Văn hóa / Thế giới văn hóa

Sản xuất âm nhạc – Lãnh địa không dành cho nữ giới?

Tại sao trong toàn bộ lịch sử 59 năm của giải Grammy, chỉ có 6 người phụ nữ được đề cử Nhà sản xuất của năm, và thậm chí không ai trong số họ đoạt giải?

Đoàn Trúc ĐĂNG NGÀY: 09/10/2017 15:00:18

Lưu bài viết

Năng lực hay định kiến?

Laura-Jayne Hunter

Đã 59 mùa giải Grammy trôi qua nhưng chỉ có vỏn vẹn 6 phụ nữ được đề cử cho hạng mục Nhà sản xuất của năm (Producer of the Year), gồm Mariah Carey, Janet Jackson, Paula Cole, Sheryl Crow, Lauryn Hill và Lauren Christy, nhưng chỉ có 3 người được đề cử solo, 3 người còn lại thuộc đề cử nhóm cùng với nhiều nhà sản xuất nam khác. Không một ai trong 6 người đó được xướng tên. Và không may, điều đó đã thành “chuyện thường ngày ở huyện”.

Tại trang web của Women’s Audio Mission, một tổ chức phi lợi nhuận nhằm hỗ trợ phụ nữ sản xuất âm nhạc, bạn sẽ thấy một thống kê cho biết chỉ có 5% những người làm việc trong lĩnh vực sản xuất âm nhạc, truyền hình, tin tức và điện ảnh là phụnữ.Đó là một con số đôi khi được các phương tiện truyền thông tham chiếu. Nếu các chuyên gia âm Ronika nhạc không biết chính xác số lượng các nhà sản xuất nữ, ít nhất họ cũng biết rằng con số đó không nhiều.

Ronika

Nhiều người vẫn lầm tưởng ngành công nghiệp âm nhạc là “mặt trận” của nữ giới, khi mà những Beyoncé, Adele, Taylor Swift, Katy Perry, Lady Gaga… thống trị cả trên các bảng xếp hạng lẫn trên mặt báo. Không thể phủ nhận rằng số lượng tên tuổi nghệ sĩ nữ được biết đến nhiều hơn, và tất nhiên, được săn đón nhiều hơn so với nam giới. Nhưng đằng sau hậu trường lại là một câu chuyện khác. Những nhà sản xuất (producer), hòa âm (mixer) hay kỹ sư âm thanh (audio engineer)… thường không phải là nữ, nếu có, chắc chắn sẽ bị bỏ qua hoặc được trả lương thấp hơn.

Điều này không nói lên rằng phụ nữ không thể “làm nhạc” tốt như đàn ông. Chúng ta có Linda Perry, người đãtựsánglập2hãngthuâmvàtạo ra hàng chục bản hit cho rất nhiều nghệ sĩ, trong đó có Pink, Christina Aguilera và Gwen Stefani. Chúng ta có Sylvia robinson, người được mệnh danh là “Mother of Hip-hop” khi thành lập hãng đĩa Sugar Hill records và đứng đằng sau thành công của hai tác phẩm Rapper’s Delight và The Message. Chúng ta cũng có Kara DioGuardi, “hit-maker” của Kelly Clarkson và Britney Spears, hay Sylvia Massy nổi tiếng với album “tự làm” Undertow… Vậy tại sao sản xuất âm nhạc vẫn không phải là lãnh địa của nữ giới?

Grimes

Emily Lazar là nhà sản xuất âm nhạc nữ đầu tiên được đề cử tại hạng mục record of The Year (Grammy 2012) và tiếp tục được đề cử năm 2016 nhờ thành công của ca khúc Chandelier (Sia). Cô chia sẻ với tạp chí Billboard về một vài lần đi mua nhạc cụ và lần nào nhân viên bán hàng cũng bối rối khi thấy một người phụ nữ bước vào cửa hàng, lần nào cô cũng nhận được câu hỏi: “Bạn đang mua cho ai đó phải không? Bạn trai hoặc chồng?”. Tất nhiên, khi nhận được câu trả lời rằng Lazar mua sắm cho phòng thu của mình, họ nhìn cô ấy như nhìn người ngoài hành tinh. Còn Grimes – một tài năng thực thụ – từng có trải nghiệm “bi đát” hơn: “Tôi đi vào studio, có tấtcảcáckỹsưâmthanhởđóvàhọ không cho tôi chạm vào thiết bị. Khi tôi muốn chỉnh sửa giọng hát của mình, họ bảo, chỉ cần cho chúng tôi biết phải làm gì. Điều đó thật thành kiến!”. riêng Laura Sisk thì không ít lần dở khóc dở cười vì “nhiều người cho rằng tôi là vợ hoặc bạn gái của ai đó khi thấy tôi ở trong phòng thu”. Thế nên, Lazar, Grimes, Laura đều quyết định làm chủ âm nhạc của mình và chống lại nên công nghiệp “gia trưởng” bằng cách tự học mọi kỹ thuật về âm thanh.

