Điệu ba lê tử thần: Vẻ đẹp và bi kịch trong màn báo thù đậm tính nữ
Pha trộn nhiều yếu tố bao gồm hành động báo thù, bài học về nữ quyền, “Điệu Ba Lê Tử Thần” (Ballerina) là bộ phim vừa đậm tính giải trí, nhưng đồng thời còn là một tác phẩm mang đến những cái nhìn mới mẻ về tự do qua các chi tiết ẩn dụ mới mẻ.
Cuối năm 2020, tác phẩm The Call của đạo diễn trẻ Lee Chung Hyun đã khiến khán giả bất ngờ với một cốt truyện sáng tạo kết hợp giữa thể loại giật gân với yếu tố liên lạc xuyên thời không. Song song với thành công của phim, tài năng của nữ diễn viên mới Jeon Jong Seo cũng được tán thưởng rộng rãi trong giới mộ điệu. Vì thế, Điệu Ba Lê Tử Thần (Ballerina) trở nên đặc biệt hơn cả khi là lần thứ hai bộ đôi hợp tác sau khi đã gặt hái được nhiều thành tích trong nghệ thuật.
Giữa những sự kỳ vọng và bình luận, bộ phim nhanh chóng tiến vào bảng xếp hạng Netflix toàn cầu và đứng đầu danh sách trending tại Việt Nam. Điệu Ba Lê Tử Thần là một tác phẩm hành động bạo lực, cách điệu câu chuyện báo thù thù và hành trình tìm cách giải phóng của những người phụ nữ. Hơn cả một sản phẩm điện ảnh, màn truy đuổi của kẻ đi săn và con mồi được diễn ra trong tiết tấu trầm bổng như một vở diễn ba lê đương đại, trên phông nền được họa bằng những màu sắc táo bạo, cùng âm thanh réo rắt ẩn chứa khát vọng tự do.
Màn báo thù diễm lệ như một điệu ba lê
Bộ phim mở màn ấn tượng với phân cảnh cựu vệ sĩ Ok Ju xử lý những tên côn đồ cướp cửa hàng tiện lợi. Máy quay tiếp tục dõi theo nhân vật này để khán giả thâm nhập vào cuộc sống của cô, những ngày vất vưởng, mơ hồ và trống rỗng như có gì đã chết ở bên trong. Tâm hồn của cô dần khởi sắc tươi sáng hơn khi cô tình cờ gặp lại người bạn cũ Min Hee, nay đã trở thành một vũ công ba lê hoạt bát và vui vẻ.
Tuy nhiên bình yên không kéo dài được lâu, Min Hee đã lựa chọn tự kết thúc số phận của mình sau thảm kịch tình dục và để lại lời nhắn nhủ Ok Ju trả thù cho cuộc đời đầy hứa hẹn mà cô đã bị tước đoạt bởi tên tội phạm bệnh hoạn. Biến cố đã đẩy Ok Ju quay trở về con đường bạo lực không có lối thoát, chỉ có một mục tiêu duy nhất, hay đúng hơn là một trách nhiệm mà cô tự đặt ra cho chính mình, đó chính là săn mồi và trả thù.
Bằng việc tự đưa mình làm “mồi nhử”, cô đã tiếp cận Choi Pro – gã đàn ông với vẻ ngoài lãng tử nhưng nhân cách không khác gì ác quỷ, lừa lọc không biết bao nhiêu cô gái vào chiếc bẫy tình dục và kiếm lợi từ những video đồi trụy. Đằng sau cái chết của Min Hee còn có những nạn nhân khác đang cam chịu làm nô lệ trong tủi nhục, trong khi những gã thủ phạm vẫn sống nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật nhờ sự can thiệp và bảo vệ có hệ thống. Cuộc hành trình lần lượt thanh trừng từng kẻ đồi bại đó là một cuộc phiêu lưu đơn độc và đầy hiểm nguy của Ok Ju. Trong ngọn lửa thiêu đốt tất cả những tàn dư của nó, kẻ báo thù cũng không còn tương lai hạnh phúc nữa rồi.
