn về điều này và cũng cần nhận lại sự thẳng thắn tương tự. Nếu tôi thấy kỳ vọng của ai đó chưa phù hợp với mình, tôi chọn việc chưa bước vào những mối quan hệ đó. Tôi coi trọng tính thực tế và sự bình đẳng, và tôi duy trì sự cân bằng bằng cách cẩn trọng trong việc chọn những người xung quanh mình, cũng như quản lý kỳ vọng của bản thân đối với họ.
Nếu ví hành trình khởi nghiệp với một cuốn sách, Fonos đang ở chương mấy trong câu chuyện đời bạn? Chương sách đó sẽ có tên là gì?
Với tôi, tôi luôn thấy mình ở chương đầu tiên. Mỗi năm tôi lại dấn thân vào một điều gì đó mới. Tôi không nghĩ về hành trình này như một câu chuyện có chương giữa hay chương cuối, mà là một quá trình liên tục không có kết thúc.
Fonos cũng vậy, công nghệ thay đổi rất nhanh, và mỗi năm chúng tôi lại khám phá những hướng đi mới, phát triển những tính năng, sản phẩm mới. Nếu phải đặt tên cho chương sách này, tôi sẽ gọi nó là “thích nghi và phát triển”, vì đó chính là tinh thần mà tôi và Fonos luôn theo đuổi.
Bạn nhận định thế nào về thị trường sách nói ở Việt Nam hiện nay so với thời điểm 5 năm trước? Fonos có đóng góp như thế nào trong sự phát triển này? Và bạn dự đoán trong 5 năm tới, thị trường này sẽ thay đổi ra sao?
Năm năm trước, ứng dụng sách nói gần như chưa có chỗ đứng ở Việt Nam. Giờ đây, thị trường đã phát triển đáng kể, với ngày càng nhiều người dùng và nội dung chất lượng hơn.
Fonos đóng vai trò tiên phong, đưa mô hình sách nói bản quyền đến thị trường, hợp tác với các nhà xuất bản và tác giả để mang đến nội dung chuyên nghiệp. Trong 5 năm tới, tôi tin rằng sách nói sẽ trở thành một phần quan trọng trong văn hóa đọc của người Việt, với sự đa dạng hơn về nội dung và cách tiếp cận.
Sự khác biệt lớn nhất giữa Fonos năm 2024 và Fonos năm 2020 là gì?
Năm 2020, Fonos là một startup non trẻ, tập trung vào product-market fit. Đến 2024, Fonos đã có hơn 3 triệu người dùng với hệ sinh thái đa dạng: sách nói, tóm tắt sách và PodCourse.
Bạn xác định vai trò chiến lược của Fonos như thế nào khi trở thành cầu nối giữa văn hóa và công nghệ trong thời đại số?
Chúng tôi tận dụng công nghệ để giúp nội dung trở nên dễ tiếp cận hơn, mang tri thức đến với nhiều đối tượng hơn, nhưng đồng thời vẫn giữ vững giá trị cốt lõi của văn hóa đọc.
Fonos được Apple giới thiệu trong danh sách ứng dụng nổi bật tập trung vào các tác giả nữ đương đại Việt Nam. Điều này có ý nghĩa thế nào với bạn và đội ngũ Fonos?
Đây là một sự công nhận đầy ý nghĩa, không chỉ đối với Fonos mà còn đối với các tác giả nữ Việt Nam. Chúng tôi tự hào khi góp phần đưa tiếng nói của họ đến với nhiều độc giả hơn.
BÀI LIÊN QUAN
Những ứng dụng sách nói hay cho người bận rộn
Trong danh sách các tác giả nữ được tôn vinh lần này, có ai là người truyền cảm hứng trực tiếp cho bạn không?
Rất nhiều! Nhưng nếu phải chọn, tôi đặc biệt ngưỡng mộ bà Xuân Phượng. Ở tuổi 96, bà vẫn là một nguồn cảm hứng mạnh mẽ – vẫn quản lý phòng tranh, điều hành công việc, đi khắp Việt Nam để chia sẻ câu chuyện đời mình và truyền cảm hứng cho mọi người.
Vừa rồi, bà còn tự thu âm toàn bộ phiên bản sách nói của mình – điều hiếm ai làm được ở độ tuổi này. Đây cũng là cuốn thứ hai của bà mà Fonos có cơ hội làm việc cùng bà.
Hai cuốn sách của bà, Gánh Gánh… Gồng Gồng và Khắc Đi Khắc Đến, đều là những tác phẩm sâu sắc, ghi lại những trải nghiệm quý giá của bà qua nhiều giai đoạn biến động của Việt Nam. Gánh Gánh… Gồng Gồng là tự truyện về cuộc đời bà – từ một cô gái trẻ bước vào ngành y, rồi trở thành phóng viên chiến trường, nhà làm phim tài liệu, và sau này là chủ phòng tranh. Cuốn sách mang đến góc nhìn chân thực về một thế hệ đầy bản lĩnh, những con người sẵn sàng dấn thân và cống hiến.
