Virgil Abloh - Người thay đổi nền công nghiệp thời trang

* Bài viết của blogger Trí Minh Lê tưởng nhớ NTK Virgil Abloh

Virgil Abloh sau hơn hai năm chống chọi với căn bệnh ung thư quái ác một cách thầm lặng để tiếp tục cống hiến cho nền công nghiệp thời trang này trước khi được gia đình thông báo “đã tới một nơi tốt đẹp hơn” vào ngày 28.11.2021 vừa qua. Từ những người yêu thời trang đến những người đã từng làm việc, cộng tác hay thương hiệu thời trang khác đều bày tỏ một lòng thương tiếc trước sự mất mát lớn này. Và tất cả đều có một nhận định chung rằng : “Virgil changed the whole game” để bày tỏ sự tôn trọng về những gì mà người sáng lập ra Off-white, NTK thời trang nam của Louis Vuitton đã – đang và tiếp tục tạo cảm hứng cho rất nhiều thương hiệu thời trang trẻ và cách mà Gen Z “chơi” với thời trang hiện tại.

Tin thời trang

Tạm biệt ông hoàng của thời trang đường phố - Virgil Abloh

KANYE WEST: NGƯỜI ĐƯA NGÔN NGỮ

“Khi mà bạn gặp đúng người, tài năng của bạn sẽ được lộ diện”. Hẳn là vậy, cái ngày mà Virgil Abloh chỉ là một anh chàng sinh viên 22 tuổi mới tốt nghiệp tại Đại học Winconsin Madison chuyên ngành kỹ thuật xây dựng dân dụng và thêm một tấm bằng Thạc sỹ Kiến trúc ở ngôi trường Illinois Institute of Technology. Nhưng với niềm đam mê thời trang thì chàng thanh niên Virgil đã quyết định theo đuổi thứ mà mình yêu thích và quyết định đó không chỉ thay đổi cuộc đời chàng trai trẻ tuổi mà về sau còn thay đổi một trò chơi lớn mang tên “Fashion”.

(Ảnh: Getty Images)

Khi Virgil Abloh thực tập tại Fendi, mùa hè năm 2009 anh đã gặp một người đặc biệt khác. Người cũng đóng một cây đinh ba trong việc đưa âm hưởng đường phố vào trong nền công nghiệp thời trang, cũng như ảnh hưởng ít nhiều tới ngôn ngữ thời trang của Virgil. Đó là chính Kanye West. Những điểm tương đồng về tầm nhìn thời trang và nhận thấy được tài năng của Virgil Abloh, Kanye West đã mời Virgil trở thành người đồng hành cùng mình trong mảng sáng tạo (Creative Director – Giám đốc sáng tạo) để bắt đầu mối quan hệ tình bạn vô cùng khăng khít và bổ trợ khá nhiều trong con đường phát triển của cả hai.

(Ảnh: Ilya S. Savenok/ Getty Images)

Virgil đồng hành cùng Kanye West trong bản hợp tác giữa rapper này và thương hiệu thời trang cao cấp Louis Vuitton vào năm 2009 để ra các phiên bản sneaker giới hạn. Họ sản xuất và tiến hành ra album Watch The Throne cùng một người kỳ cựu khác là Jay-Z. Những công việc đó đã giúp Virgil Abloh hiểu rõ hơn về cách vận hành và cách tiếp cận “ngôn ngữ”, “thị trường”, “thời trang” mới. Trong khoảng thời gian này, Virgil cũng bắt đầu xây dựng được những kết nối đầu tiên với thị trường bằng việc đồng thiết kế những bìa album, những artworks dành cho các single của các rappers mà mình quen biết – đánh dấu từng bước trong việc xây dựng “ngôn ngữ thiết kế” của mình.