Grimes là nhà sản xuất thu âm người Canada. Cô còn nổi tiếng với vai trò nhạc sĩ, ca sĩ, kỹ sư âm thanh, biên tập dựng phim và là một kỹ sư thị giác tài năng.

Âm nhạc của phụ nữ

Có thể đa số phụ nữ vẫn hướng đến trình diễn hơn là sản xuất, nhưng sẽ là không thỏa đáng nếu nói phụ nữ ít nhạy cảm với âm thanh hay công nghệ. ronika – nữ ca sĩ tự viết, hát và sản xuất âm nhạc của chính mình – cho rằng “nhiều người sống nội tâm và có tâm hồn thuần khiết sẽ bị thu hút bởi việc sản xuất âm nhạc vì đó là công việc cho phép bạn ngồi một mình trong nhiều ngày và chỉ giao tiếp với giai điệu. Nhưng đó không phải là vấn đề giới tính. Đó là câu chuyện của môi trường và điều kiện văn hóa”. ronika là một trong những nữ ca sĩ muốn kiểm soát hoàn toàn quá trình sáng tạo của mình chứ không chỉ viết nhạc và hát. Ngay từ album đầu tay All That We Know, thay vì ký hợp đồng với một hãng thu âm, cô đã quyết định tự sản xuất, mặc cho rất nhiều lời khuyên muốn ronika hợp sức với những tên tuổi nổi tiếng. Cho đến album mới nhất mang tên Lose My Cool, ronika vẫn giữ nguyên quan điểm: Điều quan trọng là giáo dục các cô gái rằng mọi con đường sự nghiệp đều rộng mở với họ. Khi một phụ nữ có thể bước vào phòng thu mà không bị nhầm là ca sĩ, chúng ta biết thế giới đã thực sự tiến bộ.

Shura Denton

Andrew Hung, một nửa của ban nhạc Fuck Buttons và đồng sản xuất album mới của Beth orton – Kidsticks – tin rằng công nghệ đang giúp phá vỡ rào cản. “Phụ nữ xuất hiện trong phòng thu nhiều hơn khi công nghệ trở nên dễ dàng hơn, bất cứ ai cũng có thể tạo ra âm nhạc chỉ với một chiếc máy tính”, anh nhận định, “mặc dù đây vẫn là một ngành công nghiệp “siêu nam”, nhưng với tôi, các nhà sản xuất nữ là thú vị nhất”. Trong khi đó, olga Fitzroy – nữ kỹ sư âm thanh đứng sau thành công của Coldplay, Daughter và The Street – lại đổ lỗi cho khuôn mẫu giới tính: “Một cậu bé được chơi những trò chơi liên quan đến kỹ thuật trong khi đồ chơi của con gái thường là búp bê và nhà bếp”. olga cho rằng, chính điều đó đã khiến nền âm nhạc thế giới bỏ lỡ rất nhiều tài năng.

Nữ ca sĩ, nhạc sĩ và nhà sản xuất người Anh Shura Denton nói về âm nhạc của phụ nữ thế này: “Họ có thể mang sự nữ tính vào một bài hát và biến nó thành một món ăn tinh tế, nhưng họ cũng có thể tạo nên loại âm nhạc cực kỳ mạnh mẽ”. Phụ nữ có thể tỏa sáng giữa đám đông, với quần áo phong cách, khuôn mặt đẹp, giọng hát hay… và cũng có thể tỏa sáng trong phòng thu, khi họ tạo ra những sản phẩm âm nhạc tuyệt vời.