Cuốn Khắc Đi Khắc Đến là tập hợp những suy ngẫm và trải nghiệm cá nhân của bà, không chỉ về cuộc sống mà còn về những con người bà đã gặp, những vùng đất bà đã đi qua. Cuốn sách mang tính chiêm nghiệm sâu sắc, vừa phản ánh hành trình nội tâm của bà, vừa mở ra những góc nhìn đầy cảm hứng về sự kiên trì, lòng trắc ẩn và những giá trị bền vững trong cuộc đời.
Những tác phẩm/tác giả nữ nào để lại ấn tượng mạnh mẽ nhất với bạn? Bạn hãy giới thiệu 3 tác phẩm nhất định phải nghe khi lần đầu tải ứng dụng Fonos.
Tôi không nghĩ có một danh sách sách nào phù hợp với tất cả mọi người, vì mỗi người có mối quan tâm và nhu cầu đọc khác nhau. Nếu bạn quan tâm đến những chủ đề như hành trình cá nhân, sự phát triển bản thân, tư duy hệ thống thì đây là những tựa sách mà bạn có thể tham khảo:
Khắc Đi Khắc Đến (Xuân Phượng): Nếu bạn thích những suy ngẫm sâu sắc về con người, cuộc sống và hành trình cá nhân, đây là một cuốn sách đáng nghe. Những trải nghiệm và quan sát của bà Xuân Phượng giúp người đọc nhìn thế giới với một góc nhìn bao dung, thấu hiểu hơn.
Tôi Là Một Con Lừa (Nguyễn Phương Mai): Nếu bạn yêu thích du ký và những góc nhìn sắc sảo về con người và văn hóa, cuốn sách này sẽ đưa bạn vào hành trình khám phá đầy cảm xúc của tác giả. Nguyễn Phương Mai không chỉ kể chuyện mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản sắc và sự khác biệt.
Mô Hình Xoắn Động (Vũ Phi Yên): Nếu bạn quan tâm đến tư duy hệ thống, lãnh đạo và sự phát triển của con người qua nhiều tầng tư duy, cuốn sách này sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về cách xã hội và cá nhân vận hành.
Được feature trên App Store đã mở ra những cơ hội nào cho Fonos?
Việc này giúp Fonos tiếp cận nhiều người dùng hơn, cả trong nước lẫn quốc tế, đồng thời khẳng định chất lượng sản phẩm trên một nền tảng lớn như Apple.
Bạn nhận định thế nào về vai trò của các nền tảng như App Store trong việc hỗ trợ nhà phát triển số?
App Store giúp tạo ra sân chơi bình đẳng hơn, đặc biệt với các startup nhỏ. Đây là cơ hội lớn để những ứng dụng như Fonos tiếp cận đúng đối tượng người dùng.
Bạn có lời khuyên nào cho những cô gái trẻ muốn khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ?
Tôi nghĩ khó có thể đưa ra một lời khuyên chung chung, vì mỗi cá nhân có một cá tính riêng. Nếu tôi có thể nói chuyện với phiên bản trẻ hơn của chính mình, tôi sẽ khuyên cô ấy thế này:
Trước khi bắt đầu, hãy tự hỏi “Tại sao?” – tại sao phải giải quyết vấn đề này? Và sau đó là “Tại sao lại là bạn?” – điều gì khiến bạn trở thành người phù hợp nhất để giải quyết vấn đề đó?
Hãy hít thở sâu, lắng nghe càng nhiều người trong ngành càng tốt. Nếu có thể, hãy làm việc trong lĩnh vực đó trước khi bắt tay vào xây dựng công ty của riêng mình. Vì có thể, đó không phải là vấn đề mà thị trường thực sự cần bạn giải quyết. Hoặc có thể, bạn chưa phải là người phù hợp nhất để làm điều đó – ít nhất là vào lúc này.
Điều này không có nghĩa là tôi muốn dập tắt đam mê khởi nghiệp của bất kỳ ai. Nhưng khởi nghiệp là một hành trình khó khăn, và nó không dành cho tất cả mọi người. Nếu đó thực sự là con đường của bạn, bạn sẽ theo đuổi nó bằng mọi cách. Và nếu bạn làm theo cách này, bạn sẽ bảo vệ mình tốt hơn trước những rủi ro không đáng có, đồng thời củng cố ý tưởng và kế hoạch kinh doanh của mình một cách vững chắc hơn.
Vậy nên, thay vì đưa ra lời khuyên chung chung cho tất cả những cô gái trẻ muốn khởi nghiệp, tôi sẽ khuyên chính phiên bản trẻ hơn của mình: Hãy dành thời gian để hiểu vấn đề, hiểu bản thân, và chuẩn bị thật kỹ trước khi bắt đầu. Nếu điều đó thực sự dành cho bạn, bạn sẽ làm được – theo cách khôn ngoan hơn.
Cảm ơn Xuân đã dành thời gian cho ELLE Việt Nam. Chúc bạn luôn thành công trên con đường sự nghiệp và tiếp tục phát triển Fonos thành ứng dụng sách nói đáng tự hào của người Việt.
Nhóm thực hiện
Bài: Đ.T
