Flow: The Psychology of Optimal Experience (Tựa Việt: Flow – Dòng chảy) được xem là cuốn sách yêu thích của những nhà lãnh đạo doanh nghiệp, tiêu biểu là cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton, hay Cựu Thủ tướng Anh Tony Blair. Đặc biệt, huấn luyện viên Jimmy Johnson của đội Dallas Cowboys đã giơ cao cuốn sách sau trận đấu ở Super Bowl 1993 và nói rằng “Đội của tôi giành chiến thắng nhờ cuốn sách này!”. Không phải ngẫu nhiên mà Flow – Dòng chảy trở thành tựa sách gối đầu giường của nhiều nhân vật, từ người bình thường đến người nổi tiếng như vậy.
Ban đầu, khi được đề nghị viết về chủ đề này, tác giả cuốn sách đã e ngại việc không có đủ dữ liệu. Thế nhưng, cuối cùng, lượng dữ liệu mà cuốn sách mang lại hứa hẹn sẽ làm bạn choáng ngợp, bởi số lượng trải nghiệm được tham chiếu, phân tích là quá dày để có thể soi chiếu.
Cảm giác như những dữ liệu mà tác giả cùng các đồng sự ghi nhận được tự thân nó đã làm rõ cho sự đồng nhất mà vẫn đa sắc, đa tầng của trạng thái dòng chảy. Cuốn sách đã chạm tới, khai thác và phân tích các nguồn mạch của trạng thái thăng hoa nhất.
BÀI LIÊN QUAN
Hơn nữa, dù được kiến giải dưới góc độ của ngành tâm lý học chuyên sâu, Flow – Dòng chảy lại không hề là một cuốn sách học thuật khó nuốt. Ngay từ đầu, nó đã được chính tác giả định hướng sẽ viết cho đối tượng phổ thông, tức dù cho bạn là ai thì cuốn sách này vẫn dành cho bạn, bởi nó sẽ giúp bạn đạt được trải nghiệm thăng hoa và hạnh phúc nhất trong cuộc sống.
Cuốn sách lý giải những trải nghiệm tâm lý mà ta không thể tự mình diễn tả bằng lời
Dù cho bạn làm gì, khi đã “theo dòng” thì đều có những trải nghiệm gần như giống nhau.
Vốn dĩ sức mạnh từ những câu chuyện có thật, phi thường luôn là chất men say dành cho tâm trí những ai có xu hướng vươn lên đạt đến sự hoàn thiện. Cũng bởi vậy mà Mihaly đã chọn tiếp cận độc giả bằng cách mang đến rất nhiều câu chuyện thú vị từ người thực việc thực. Dù đó là người thợ hàn ở miền Nam Chicago hay người đàn bà làm nông trên dãy An-pơ, là một họa sĩ ở Anh hay một nhân viên bàn giấy ở Việt Nam, thứ làm cho người ta thành công, hạnh phúc hóa ra có chung một “công thức”. “Flow” có thể xem như một “tiếng nói chung” vì hầu như tất cả ai trong chúng ta cũng đều từng trải qua những cảm giác “theo dòng” ấy, có thể là thông qua những trò chơi thời ấu thơ, lúc làm việc, cống hiến hết mình, hay khi theo đuổi bất kỳ một bộ môn khoa học, nghệ thuật nào mà bạn tận tâm, tận lực với nó. Vì thế, cuốn sách thu hút bởi người ta dễ dàng tìm thấy sự đồng cảm.
BÀI LIÊN QUAN
Tùy vào mức độ “theo dòng” mà bạn từng trải nghiệm, bạn sẽ tương tác với cuốn sách ở những chừng mực khác nhau. Nói như giáo sư Howard Gardner – nhà tâm lý học của Đại học Harvard: “Mihaly Csikszentmihalyi giúp chúng ta tìm thấy những điều chúng ta biết một cách trực giác nhưng không thể diễn tả bằng lời. Ông không chỉ tiếp cận vấn đề mà mọi người thực sự quan tâm, ông còn có thể tiếp cận những vấn đề này theo một cách khả thi và khoa học”.
Chiếc chìa khóa của tự do, thăng hoa và hạnh phúc
Điều thú vị của cuốn sách là những câu chuyện sẽ được hiện ra theo từng lớp, như những viên đá quý lần lượt xuất hiện trước mắt người thợ mỏ.
Thông qua những câu chuyện hết sức thu hút và những kiến giải từ một chuyên gia, người đọc sẽ thấy đây không phải là một cuốn sách self-help thông thường với những thông tin có thể dễ dàng được tìm thấy ở một nguồn nào đó. Những chi tiết và góc nhìn thú vị sẽ do chính bạn bất ngờ khám phá. Chẳng hạn, có thể trước đây bạn sẽ không hiểu tại sao bộ tộc Tarahumara ở Mexico lại mê chạy đến như vậy. Nó được lý giải là bởi điều đó đem lại cho họ cảm giác hòa mình và chiếm lĩnh một vùng không gian vô cùng rộng lớn.
Hóa ra không chỉ việc kiểm soát tâm trí và suy nghĩ mới là thứ quyết định dòng chảy. Ngay cả vị giác, thị giác, thính giác, tình dục và chính những chuyển động của cơ thể cũng là thứ khơi nguồn tạo ra trạng thái dòng chảy.
Có thể nói, cuốn sách mang đến một cái nhìn tương đối toàn diện về trạng thái dòng chảy ở nhiều khía cạnh như giải phẫu học ý thức, những điều kiện của trạng thái dòng chảy, cơ thể, các giác quan, cách suy nghĩ, cách làm việc và cả mối quan hệ với người khác. Nhờ thế, bạn sẽ dễ dàng áp dụng và có một chiếc la bàn để định hướng trong việc tìm thấy sự thăng hoa, sáng tạo và hạnh phúc.
Flow: The Psychology of Optimal Experience của Mihaly Csikszentmihalyi được xuất bản tại Mỹ năm 1990, ngay lập tức đã trở thành best-seller, được dịch ra hơn 20 thứ tiếng, và được công ty First News – Trí Việt phát hành tại Việt Nam với tựa đề Flow – Dòng chảy.
Mihaly Csikszentmihalyi là nhà tâm lý học người Mỹ gốc Hungary. Với những nghiên cứu về thuyết Dòng chảy, có thể nói, Mihaly Csikszentmihalyi là một trong những nhà tâm lý học nổi bật nhất ở nửa cuối thế kỷ vừa qua. Những ý tưởng của ông đã truyền cảm hứng cho nhiều học thuyết, nghiên cứu cũng như những tác động trong ngành tâm lý, giáo dục… Cùng với Martin Seligman, ông sáng lập nên trường phái tâm lý học tích cực.
Trước khi Flow: The Psychology of Optimal Experience ra mắt, giới tâm lý học thời kỳ đó đã từng dè dặt với những lý thuyết của Mihaly trong một thời gian kéo dài khoảng 15 năm. Sau khi phát hành cuốn “Flow: The Psychology of Optimal Experience”, ông đã được công nhận ở tầm quốc tế. Ông đã đào tạo cho nhiều nhóm doanh nghiệp, các đại lý chính phủ, hội thảo học thuật cũng như viết nhiều cuốn sách khác về sáng tạo, kỹ năng lãnh đạo và phát triển thanh thiếu niên.
Nhà tâm lý học vừa qua đời ở Mỹ hồi tháng 10/2021.
Nhóm thực hiện
Bài: Hải Yến
Nguồn: Tạp chí Phái đẹp ELLE