Mẫu giày hợp tác giữa Kanye West và Louis Vuitton năm 2009. (Ảnh: Pop Sugar)

Virgil Abloh (ngoài cùng bên phải) cùng Kanye West và bạn bè ở Paris. (Ảnh: Tommy Ton)

PYREX: ĐỨA CON ĐẦU

Trải nghiệm đủ, Virgil Abloh tiến hành tạo ra đứa con đầu tiên cũng được xem như là “người tiền nhiệm” của Off-white mang tên là Pyrex Vision (đồng thời điểm đó còn có Been Trill). Pyrex thời gian ban đầu khiến những người xung quanh thấy dáng dấp của Dapper Dan phố Harlem ngày nào. Đó là Virgil tiến hành mua những sản phẩm giá bình dân của Champion hay những chiếc quần, chiếc áo deadstock của Ralph Laurent rồi in ngược lên đó những graphics đơn giản của mình và bán với giá hàng trăm dollars. Dĩ nhiên với mối quan hệ của mình kèm theo sự tương đồng với Dapper Dan, các sản phẩm của Pyrex được đón nhận và yêu thích bởi các Rappers. Một trong số đó là Pretties Man Alive mới xuất hiện trên tạp chi GQ trong năm 2021 vừa rồi, đó là A$AP ROCKY – người cũng đang tạo rất nhiều cảm hứng thời trang cho các bạn trẻ hiện nay.

(Ảnh: High Snobiety)

Nhưng sẽ không phải là Virgil Abloh thay đổi được cả một cuộc chơi nếu tiếp tục việc này. Rõ ràng việc mua lại những sản phẩm đã có form dáng định hình sẵn và in lên chúng thì bản chất xương sống vẫn là các thương hiệu đó. Cũng giống như cách Dapper Dan chỉ đơn thuần là “chế biến” lại quần áo mang logo của các thương hiệu lớn. Khách hàng hay thị trường cũng chỉ nhận biết được các thương hiệu đó mà tên tuổi của Virgil Abloh hay xa hơn là “ngôn ngữ thời trang” của Virgil không thể hiện được nhiều. Muốn tác động sâu, muốn tác động rộng và muốn thay đổi mọi thứ – Virgil cần một thứ gì đó cụ thể và mang dáng dấp của mình hơn. Đó là một thương hiệu.

(Ảnh: Pyrex)

OFF-WHITE: THÀNH CÔNG CỦA VIRGIL ABLOH MỞ ĐƯỜNG CHO SỰ GIAO THOA GIỮA STREETWEAR VÀ HIGHEND FASHION

Liều thuốc thử nghiệm Pyrex cho Virgil nhiều bài học đắt giá trước khi hoàn thành một “Off-white” hoàn chỉnh và mang tính ứng dụng, tiếp cận sâu hơn. Đầu tiên đó là cách tiếp cận ngay từ thời điểm ban đầu, Pyrex không thỏa mãn khách hàng ở phân khúc. Điều này nằm ở việc mặc dù sản phẩm của Pyrex được bán với mức giá khá cao, nằm ở phần thị trường cao cấp nhưng chưa mang lại “đẳng cấp” quá lớn dành cho người dùng.

(Ảnh: Pyrex)

Thứ nhất, Pyrex dù gì vẫn mang cái title là “streetwear brand” (thương hiệu đường phố) mà không có một thiết kế nào của riêng mình nằm ở phần bespoke/custome lại. Điều này không diễn giải hợp lý cho một thị trường rộng lớn hơn “ngách” mà Pyrex nhắm tới – Vì sao mà họ phải bỏ hàng trăm $ cho sản phẩm như vậy. Điều này mang lại gì lợi ích cho những người mặc đồ của Pyrex trong việc thể hiện “dân chơi thời trang” của nhiều người, xoay quanh việc xây dựng “Brand Value – Giá trị thương hiệu” trong tâm trí khách hàng. Thứ hai là dù có lấy cảm hứng từ nhiều nguồn khác nhau nhưng để mở rộng tầm ảnh hưởng của mình thì cần những sản phẩm cụ thể, một thương hiệu cụ thể và những “fashion vision” cụ thể để hướng người mặc đi theo sự hướng dẫn của mình.