Cốt truyện của Điệu Ba Lê Tử Thần gợi nhớ đến Young Promising Woman. Dù không xuất sắc như tác phẩm đầu tay của Emerald Fennell, đây là một bộ phim báo thù đậm tính nữ, nhân vật cá tính và có thông điệp rõ ràng. Những phân đoạn hành động của bộ phim có thể được mô tả bằng từ dữ dội. Bên cạnh việc thể hiện sự dồn dập qua những cú máy dài, nhà làm phim còn đặc biệt làm rõ sự tàn nhẫn của nhân vật bằng những khung hình cận cảnh khiến người xem phải rùng mình và thấm thía cơn đau của nạn nhân.
Mặc dù có nhiều điểm sáng nhưng không thể phủ nhận bộ phim là một bước thụt lùi so với một The Call quá xuất sắc, chủ yếu là do cốt truyện an toàn và dễ đoán. Mặt khác, biên kịch đã thiếu công bằng đối với các nhân vật khi xây dựng cho họ một nền tảng vững mạnh nhưng lại không cho đất diễn để họ thể hiện. Thế lực phản diện xuất hiện đông đảo và được dán nhãn tàn nhẫn trong nửa đầu bộ phim nhưng về cuối lại bị đánh gục khá dễ dàng khiến màn trả thù của nữ chính không đạt được hiệu quả cảm xúc như các bộ phim báo thù khác.
Màn trình diễn thị giác ấn tượng với lối phối màu táo bạo
Điệu Ba Lê Tử Thần là một bộ phim kiệm lời và sử dụng ngôn ngữ hình ảnh là phương tiện chính để kể chuyện. Đạo diễn Lee đã tạo ra những khung phim nổi bật và riêng biệt trong điện ảnh đương đại. Bộ phim thực sự là một buổi triển lãm thị giác với mỗi khung hình trong phim đều là một bức tranh động hoàn chỉnh về cả nội dung lẫn nghệ thuật. Khi thì bối cảnh và nhân vật ngập trong những gam màu nóng đỏ – cam – vàng, khi thì chìm trong bộ màu lạnh lục – lam – tím. Bằng màu sắc, người làm phim giúp người xem trải nghiệm qua những địa hình cảm xúc không thể miêu tả bằng lời.
Bảng màu đa dạng được thể hiện ở sắc độ khác nhau khơi gợi những chiêm nghiệm khác nhau. Màu xanh dương tô đậm thêm sự lạnh lẽo của nhân vật như cảnh Choi Pro trò chuyện với tên bác sĩ bệnh hoạn hay cảnh Ok Ju đối đầu với băng đảng tội phạm trong xưởng sản xuất ma túy. Tăng độ tương phản, màu xanh dương ánh neon phủ lên phân cảnh Ok Ju bên cạnh Min Hee mang đến cảm giác mộng mơ đến kỳ lạ. Màu vàng rực thường đại diện cho những nỗi buồn ngột ngạt. Trong sắc độ nhẹ nhàng hơn, màu vàng có khả năng sưởi ấm cho những tâm hồn đang mang nhiều vết thương. Tình bạn giữa hai cô gái được kể một cách phi tuyến tính. Vì thế, xen kẽ những phân cảnh nóng lạnh đậm màu đầy căng thẳng, những khoảnh khắc mà họ bên nhau đều được lọc qua một lớp filter sáng mơ màng như một giấc mơ đẹp đẽ. Sự tương phản đã tạo nên một tác phẩm mãnh liệt và đầy cảm xúc.
Trong Điệu Ba Lê Tử Thần, con người và cảm xúc thường bị nhấn chìm trong phông nền của bối cảnh xung quanh. Trong các phân cảnh một mình, Ok Ju được đặt vào một không gian rộng lớn, nhiều chi tiết, còn cô thì nhỏ bé và bị nhuốm màu vàng ngột ngạt.
Một điều đáng chú ý thể hiện tư duy thẩm mỹ của nhà làm phim chính là các bối cảnh được xây dựng theo nhiều phong cách khác nhau – đậm chất Á Đông như căn phòng khách sạn nơi gã Choi Pro thực hiện tội ác, hơi hướng Hollywood như cảnh trong cửa hàng tiện lợi và tiệm thức ăn nhanh, mang aesthetic cổ điển châu Âu như căn nhà của Ok Ju.
