Melinda Gates và đường đến châu Phi

Không lâu sau khi sinh đứa con thứ ba, Melinda Gates nhận ra rằng cô luôn là người cuối cùng dọn dẹp bàn ăn tối. Với tính cách cương quyết, đề cao sự bình đẳng trong gia đình, cô vạch ra một nội quy: Khi mẹ vẫn còn trong bếp, không ai được ra ngoài. Kết quả là toàn bộ thành viên đều cùng góp sức để rút ngắn thời gian dọn dẹp, giúp Melinda được nghỉ ngơi thêm 15 phút mỗi ngày. Nếu một phu nhân tỷ phú tại Mỹ như Melinda Gates còn phải đấu tranh để có thêm vài phút thư giãn, vậy chuyện gì đang xảy ra với những phụ nữ châu Phi nghèo đói?

Châu Phi – Viên ngọc cần được mài giũa

Lần đầu đến châu Phi vào năm 1993, Melinda Gates nhận ra rằng phụ nữ da trắng và da màu đang phải chịu những thách thức tương đồng. 7 năm sau, Quỹ Bill và Melinda Gates cho quyền bình đẳng giới tại châu Phi được thành lập. Trong chuyến viếng thăm gần đây, bằng một khảo sát nhỏ, Melinda đã chỉ ra được sự bất công vẫn còn tiếp diễn trong việc phân chia lao động theo giới tính tại lục địa này. Theo đó, phụ nữ phải làm nhiều gấp 9 lần so với đàn ông để duy trì sự ổn định của gia đình.

Trong nỗ lực lan truyền nhận thức về bình đẳng giới đến toàn cầu, Quỹ Gates vừa công bố báo cáo dữ liệu Goalkeepers lần thứ hai. Đây là một nghiên cứu sâu rộng về những tiến bộ và khó khăn lớn nhất của con người trong xã hội hiện đại, với 17 hạng mục phát triển bền vững do Liên Hợp Quốc theo dõi thường niên cho đến năm 2030. Năm nay, báo cáo tập trung vào nhóm người trẻ, đặc biệt là tại châu Phi (nơi có tới 60% dân số dưới 25 tuổi, trong khi ở châu Âu chỉ là 27%). Nghiên cứu cho thấy, nếu nguồn lực này được đầu tư xứng đáng, chú trọng vào sức khỏe và giáo dục, họ sẽ có đóng góp khổng lồ cho sự tiến bộ của toàn nhân loại.

Trong bản báo cáo, Melinda Gates thể hiện rõ sự quyết tâm ở các hạng mục Kế hoạch hóa gia đình, HIV, Giáo dục và Nông nghiệp. Với đa số công dân toàn cầu, những vấn đề của châu Phi dường như quá hóc búa và không thể giải quyết. Nhưng Melinda không nghĩ vậy. Cô cho rằng nếu trò chuyện với các phụ huynh tại đây, bạn sẽ thấy họ cũng có những kỳ vọng với thế hệ sau hệt như mọi cha mẹ khác trên thế giới. Họ muốn con trẻ được hưởng nền giáo dục chất lượng cao, có cơ hội việc làm và sự hỗ trợ cần thiết để phát triển tốt. “Nhiều người giữ định kiến về châu Phi. Đây thật ra là miền đất tuyệt vời, chỉ cần được đầu tư hợp lý sẽ tự hoàn thiện nhanh chóng”, Melinda khẳng định.

Ở châu Phi, hiện nay tỷ lệ nữ sinh đã gần bằng nam sinh. Đây là tiềm năng biến đổi lục địa trong tương lai. Một khi sức khỏe và học vấn của thế hệ này được ưu tiên đầu tư, tình trạng đói nghèo, biến đổi khí hậu nghiêm trọng, bất ổn chính trị, bạo lực và bất bình đẳng giới sẽ giảm. Để tăng trưởng kinh tế, ngoài việc xây dựng cơ sở hạ tầng hay đầu tư vào các phương thức truyền thống, chúng ta còn cần quan tâm đến nguồn nhân lực.