(Ảnh: Pyrex)

Thiết kế Pyrex năm 2013. (Ảnh: Pyrex)

Và thế là Off-white được ra đời , nhưng để giải quyết các vấn đề trên Off-white được phân khúc là “thương hiệu thời trang cao cấp” và Made in Italy (Dù Virgil Abloh là người Mỹ). Bằng việc xác định ngay từ đầu như thế này, Virgil Abloh đã bắt đầu công cuộc giao thoa giữa thời trang đường phố và thời trang cao cấp mà ảnh hưởng rất nhiều đến cục diện cũng như là tiền đề cho sự ra đời và thành công của nhiều thương hiệu khác sau này.

(Ảnh: Hypebeast)

Điểm mà bất kỳ ai, dù là người bình thường đến các chuyên gia thời trang hay những nhà thiết kế khác phải công nhận tài năng của Virgil đó là sự sắp xếp. Vốn xuất thân từ ngành kĩ thuật xây dựng ứng dụng và kiến trúc nên thế mạnh rõ ràng của Virgil chính là điều phối. Có sự sáng tạo nhưng theo cảm nhận của người viết đó là sắp xếp, bài trí bố cục mọi thứ trong căn nhà, trong một kiến trúc theo một cách gọn gàng – chỉnh chu nhất. Điều này thực sự ảnh hưởng tới con đường của Off-white và phong cách của Virgil Abloh. Thiết kế nội thất có thể lấy nguyên liệu xung quanh (môi trường, thiên nhiên hoặc có thể là người khác) để vào trong một ngôi nhà hay một khu phức hợp.

Buổi ra mắt BST Off-White Xuân-Hè 2020. (Ảnh: Anne-Christine Poujoulat/ AFP)

Virgil Abloh cũng là một DJ/ một Disc Jockey và DJ thì giỏi nhất điều gì? Đó là mix/re-mix lại các đoạn nhạc với nhau, thêm thắt một số giai điệu khác để tạo ra một bản nhạc mới và phục vụ cho một đám đông. DJ cũng có thể cho thêm vào những note/ những melodies sáng tạo của mình trong đó để thu hút người nghe. Trong “ngôn ngữ thời trang” của Virgil Abloh cũng vậy, Virgil biến những thứ bình thường hoặc những thứ không-ai-quá-quan-tâm nhiều thành một thứ gì đó đặc biệt và biến đổi chúng vào bộ sưu tập của mình. Nguyên tắc “ba phần trăm” đã từng được Virgil Abloh chia sẻ, nó dựa trên việc lấy những bản gốc – remix nó và thay đổi trên 3%, tạo ra những thiết kế mới.

(Ảnh: Corey Tenold)

(Ảnh: Corey Tenold)

Đây là một thứ đã khiến Virgil Abloh thành công.

Ngay cả với người anh, người đi trước mình là Kanye West thì Virgil đã thành công với “Off-white” trong việc tăng tầm ảnh hưởng. Nếu so sánh với Kanye thì nhiều khi Kanye lại khó “tiếp cận” với đại chúng vì những graphics, những artworks đòi hỏi một sự thường thức và suy nghĩ nhất định. Từ “Off-white” đến các bản hợp tác sau này, Virgil Abloh đều nhắm tới sự đơn giản và dễ định hình trong người mặc nhất có thể. Những thiết kế đã tạo nên tên tuổi của Off-white như các đường chéo màu trắng, các graphics – các artworks thời Phục Hưng, mũi tên, logo hay những câu từ trong ngoặc kép, các túi zips đặc trưng với thiết kế công nghiệp … đã khiến ngôn ngữ thời trang của Off-white dễ dàng được tiếp nhận bởi giới trẻ, lực lượng chi tiền chính cho ngành công nghiệp thời trang. Từ đó, Off-white đã bắt đầu cuộc đua của riêng mình với chuỗi thành công không hề dừng lại, trở thành một trong những thương hiệu được ưa thích nhất bởi Gen Z. Trong cơn bão mang tên “thời trang đường phố” thì Off-white đứng ở phần giao thoa giữa “Streetwear” và “High-fashion” một khoảng thời gian dài. Việc đứng giữa phân khúc nào là Supreme, Palace, Stussy và hẳn một bậc cao cấp như Dior, Gucci, Louis Vuitton mang tới cho Off-white nhiều thuận lợi hơn trong lựa chọn của khách hàng. Có một thời, những sản phẩm của Off-white hay các bản collab luôn bị hyped giá kinh khủng. Nó quay trở ngược lại vấn đề đã được đề cập ngay từ khi lập ra Off-white, đó là tạo được giá trị thể hiện gì đó cho khách hàng mặc chúng.