Bằng sự thấu đáo về màu sắc và tầm nhìn duy mỹ của đội ngũ làm phim, Điệu Ba Lê Tử Thần có thể được xem là một quyển catalogue về nghệ thuật dàn cảnh mà bạn nên trải nghiệm ít nhất một lần.
Xem thêm
• Điều gì làm nên sức hút của bộ phim Hàn “Ngày Đẹp Để Trở Thành Cún”?
• Những bộ phim Hàn phá vỡ định kiến về phụ nữ
• Xoắn não và hồi hộp với 14 bộ phim Hàn kinh dị, giật gân trên Netflix
Cuộc đối đầu của “ác nam” và “điên nữ”
Sau thành công của phim kinh dị ăn khách The Call, Điệu Ba Lê Tử Thần nhận được sự chú ý hơn cả bởi đây là tác phẩm đánh dấu lần cộng tác thứ hai của cặp đôi đạo diễn Lee Chung Hyun và nàng thơ từ trong phim đến đời thực của anh – Jeon Jong Seo. Mặc dù tuổi đời và tuổi nghề vẫn còn trẻ, họ đã có những thành tựu đáng ngưỡng mộ trên bản đồ điện ảnh.
Nếu đạo diễn Lee gây tiếng vang với bộ phim ngắn về mại dâm vị thành niên Bargain và thành công ngay từ màn chào sân chính thức The Call cùng hàng loạt đề cử Đạo diễn xuất sắc nhất từ các tổ chức danh giá, thì Jeong Jong Seo cũng có con đường sự nghiệp nước chảy mây trôi, liên tục thăng tiến chạm đến những giải thưởng điện ảnh trong nước và quốc tế.
Ra mắt màn ảnh rộng với tuyệt tác Burning của đạo diễn Lee Chang Dong và có cơ hội sải bước trên thảm đỏ Liên hoan phim Cannes, tài năng diễn xuất của Jeon Jong Seo đã được hiển lộ rõ ràng ngay từ sớm. Đến với The Call, nữ diễn viên khiến khán giả không ngừng ngạc nhiên trước màn trình diễn nhân vật sát nhân hàng loạt có vẻ ngoài hiền lành, nhưng nguy hiểm và đáng sợ đến ám ảnh thể hiện qua ánh mắt ớn lạnh. Cô cũng có thể hóa thân mượt mà thành bóng hồng Tokyo cá tính trong loạt phim Money Heist phiên bản Hàn Quốc. Vẻ đẹp nửa ngây thơ ngơ ngác, nửa lạnh lùng quyến rũ cùng khả năng biến hóa những vai diễn phức tạp là “vũ khí” giúp cô chinh phục giới mộ điệu lẫn khán giả đại chúng. Mặc dù số lượng tác phẩm chỉ đếm trên đầu ngón tay nhưng Jeon Jong Seo đã định vị được năng lực và chất riêng của mình trong điện ảnh để trở thành bảo chứng đáng tin cậy cho chất lượng.
Nữ vệ sĩ Ok Ju qua diễn xuất của nữ diễn viên khiến người xem chìm đắm vào nội tâm của một người phụ nữ cô đơn mất đi người thân và lẽ sống, cũng là cỗ máy giết người lạnh lùng trước những kẻ tội phạm mất nhân tính. Nữ diễn viên mang đến những phân cảnh hành động mãn nhãn và thần thái, nhưng chắc hẳn thứ đọng lại trong tâm trí khán giả sau cùng chính là đôi mắt xuyên thấu qua ống kính cuốn hút người xem vào bên trong nỗi u uất của nhân vật.
