Danh sách đề cử Oscar 2024 được công bố tạo nên cuộc tranh luận thú vị trong cộng đồng yêu phim.

Những “chiến binh” hàng đầu

Không nằm ngoài dự đoán, Oppenheimer trở thành ứng cử viên hàng đầu với 13 đề cử – một khoảng cách sát nút so với kỷ lục mọi thời đại được ghi nhận cho All About Eve (1950), Titanic (1997) và La La Land (2016) khi sở hữu 14 đề cử, vượt mặt thành tích 12 đề cử của The Power of the Dog năm 2021 và 11 đề cử của Everything Everywhere All at Once năm ngoái.

Bộ phim đánh dấu lần đầu tiên đạo diễn Christopher Nolan nhận được đề cử cho cả hai hạng mục đạo diễn và kịch bản gốc xuất sắc nhất và là bộ phim nhận được nhiều đề cử nhất trong sự nghiệp của Nolan cho tới hiện tại. Các tác phẩm trước đó bao gồm The Dark Knight (2008), Inception (2010) và Dunkirk (2017) đều chỉ nhận về 8 lượt đề cử. Nam diễn viên Cillian Murphy cũng giành đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Emily Blunt và Robert Downey Jr được đề cử cho diễn viên phụ và hàng loạt hạng mục khác như kỹ thuật quay phim, thiết kế sản xuất, thiết kế trang phục, âm nhạc… 

Oppenheimer dẫn đầu danh sách với 13 đề cử.

Đứng thứ hai trong danh sách được đề cử nhiều nhất là Poor Things một bộ phim giả tưởng khai thác chủ nghĩa nữ quyền với bối cảnh thế giới steampunk (khoa học huyền bí kết hợp với công nghệ) đã mang tới cho Emma Stone đề cử Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất bên cạnh hạng mục Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất cho đạo diễn người Hy Lạp Yorgos Lanthimos, Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho Mark Ruffalo cùng nhiều đề cử ở các hạng mục quan trọng khác.

Poor Things theo sát phía sau với 11 đề cử.

Đạo diễn gạo cội Martin Scorsese với bom tấn nghệ thuật Killer of The Flower Moon, một bộ phim về lịch sử tội phạm xuất sắc nhận về 10 đề cử. Trong khi Robert De Niro được đề cử cho Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất và Lily Gladstone nhận đề cử Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất, vai nam chính Ernest Burkhart của Leonardo Dicaprio lại bị bỏ quên trên cuộc đua. Tài tử sinh năm 1984 có vẻ lại tiếp tục một chuyện tình buồn với giải thưởng danh giá nhất hành tinh này khi trong suốt ba thập kỷ đứng trước ống kính và năm lần “bước hụt” lên đỉnh Oscar anh chàng chỉ có một lần duy nhất thắng giải nam chính xuất sắc cho The Revenant (2016). 

Oppenheimer lẫn Killers of the Flower Moon đều được lấy cảm hứng từ những trang lịch sử bi thương của nước Mỹ, công chiếu vào thời điểm cả thế giới cùng chứng kiến những bất ổn và chia rẽ chính trị đã góp phần tạo nên những dư âm lớn, được cộng hưởng về mặt cảm xúc.

Ngựa chiến của Martin Scorsese cũng là một đối thủ đáng gờm.

Ra mắt cùng thời điểm, Barbie cũng là đối thủ đáng gờm với bom tấn của Nolan. Phim nhận về 8 lượt đề cử bao gồm cả hạng mục Phim hay nhất. Cả hai cái tên Oppenheimer lẫn Barbie là những hiện tượng điện ảnh nổi bất nhất Hollywood năm 2023, không chỉ “hồi sinh” cả mùa phim Hè ảm đạm của kinh đô điện ảnh mà còn thu về doanh thu khủng gần 2 tỷ USD toàn cầu, con số khổng lồ ở thời điểm mà cả thị trường chiếu bóng Hoa Kỳ đang vật lộn để phục hồi dư chấn hậu đại dịch.

Thế giới văn hóa

Đề cử Oscar 2024: "Oppenheimer" dẫn đầu với 13 đề cử

Đường đua đa sắc tộc

Hậu làn sóng #OscarSoWhite, danh sách đề cử trong các năm trở lại đều được đa dạng hóa bởi nhiều sắc tộc. Theo phát biểu của chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Janet Yang, giải Oscar 2024 được bình chọn bởi gần 11.000 thành viên là các chuyên gia trong ngành đến từ 93 quốc gia. Nhìn chung, các đề cử Oscar năm nay có sự cải thiện rõ rệt về tính đa sắc tộc, toàn cầu hóa, bao gồm cả nữ giới, các diễn viên da màu và cộng đồng LGBTQ.

Trong số 20 người được đề cử cho hạng mục diễn xuất có tới bảy cái tên không phải là người da trắng. Từ Lily Gladstone, Danielle Brooks, Da’Vine Joy Randolph, America Ferrera, Colman Domingo, Sterling K. Brown đến Jeffrey Wright, đây đều là đề cử Oscar đầu tiên trong sự nghiệp của họ.

Một lượng lớn diễn viên da màu xuất hiện trong bảng đề cử.

Colman Domingo, người được đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất cho Rustin và Jodie Foster, được đề cử Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất cho Nyad đánh dấu lần đầu tiên hai nghệ sĩ LGBTQ công khai được đề cử. Colman Domingo cũng trở thành người Afro Latino đầu tiên được đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất thông qua màn trình diễn quyền lực của mình trong bộ phim truyền hình về quyền công dân Rustin. 