(Ảnh: @off____white)

(Ảnh: @off____white)

(Ảnh: @off____white)

Nhanh chóng, Virgil Abloh trở thành một trong những nhà thiết kế hàng đầu và được “yêu” bởi tầng lớp thượng lưu trẻ, những người nổi tiếng ở Mỹ và Châu Âu.

Thế giới thời trang

Giải mã nhân tố Virgil Abloh tạo nên sức hút toàn cầu của Off-White

NIKE x OFF-WHITE: THE TEN

Trong sự nghiệp của Virgil Abloh thì đây có thể được xem là một mốc quan trọng trong tiếp tục gây tầm ảnh hưởng của anh cũng như của “Off-white”. Quay trở lại bối cảnh của ngành footwear giai đoạn 2018, nếu xét về độ phủ thương hiệu và tác động lên cách ăn mặc của nhiều người trong đó – cuộc chiến giữa hai ông lớn adidas và Nike thì cuộc chơi có vẻ đang nghiêng nhiều về phần thương hiệu đến từ Đức với sự góp mặt của người tạo xu hướng khác là Kanye West. Nike đang trong con đường quay trở lại để cạnh tranh trực tiếp với adidas Yeezy Boost và họ cần một cái tên phù hợp để lĩnh xướng và chèo lái việc này. Một người cũng có khả năng tạo xu hướng và tác động sâu tới thế hệ hiện tại. Và không có ai phù hợp hơn là Virgil Abloh – cánh tay phải một thời của Kanye West.

(Ảnh: NSS Mag)

Nike bắt tay với Off-white hay chính xác hơn là Virgil Abloh trong việc tung ra bản collaboration mang tên “The Ten”. Một trong những bộ sưu tập quy mô và đồ sộ nhất (Xét trong các bản hợp tác) từ trước đến nay trong ngành công nghiệp giày dép, được nhiều tạp chí sneaker đánh giá là bản collab “vĩ đại” và “tham vọng” . Trong The Ten: Nike x Off-white, nó phù hợp với tiêu chí cả hai bên khi Nike kiểm soát khá nhiều trong việc sáng tạo của những nhà thiết kế hợp tác và Virgil Abloh với “Nguyên tắc 3%” của mình. Vừa đủ, không quá khó hiểu, đánh thẳng vào sự ham muốn của thị trường – The Ten mang tới một khái niệm mới cho nhiều người, đó là chữ “AIR”, “FOAM” để nhắc về dấu ngoặc kép biểu trưng của Off-white cũng như chiếc zip kéo màu cam “thừa nhưng mà là thiếu”. Để nói về chiếc Zip đó, dù nó không mang lại sự tiện lợi cho đôi giày nhưng nếu thiếu thì sẽ giảm giá trị của đôi giày đi khá nhiều. Đấy chính là giá trị của Off-white, giá trị của Virgil Abloh.

Lần hợp tác đầu tiên của Virgil Abloh x Nike với The Tens. (Ảnh: Nike)

Nike x Off-white: The Ten lập tức gây được một sự bùng nổ. Bằng 10 sản phẩm, cả Nike và Virgil Abloh đã tiếp cận được đa dạng khách hàng với từng mục đích sử dụng giày khác nhau dựa trên sự cộng hưởng truyền thông của bản collab. Sự kết hợp giữa những thiết kế iconic của Nike như Air Jordan 1 Chicago Bulls, Airmax 90, Air Force 1 cùng những kiểu mới hơn như Air Presto, Vapormax, ZoomFly đã giúp Nike vừa “nhắc lại” giá trị cũ vừa ‘quảng bá” giá trị mới dựa trên bộ nhận diện của Off-white. Từ khi The Ten ra mắt, Nike từng bước giành lại vị thế trong cạnh tranh với adidas trước khi lại trở thành thương hiệu giày được yêu thích nhất trong các năm sau đó. Không ngoa khi nói rằng The Ten chính là một điểm mốc quan trọng.