Không quốc gia nào là không thể vực dậy, Melinda chia sẻ: “Hãy nhìn vào Hàn Quốc. Nhiều khoản đầu tư đã thể hiện rõ hiệu quả và giờ đây, Hàn Quốc là đất nước phát triển có thể viện trợ cho những nước khác”. Việt Nam và hệ thống giáo dục tiểu học cũng là một ví dụ điển hình. Dù có GDP thấp hơn Mỹ tới 27 lần, nhưng học sinh 15 tuổi tại nước này vượt trội hơn hẳn Mỹ – Anh trong các bộ môn khoa học, toán và viết. Theo số liệu của nhà từ thiện – tác giả Cat Thao Nguyen trong báo cáo Goalkeepers, tỷ lệ trẻ em Việt Nam được đi học tiểu học đã sắp đạt đến 100%”.

BÀI LIÊN QUAN

4 cách đơn giản bạn có thể làm để ủng hộ phong trào nữ quyền

Thế giới văn hóa | 21/06/2018

Câu chuyện nữ quyền từ thế giới đến lục địa đen

Khi được yêu cầu định nghĩa về nữ quyền trong năm 2018, Melinda đã trả lời: “Nữ quyền nghĩa là mọi phụ nữ trên hành tinh này đều được tự do bày tỏ quan điểm riêng. Trước đây, các nữ chính trị gia và doanh nhân không phải lúc nào cũng sẵn lòng dẫn lối cho thế hệ trẻ hơn. Nhưng giờ đã khác, mọi nhà hoạt động vì nữ quyền tôi từng gặp đều muốn giúp đỡ cộng đồng chứ không chỉ riêng mình”. Nếu chỉ tồn tại một lãnh đạo nữ duy nhất, tầm ảnh hưởng có thể chưa đủ lớn. “Nhưng nếu trong bộ máy lãnh đạo đó có tới 3 phụ nữ, chuyện sẽ khác”. Cái gì là có lợi cho phụ nữ Anh, Pháp thì cũng có lợi cho phụ nữ châu Phi, Ấn Độ và ngược lại. “Khi phụ nữ trên thế giới kề vai sát cánh, họ có thể đòi được quyền lợi xứng đáng. Họ có thể buộc một kẻ hiếp dâm phải bị đem ra xét xử. Họ có thể đưa các dịch vụ y tế cộng đồng hiện đại về nơi mình ở”.

Một trong những nhiệm vụ hàng đầu của Quỹ Bill và Melinda Gates là thúc đẩy mối liên kết giữa các nhóm hoạt động vì chung mục tiêu trên toàn cầu. Sự cải tiến nếu được thiết lập trên nền tảng ngoại lai và thiếu vắng giá trị địa phương, kể cả khi nền tảng đó trị giá 50,7 tỷ đô la, sẽ không hiệu quả. Cô chỉ ra rằng, phụ nữ trong các tổ chức tự lực tại Ấn Độ rất đoàn kết, tạo tầm ảnh hưởng mạnh mẽ suốt 30 năm qua và đã phát triển thành cơ cấu quyền lực liên hiệp.

Trên chuyến bay từ châu Phi về Mỹ, Melinda luôn tự hỏi: “Vì sao phụ nữ châu Phi không có quyền làm điều này, vì sao họ không được hỗ trợ? Nhưng rồi sau cùng, tôi vẫn phải đưa băn khoăn ấy về quê hương trước. Cuối cùng thì ngay tại nước Mỹ, chúng ta đã đi xa được đến đâu?”. Tại trụ sở Microsoft, từ năm 2015, Melinda rót vốn hỗ trợ vào Pivotal Ventures – quỹ đầu tư cho các doanh nghiệp do phụ nữ dẫn đầu. Thực tế là việc cấp vốn trước đó có chiều hướng phân biệt giới tính. Melinda cho biết, 40% kinh phí đầu tư mạo hiểm là dành cho nam giới tốt nghiệp trường Harvard hoặc Stanford, trong khi phụ nữ Mỹ gốc Phi chỉ nhận được không đến 0,05%. Phải chăng đã quá muộn để thay đổi? Chìa khóa cải tiến có lẽ nằm ở việc dựng lên nhiều mạng lưới lấy phụ nữ làm trung tâm hơn. Đàn ông có những mạng lưới tự nhiên từ trường học đến công sở, phụ nữ cũng nên tự tạo ra điều này cho mình. Hãy ở bên những người đáng tin cậy và sẵn sàng hỗ trợ bạn trên đường xa.