Sau chiến thắng mang tính lịch sử  với sự hiện diện rộng rãi của những đại diện gốc Á năm ngoái qua bộ phim về đa vũ trụ đến từ studio A24 Everything Everywhere All at Once lẫn The Whale, sàn đấu Oscar năm nay lại gần như vắng bóng những gương mặt châu Á ở hạng mục diễn xuất. Dẫu thế, căn tính Á Đông vẫn có đất diễn khi đạo diễn kiêm biên kịch Celine Song đã làm nên lịch sử khi là người phụ nữ châu Á đầu tiên được đề cử Kịch bản gốc xuất sắc nhất cho Past Lives. 

Bên cạnh đó, màn tái xuất của bậc thầy Nhật Bản Hayao Miyazaki với The Boy and the Heron cũng trở thành ứng cử viên ưu tú cho địa hạt Phim hoạt hình hay nhất. Bom tấn giả tưởng Godzilla Minus One của đạo diễn Yamazaki Takashi tranh giải ở lĩnh vực Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất. Perfect Days được chỉ đạo bởi đạo diễn người Đức Wim Wenders nhưng kể một câu chuyện Nhật, ngôn ngữ Nhật, theo dấu hành trình bóc tách quá khứ của một nam nhân viên vệ sinh toilet có mặt tại đề cử Phim quốc tế xuất sắc nhất. Với ba đại diện Nhật Bản tham gia chinh phục tượng vàng đã tái khẳng định một năm rực rỡ của điện ảnh xứ hoa anh đào.

Bản sắc châu Á vẫn in ấn tại sàn Oscar với nhiều cái tên đại diện.

Khi nữ giới “so găng”

Bên cạnh nam giới, nữ giới cũng có màn tranh tài mạnh mẽ trong nhiều hạng mục. Về kịch bản xuất sắc nhất, Justine Triet với Anatomy of a Fall, Sammy Burch với May November và Celine Song với Past Lives là ba cái tên nữ trên tổng số năm đề cử cho hạng mục này. Trong đó, Past Lives của nữ đạo diễn gốc Hàn Celine Song là một trường hợp khá thú vị khi là bộ phim đầu tay duy nhất góp mặt trong danh sách đề cử Phim hay nhất và Kịch bản gốc. Dù cơ hội ẵm cúp khá mong manh nhưng kèm theo sự kiện Elemental của hãng Disney xuất hiện với tư cách ứng cử viên tranh giải Phim hoạt hình hay nhất phần nào cho thấy dòng chảy mạnh mẽ của diasporic cinema (điện ảnh lưu vong), khám phá câu chuyện của người nhập cư, tầng lớp ly hương thế hệ thứ nhất và những chấn thương của thế hệ thứ hai chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. 

Celine Song lần đầu chạm ngõ Oscar với câu chuyện của người ly hương trong Past Lives.

Theo Viện Hàn lâm, khoảng ⅓ trong tổng số người được đề cử năm nay là phụ nữ, đây là con số cao nhất trong ba năm trở lại. Nổi bật nhất là Lily Gladstone với màn trình diễn ấn tượng trong Killers of the Flower Moon đã trở thành người phụ nữ da đỏ đầu tiên trong lịch sử của Giải thưởng Viện hàn lâm nhận được đề cử Nữ diễn viên xuất sắc nhất. Bên cạnh vai diễn táo bạo đột phá của Emma Stone, cô cũng là cái tên được đưa lên “bàn cược” nhiều nhất, chiếm số lượng dự đoán lớn sẽ nâng cúp vào tháng Ba tới. Như vậy, nếu Lily chinh phục thành công tượng vàng Oscar, chúng ta sẽ có hai năm liên tiếp tại hạng mục này chứng kiến bước tiến lịch sử khi đều xướng tên hai nữ diễn viên ngoại tộc, sau thành tích đáng ngưỡng mộ của Dương Tử Quỳnh vào năm trước đó.

Lily Gladstone là nữ chiến binh mạnh mẽ ở hạng mục Nữ chính.

Danh sách đề cử 2024 cũng ghi nhận lần đầu tiên trong lịch sử cả ba tác phẩm tranh giải Phim hay nhất là Barbie, Past lives và Anatomy of a Fall đều được cầm trịch bởi ba đạo diễn nữ. Tuy nhiên, chỉ có một cái tên trong số đó nhận được đề cử cho Đạo diễn xuất sắc nhất là Justine Triet với bộ phim chính kịch kinh dị Anatomy of a Fall. Việc nữ đạo diễn Greta Gerwig và nữ ngôi sao Margot Robbie của “bom tấn Hè” Barbie bị loại khỏi đường đua cũng gây khá nhiều ý kiến trái chiều. Gerwig – người đã thai nghén ba bộ phim ăn khách trước đó là Lady Bird, Little Women và Barbie đều được xướng tên cho đề cử Phim hay nhất lại chỉ một lần được đề cử vị trí đạo diễn xuất sắc nhất cho Lady Bird. 

Đạo diễn Gerwig và sao nữ Margot Robbie bất ngờ bị đánh trượt các đề cử quan trọng.

Mặt khác, minh chứng cho thấy “gừng càng già càng cay” khi đạo diễn Martin Scorsese ở tuổi 81 trở thành người lớn tuổi nhất được đề cử hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất. Đạo diễn Nhật Bản Hayao Miyazaki ở tuổi 83 được ghi nhận là người lớn tuổi nhất từng được đề cử cho Phim hoạt hình hay nhất… Đạo diễn gốc Việt Trần Anh Hùng và bộ phim đại diện cho Pháp The Taste of Things sau chiến thắng ở LHP Cannes 2023 lại không nhận được bất cứ đề cử nào.

Lễ trao giải Oscar lần thứ 96 dự kiến diễn ra vào ngày 10/3 tại Nhà hát Dolby ở Ovation Hollywood.