(Ảnh: Nike)

Và Virgil lại thành công trong việc tăng giá trị của những thiết kế tuy đơn giản nhưng ứng dụng tốt của mình. “Everything in quotes”, các sneaker design trong The Ten không khác bản gốc là bao nhiêu. Chỉ là thêm một số chi tiết, double layer – outside tag etc nhưng đập vào mắt người ta đó chính là một chữ gì đó trong ngoặc kép và chiếc zip màu cam. Liên tục, liên tục và liên tục, cả thế giới lúc đó đã “say mòng” trong những chiếc ngoặc kép đến từ Virgil Abloh. Nó cũng là tiền đề cho các bản collab với những hãng nội thất, ngoại thất cỡ lớn như IKEA với Off-white để tăng độ phủ sóng.

(Ảnh: Nice Kicks)

Chính sự thành công vang dội của Nike x Off-white: The Ten và những thành tựu có được đến từ thương hiệu mình làm ra, đã khiến Virgil chạm tới một sự kiện lịch sử lớn hơn mang tên: Louis Vuitton.

(Ảnh: Medium)

LOUIS VUITTON: MINH CHỨNG CỦA “CHANGING THE GAME”

Virgil đã có mọi thứ trong tay: tiền tài, địa vị, danh vọng nhưng vẫn còn thiếu một thứ mà cả Kanye West cũng còn chưa có. Đó là sự công nhận bởi một tầng lớp cao hơn, ở đây người viết xin được nói thẳng đó là giới thời trang cao cấp : “Ngôi đền của người da trắng”. Sự thành công của Virgil Abloh và cách mà anh thể hiện được sự sắp xếp, sự am hiểu thị trường đã khiến Louis Vuitton đã công bố Virgil Abloh chính thức trở thành fashion designer da màu đầu tiên của mình. Đúng vậy, Virgil đã gia nhập vào tập đoàn LVMH – một trong những hệ thống thời trang sừng sỏ bậc nhất thế giới. Và Louis Vuitton là thương hiệu cũng có nhiều “cơ duyên” với thời trang đường phố (Kanye West x LV, Supreme x LV). Điều này đã minh chứng và là sự công nhận dù không có giấy viết hay bằng cấp cụ thể – cho việc “Thay đổi cuộc chơi” đến từ Virgil Abloh.

BST Louis Vuitton Menswear đầu tiên của Virgil Abloh cho mùa Xuân-Hè năm 2019. (Ảnh: Louis Vuitton)

Trước khoảng thời gian mà Virgil gia nhập, Louis Vuitton chỉ được thế hệ trẻ nhớ tới những chiếc túi, chiếc ví in logo monogram LV “già cỗi” mà hay được nói rằng “Chỉ có mấy ông bà già mới xài”. Giai đoạn 2016 – 2017, làn sóng thời trang đường phố bùng nổ và tất nhiên với những thứ “già cỗi” của Louis Vuitton tỏ ra thua thiệt hơn rất nhiều so với những cái tên mới như Gucci, Balenciaga (thuộc tập đoàn Kering). Xét một cách toàn diện mà nói, lúc đó Louis Vuitton có thể nổi tiếng với lượng khách hàng trẻ về phụ kiện nhưng về đồ mặc thì sao? Đặc biệt là nhánh đồ nam chẳng có một thanh niên nào đánh giá cao và sẽ mua đồ Louis Vuitton tại thời điểm đó. Cái mà Louis Vuitton cần đó chính là 1 người có thể tạo ra độ hype, khiến người ta luôn nhắc về nó, một kẻ được mệnh danh là “Trend-setter”.