Ba người con của gia đình Gates được dạy cách mở rộng sự quan tâm đến thế giới từ rất sớm. Phoebe, cô con gái 16 tuổi đã một mình đến châu Phi 3 lần. Gần đây, cô bé làm tình nguyện viên cho một phòng khám ở Kenya. Rory, cậu trai 19 tuổi đã dành 2 tuần ở Rwanda để tham gia một khóa học làm lãnh đạo và trở về cùng nhiều ý tưởng thú vị. Melinda chia sẻ: “Tôi mong các con sẽ dùng tài năng của mình để đóng góp cho cộng đồng bởi mỗi người chúng ta đều có gì đó để trao tặng: thời gian, năng lượng, suy tưởng và nếu bạn có đủ điều kiện thì cả tài chính nữa. Thế giới sẽ tốt đẹp hơn nếu chúng ta đều biết cách cho đi”.

Trao tặng, đúng như vậy, không hề là lời hứa sáo rỗng với gia đình Gates. Từ năm 2010, vợ chồng nhà sáng lập Microsofts đã lập Quỹ Giving Pledge cộng tác cùng Warren Buffett. Mục tiêu của quỹ này là phân tán khối tài sản 90 tỷ đô la của vợ chồng Gates vào các hoạt động từ thiện, chỉ để lại một phần nhỏ cho ba đứa con. Là những nhà hoạt động xã hội nhiệt tình và nổi tiếng nhất thế giới nhưng ở nhà, vợ chồng Gates vẫn chia sẻ công việc như mọi cha mẹ bình thường khác. “Tất nhiên cũng có những nhiệm vụ Bill không hứng thú lắm, nhưng chồng tôi học cách vượt qua. Điều quan trọng là cả hai đều hạnh phúc hơn vì thấy sự có mặt của nhau trong mọi công việc gia đình. Chúng tôi chứng kiến các con khôn lớn, khỏe mạnh và biết kết quả ấy đến từ nỗ lực của cả hai”.

Bạn có thể Đóng góp gì?

Không cần sở hữu Quỹ Gates để góp phần cải thiện cuộc sống ở châu Phi, bạn có thể đóng góp theo rất nhiều cách đơn giản và cụ thể.

• Liên hệ với chính phủ nước bạn

Các nhà lãnh đạo trên thế giới ngày nay đã quan tâm tới châu Phi hơn, nhưng họ vẫn cần thêm sự khuyến khích. Melinda cho biết Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã cam kết tăng mức hỗ trợ phát triển chính thức lên 0,55% trong tổng thu nhập quốc dân vào năm 2022.

• Quyên góp cho Nothing But Nets

Vợ chồng Gates cũng sáng lập Quỹ Nothing But Nets (nothingbutnets.net), một chiến dịch nâng cao nhận thức và kinh phí và để chống lại bệnh sốt rét. Cứ mỗi 10 đô la đóng góp sẽ giúp một gia đình trong nguồn bệnh có đầy đủ sự hỗ trợ y tế cần thiết.

• Mua sản phẩm của (RED) trên Amazon.com

(RED) là một sáng kiến do Bono và Bobby Shriver đề xuất vào năm 2006. Quỹ toàn cầu (RED) tập trung vào các chiến dịch phòng chống AIDS, lao và sốt rét. Hiện quỹ đang hoạt động mạnh mẽ nhất ở vùng cận Sahara, đặc biệt là các quốc gia có tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con cao. Từ khi ra mắt, (RED) đã gây dựng hơn 500 triệu đô la – nhiều hơn bất kỳ sáng kiến kinh doanh nào khác từng đóng góp cho Quỹ Toàn cầu.

—

Xem thêm:

Liên hoan phim Cannes đồng hành cùng chủ nghĩa nữ quyền

7 phụ nữ hiện đại đi đầu trong phong trào nữ quyền