Ảnh thời trang Việt Nam – cần và đủ

So sánh một ấn phẩm tạp chí thời trang từ cách đây 10 năm và bây giờ, ta không khỏi ngạc nhiên pha chút “hoảng hốt” bởi sự thay đổi thần tốc về mặt hình ảnh.

Chúng ta ngạc nhiên bởi thế hệ ảnh thời trang hiện nay với những tên tuổi như Bobby Nguyễn, Tuấn Fr, Milor Trần, Tang Tang, Samuel Hoàng… đã thực sự có cách nhìn khác hẳn các bậc đàn anh đi trước như Hải Đông, Phạm Hoài Nam, Nason, Thành Nguyễn… Và chúng ta “hoảng hốt” bởi lẽ chỉ trong vòng 10 năm, văn hóa đọc của người Việt đã chuyển hướng sang văn hóa xem – nhìn. Để rồi chúng ta băn khoăn khi cầm trên tay những tạp chí dày đến cả trăm trang mà chỉ cần dăm lần lật dở xem những hình ảnh mãn nhãn là có thể chuyển sang một quyển tạp chí khác.

Đây phải chăng là xu hướng chung của không chỉ các tạp chí thời trang tại Việt Nam?

Câu trả lời là Không. “Không” bởi lẽ đây đang là xu hướng chung của các tạp chí thời trang thế giới. Khi thời gian thực sự được quy đổi bằng tiền bạc thì việc tiếp nhận thông tin cũng chủ yếu dựa trên nghe – xem – nhìn.

Bởi vậy, báo in đang dần chết, truyền hình và báo mạng lên ngôi. Hình ảnh thay thế dần những con chữ. Người đọc bây giờ tìm đến các tạp chí thời trang không còn để đọc mà chủ yếu để xem và thỏa mãn nhu cầu tìm kiếm thông tin của mình một cách nhanh nhất.

Tài năng của Photoshop

Bên cạnh đó, sự phát triển nhanh đến chóng mặt của công nghệ thông tin cũng đóng một vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của nhiếp ảnh thời trang Việt Nam.

Những năm gần đây, việc sở hữu một chiếc máy ảnh chất lượng cao hoàn toàn nằm trong tầm tay. Nhưng quan trọng hơn cả và có lẽ là một phần tất yếu để tạo nên những bức ảnh thời trang đẹp chính là Photoshop.

Nếu ví ảnh thời trang là một người con gái thì photoshop có thể được coi là thẩm mỹ viện, giúp bức hình cô gái đẹp hơn bội phần, thậm chí không còn nhận ra chính mình của ngày xưa. Công cụ này giúp hiện thực hóa trí tưởng tượng và mong muốn của một nhiếp ảnh gia khi ảnh thời trang luôn đòi hỏi những hiệu ứng đặc biệt về thị giác.

Có thể nói 90% bộ ảnh thời trang đăng trên các tạp chí nổi tiếng thế giới có sự can thiệp “dao kéo” của photoshop. Nên photoshop thống trị làng ảnh thời trang Việt Nam là hoàn toàn dễ hiểu.

Thế còn chất lượng của các bức ảnh nguyên bản? Câu trả lời chung của các nhiếp ảnh gia là: “Tất cả vì cái đẹp”. Điều này không sai, nhưng…

Những thử nghiệm mới

Maika Elan – một nữ nhiếp ảnh gia trẻ chuyên mảng đời sống và phóng sự, đã lấn sân thành công với những bộ ảnh thời trang đẹp hồn nhiên và trong sáng, với hiệu quả hình ảnh đơn giản mà gây ấn tượng mạnh nhờ sử dụng phim âm bản.

Đối với cô gái trẻ này, việc không thành thạo Photoshop lại chính là một lợi thế. Và những thử nghiệm với thể loại máy phim lomography đã giúp Maika có được những bộ ảnh thời trang có một không hai.

Nhưng không phải lúc nào những bộ ảnh đó cũng phù hợp với tiêu chí của các tạp chí thời trang.