Virgil Abloh thổi làn gió mới vào Louis Vuitton với chất liệu hologram. (Ảnh: Yannis Vlamos/ Indigital.tv)

Những ông trùm LVMH và ngay cả Louis Vuitton cũng hiểu rằng họ không thể nào phát triển một cách cầu kì và phức tạp, khó tiếp cận người dùng như các thương hiệu khác – đặc biệt là cho một thị trường chi tiền vì giá trị thương hiệu nhiều như Trung Quốc. Nếu mời một người có “cái tôi” quá khác về làm thời trang, Louis Vuitton có nguy cơ tiếp tục đi vào lối mòn “già cỗi” đã từng vấp phải. Virgil Abloh, với ngôn ngữ và định hình được cả sự thường thức đơn giản về nghệ thuật và thời trang của Gen Z là lựa chọn đầy tính toán và hợp lí cho con đường chiến lược và tầm nhìn của LVMH.

(Ảnh: Louis Vuitton)

Và thế là cái ôm đầy cảm xúc giữa Kanye West và Virgil Abloh đã diễn ra trong show diễn debut thời trang nam của Louis Vuitton. Sự hiện diện của Virgil Abloh, một người da màu trong LVMH mang ý nghĩa quan trọng, anh không chỉ là người thay đổi cục diện mà còn mang đến sự đa dạng về màu da trong các tập đoàn thời trang lớn.

Cái ôm của Kanye West và Virgil Abloh trong buổi ra mắt BST Louis Vuitton Men Xuân-Hè 2019. (Ảnh: Bertrand Rindoff Petroff/ Getty Images)

Một quán bar hạng sang của Louis Vuitton và DJ Virgil Abloh được hình thành.

Một ván cờ lật ngửa khi Louis Vuitton quyết tâm rũ bỏ hình tượng sang trọng già cỗi của mình để nhảy sang những thứ mới mẻ và hợp thời hơn bên cạnh các biểu tượng cốt lõi của mình vì hơn ai hết, họ hiểu rằng trong giai đoạn trung đoạn sắp tới (5-10 năm) thì lượng khách chủ lực của Louis Vuitton không phải là những ông, bà già ở Châu Âu, Châu Mỹ mà là Gen Z: những người trẻ và đến từ Á Đông. Khi Virgil Abloh đầu quân cho Louis Vuitton, anh tiếp tục gây tầm ảnh hưởng lên bố cục thời trang thế giới. Những utility jacket, crosbody phủ đầy monogram LV xuất hiện trên các sự kiện thời trang đường phố, những đôi sneaker Louis Vuitton lại được ưa chuộng trở lại.. Nếu không tin tưởng và thấy được con đường chiến lược rõ ràng của Virgil, sao mà Louis Vuitton lại có thể cho anh mang hình tượng hoạt họa lên các thiết kế mùa Xuân – Hè 2021? Louis Vuitton trong những năm gần đây luôn đứng top thương hiệu được yêu thích, tìm kiếm và sử dụng nhiều nhất theo các bản thống kê. Đó là “Ảnh hưởng mang tên Virgil Abloh”.

(Ảnh: Luc Braquet)

Louis Vuitton Thu-Đông 2020 Virgil Abloh

(Ảnh: Luc Braquet)

Virgil Abloh đã chọn cách chiến đấu thầm lặng với căn bệnh của mình trong 2 năm để tiếp tục cống hiến cho đam mê nói riêng và ngành công nghiệp thời trang nói chung. Về đời sống cá nhân thì Virgil được nhận xét là người rất humble, chịu khó lắng nghe và học hỏi. Sự ra đi của Virgil dẫu biết rằng để lại một cú shock và lỗ hổng trong lòng nhiều người yêu thời trang nhưng dù sao, anh cũng đã không phải đối chọi với căn bệnh nữa – không còn mệt mỏi nữa và tới một nơi tốt đẹp hơn để nghỉ ngơi.