Điệu Ba Lê Tử Thần còn là màn hội ngộ của “Tokyo” Jeon Jong Seo và “Denver” Kim Ji Hoon của Money Heist nhưng không còn là đồng đội chung chiến tuyến mà trở thành kẻ thù một mất một còn. Phải đợi nhiều năm để có cơ hội tỏa sáng trong vai phản diện Flower Of Evil, tài năng của Kim Ji Hoon lúc này mới được công nhận rộng rãi. Bộ phim cũng là bàn đạp giúp anh được tham gia vào nhiều dự án lớn hơn như Money Heist, Love To Hate You và Điệu Ba Lê Tử Thần. Có thể nói, không ai khác có thể khắc họa một gã đàn ông vừa quyến rũ vừa nguy hiểm như Choi Pro thuần thục như Kim Ji Hoon. Khán giả đã xem phim sẽ khó có thể quên tạo hình cuốn hút của tên tội phạm có mái tóc dài và vết sẹo kéo dài từ khóe môi lên gò má, cùng với những phân đoạn điên loạn cao trào cực kỳ xuất sắc.
Con cá và khao khát tự do
Một cách có chủ đích, hình ảnh con cá được cài cắm xuyên suốt bộ phim như một đàn cá trên rèm phòng tắm của Min Hee hay vô số chiếc vỏ hình con cá trong xưởng chế thuốc mê của gã bác sĩ.
Trong phân đoạn hồi tưởng cuối phim, Min Hee nói với Ok Ju rằng cô ấy muốn làm một con cá ở kiếp sau và cô chỉ là một diễn viên múa ba lê vì bản thân chưa thể trở thành một con cá. Điệu Ba Lê Tử Thần đã cắt nghĩa loài sinh vật này như một biểu tượng cho sự tự do. Choi Pro đóng gói chất dùng để đánh thuốc mê các cô gái trong viên nang hình con cá và nói về việc “câu cá” thực chất là ám chỉ việc gã sắp tước bỏ quyền tự do của các cô gái. Bộ phim khép lại bằng hình ảnh vũ công ba lê nhảy múa trong lòng đại dương bao la. Cuối cùng, Min Hee đã được giải phóng để làm một con cá như cô mong muốn.
Trước đó, cô bị buộc phải im lặng dưới sự đe dọa của Choi Pro quá lâu trước khi tìm đến sự giải thoát cực đoan. Những cô gái cùng chung số phận khác, có thể họ đã chọn lối thoát tương tự như Min Hee hoặc thỏa hiệp với bản án nô lệ như cô bé học sinh mà Ok Ju cứu trong khách sạn. Dù làm gì chăng nữa, họ chỉ thật sự tự do khi tất cả những gông xiềng bị phá hoàn toàn. Nói cách khác, Ok Ju báo thù cho Min Hee và các nạn nhân cũng là báo thù cho tính nữ mềm mại bị chà đạp, vùi dập bởi uy quyền của nam giới.
Mặt khác, bộ phim cũng thể hiện sự nhởn nhơ khinh thường phụ nữ của những gã mang tính nam độc hại. Cho đến khi gần cửa tử, Choi Pro vẫn không hề hối hận về những việc mình đã làm. Hắn vẫn có thể buông lời khinh miệt ngoại hình của Min Hee và nguyền rủa rằng khi xuống địa ngục, hắn vẫn sẽ hủy hoại cô gái ấy như cách hắn đã từng làm.
Sau khi kết liễu Choi Pro, Ok Ju quay lại căn nhà của gã để hủy hết tất cả các video mà gã dùng để bóc lột và tống tiền nạn nhân. Tại đây, cô tìm thấy cuốn sổ chi chít ghi chú thời gian, địa điểm và các ký hiệu không được giải thích rõ ràng. Tuy nhiên, chúng ta có thể nhận ra đây là danh sách khách hàng giao dịch viên nang thuốc mê mà gã sản xuất hàng loạt. Cũng như gã, rất nhiều người đang thực hiện những tội ác tương tự. Từ những kẻ đi săn, họ sắp trở thành con mồi trong cuộc truy lùng của Ok Ju. Sau cuộc báo thù đầy hoang dại, hành trình cứu rỗi của cô mở rộng ra là hành trình thanh trừng tội phạm tấn công và lạm dụng tình dục đang ẩn nấp ngoài xã hội.
Tuy thiếu đi một kịch bản sáng tạo, phần hình ảnh được bày biện đẹp mắt và những thông điệp mang tính biểu tượng đã giúp Điệu Ba Lê Tử Thần trở nên xuất sắc, trọn vẹn và ám ảnh.
Bài: Xuân Yến