Rồi Internet mở ra một loạt cánh cửa để tiếp cận với thế giới. Chúng ta có thể xem những tạp chí thời trang nổi tiếng thế giới như Vogue, ELLE, Haper’s Bazaar, Numero, Vanity Fair… chỉ với một cái click chuột. Những người đam mê ảnh thời trang có thể đắm mình ngày này qua tháng khác trên mạng.

Khi xem ảnh thời trang của các nhiếp ảnh gia trong nước, chúng ta không ngỡ ngàng khi thấy chúng “quen quen” và có thể gọi tên một loạt những reference như Paolo Roversi, Annie Leibovitz, Mario Testino, Patrick Demarchelier, Steven Meisel, Patrick Demarchelier… Quan trọng nhất là concept cho những bộ hình thời trang thì đôi khi là một phiên bản copycat không thể lẫn vào đâu từ các bộ hình đăng trên các tạp chí nổi tiếng thế giới.

Chính từ thực trạng trên mà người ta đặt ra một câu hỏi lớn về tính “originality” (tạm dịch là tính căn nguyên, tính độc đáo, tính sáng tạo) của nhiếp ảnh gia hiện nay? Trong khi chúng ta có quá nhiều điều kiện để tạo nên sự đột phá thì dường như chúng ta lại luẩn quẩn trong một mớ những dư thừa để có thể sáng tạo hơn.

Một điều chúng ta nên có để nhiếp ảnh thời trang có nhiều màu hơn chứ không chỉ một màu như hiện nay, đó là sự xuất hiện của các “underground magazines” (tạm dịch là tạp chí thể nghiệm). Loại tạp chí này được ít người biết đến bởi nó tiếp nhận tất cả những hình thức nghệ thuật thể nghiệm mới, từ âm nhạc, thời trang, nhiếp ảnh, nghệ thuật đương đại cho đến lifestyle.

Trên thế giới, có thể kể tên kha khá những tạp chí “underground” có ảnh hưởng sâu rộng trong giới trẻ như WAD, VICE, NYLON, FABRIC, DAZED AND CONFUSED, I-D… Nhưng với sự bảo thủ trong suy nghĩ của người đọc cùng hàng rào mang tên “thuần phong mỹ tục”, loại tạp chí này có lẽ còn phải đi một chặng đường rất xa.

Những cú hích từ môi trường thời trang trong nước

Điều cuối cùng nhưng không phải là điều thứ yếu nhất, một nền nhiếp ảnh thời trang chỉ có thể thực sự mạnh khi vật thể mà nó xoay quanh thực sự phát triển.

Thời trang Việt Nam những năm qua đã đánh dấu những bước tiến dài khi chúng ta được thế giới biết đến nhiều hơn, có những show diễn thời trang hoành tráng và chất lượng, có một đội ngũ các nhà thiết kế du học tại các kinh đô thời trang lớn ở Anh, Pháp, Mỹ.

Tuy nhiên, cũng không thể quá tự tin mà phủ nhận rằng, trên sàn diễn thời trang Việt Nam hiện nay vẫn còn quá nhiều “bóng dáng” của những Alexander McQueen, Marc Jacobs, Christian Lacroix, John Galliano… Và trên những trang báo ồn ào sự nghi ngờ xung quanh việc giống nhau đến đáng ngờ của các bộ sưu tập thời trang trong nước so với quốc tế.

Nói gì chăng nữa, nhiếp ảnh thời trang Việt Nam những năm vừa qua đã đóng góp một phần không nhỏ trong quá trình phát triển của báo chí, nhiếp ảnh và thời trang Việt nói chung, cải thiện thị hiếu của người tiêu dùng và phần nào nâng cao thẩm mỹ cho người xem.

Những điều kiện cần chúng ta đã có, nhưng những điều kiện “đủ” thì có lẽ phải tự bản thân mỗi nhiếp ảnh gia tạo nên. Như một giám đốc sáng tạo đã từng chia sẻ: “Ảnh thời trang Việt Nam đang phát triển mạnh, nhưng chúng ta mới đang bơi trong ao, hồ. Để có thể ra biển lớn, có lẽ phải cần đến rất nhiều thời gian và công sức”.