Ethan Russell là một trong những nhiếp ảnh gia từng làm việc gần gũi với nhiều nghệ sĩ có sức ảnh hưởng mạnh mẽ tới văn hóa đại chúng trong những năm 60. Ảnh của ông là những lát cắt, những bản ghi chép đầy trung thực của một thời âm nhạc vàng son. Trong số đó, Ethan Russell đặc biệt gần gũi với nhóm nhạc huyền thoại The Beatles. Ông cũng là người chụp những khoảnh khắc cuối cùng của nhóm nhạc trước khi tan rã.

Những khuôn hình cuối cùng của The Beatles với tư cách một ban nhạc

“George Harrison trông đầy thảm thương từ khuôn hình thứ nhất cho tới khuôn hình thứ 500. Anh ta thực sự đã rất ngán ngẩm. Tôi nghĩ rằng anh ấy thực sự chẳng làm gì ngoài việc cau có suốt 3 tiếng đồng hồ chụp hình” – nhiếp ảnh gia nhớ lại buổi chụp hình ngày 22/8/1960.

Thời điểm đó, dẫu cho có nhiều sự kiện tiêu cực xảy ra, gây ảnh hưởng đến nhóm nhạc, nhưng việc The Beatles đường ai nấy đi lại là điều không ai nghĩ tới. Và những tấm hình của Russell lại là dấu hiệu báo trước ngày kết thúc của nhóm nhạc huyền thoại.

“Paul đã hết sức cố gắng kết nối mọi người lại với nhau” – Russell tiếp, “Nhưng concept nhóm muốn thực hiện lại chẳng ăn nhập gì với bản thân mỗi người nữa. Tôi đã có thể yêu cầu họ cười, nhưng nó sẽ là giả tạo và tôi mừng vì mình đã không làm điều đó. Mối duyên trong âm nhạc của họ đã đi đến hồi kết và những chàng trai này cũng thể hiện điều đó”.

Có lẽ trong nhiếp ảnh, câu chuyện phía sau những khuôn hình chính là linh hồn, là sức sống của một bức ảnh. Khoảnh khắc tạo ra lý do để bức ảnh tồn tại nhưng câu chuyện sẽ là điều khiến cho người xem muốn nhìn ngắm bức ảnh đó thêm một hay nhiều lần nữa. Nhiếp ảnh gia giỏi là người có khả năng kể lại câu chuyện ý nghĩa chỉ bằng một cú bấm máy, một giây ngắn ngủi. Với ống kính của mình, Ethan Russell đã kể một câu chuyện như vậy.

Trong buổi chụp hình, Ethan hoàn toàn có thể lựa chọn kể lại một câu chuyện khác của ban nhạc bằng việc thực hiện đúng yêu cầu và concept ban đầu mà The Beatles mong muốn. Tuy nhiên, Ethan Russell đã phá vỡ quy tắc để giữ được tính nguyên bản và sự trung thực.

Thế giới cám ơn ông vì điều đó. Nhìn vào tấm ảnh này của The Beatles, dẫu cho các thành viên đứng cạnh nhau nhưng điều người ta thấy đầu tiên là sự rời rạc và chia rẽ. Ánh mắt của các thành viên trong bức ảnh hướng về những nơi khác nhau – những ánh nhìn độc lập và xa rời như chính suy nghĩ và tư tưởng của từng người.

Bên cạnh bức ảnh này, Ethan Russell cũng đã từng ghi lại những khoảnh khắc mang tính bước ngoặt của ban nhạc

Năm 1969, Russell là nhiếp ảnh gia được mời tham gia cùng đoàn phim Let It Be chụp lại khoảnh khắc nhóm nhạc biểu diễn trên sân thượng của Apple Studio tại London. Nhớ lại ngày hôm đó, Russell kể rằng không khí khi ấy rất căng thẳng bởi The Beatles đã tách ra trước khi Let It Be hoàn thành.

Khi chụp lại bức ảnh này, Russell đã trèo lên nóc của tòa nhà để có được khuôn hình ghi lại toàn bộ khung cảnh buổi diễn cuối cùng của The Beatles. “Tôi đã trèo rất cao và suýt chút nữa ngã chết. Tôi rất thích bức ảnh này bởi nó giống như thể chẳng còn ai lớn hơn họ trên thế giới này. Bức ảnh cho thấy họ gần như bất tử sau tất cả mọi chuyện”.

Một lần khác, John Lennon đã hỏi Russell chụp vài bức ảnh ngẫu hứng cho John và Yoko. Bức ảnh đen trắng dưới đây được chụp tại nhà riêng của John giữa lúc mối quan hệ tình cảm của John và Yoko gây nhiều tranh cãi. Hình ảnh cả hai bên nhau không có được thiện cảm trong mắt công chúng. Vì vậy, chụp lại những bức ảnh của cặp đôi thực sự là một yêu cầu không hề đơn giản.

Nghĩ về bức ảnh, Russell nói: “Nhìn xem, họ đã có câu chuyện tình đẹp đẽ nhất thế kỷ 20. Đó là thời điểm vô cùng khủng khiếp của chủ nghĩa phân biệt giới tính và phân biệt chủng tộc. Nhưng họ đã có thể vượt lên tất cả và tạo ra được một vũ trụ cho riêng mình. Đây là điều tôi cố gắng thể hiện trong bức ảnh. Chỉ có 3 chúng tôi và con mèo”.

Trong suốt sự nghiệp nhiếp ảnh đặc biệt của mình, Ethan Russell cũng từng làm việc với các siêu sao nhạc rock khác như Rolling Stones, Mick Jagger, Janis Joplin… Và tới cuối những năm 70 thì ông từ bỏ nhiếp ảnh. Bởi ông cảm thấy chán nản và vỡ mộng sau khi nghe thấy âm nhạc được gọi bằng cái tên “sản phẩm” bởi các gíám đốc âm nhạc. “Giây phút họ muốn chụp ảnh sản phẩm – thứ gì đó đã chết. Tôi biết rằng đây là lúc tôi phải đi, vì thế tôi chuyển hướng làm film và video. Và giờ tôi hiếm khi chụp ảnh”.

—

Xem Thêm

Nhiếp ảnh gia người Pháp mở Bảo tàng bảo tồn di sản các dân tộc thiểu số Việt Nam

Nhiếp ảnh gia người Bỉ và hành trình tới vùng đất của người du mục Bắc Mông Cổ