Khi một cô gái tuổi mới lớn nói cô muốn làm phim, người ta có thể sẽ hỏi tiếp cô muốn theo học trường nào, hay muốn làm gì để có thể theo đuổi nghề nghiệp này trong tương lai. Nhưng, cuộc hội thoại kiểu này có lẽ giờ đã trở nên lạc hậu. Khi một thiếu niên thời đại này nói cô muốn làm phim, nghĩa là cô thực sự đang làm ra những bộ phim. Một ví dụ điển hình, Amelia Conway – thiếu nữ mới 17 tuổi nhưng đã có sáu năm kinh nghiệm làm phim, đồng thời sản xuất phim tài liệu, quảng cáo cho nhiều thương hiệu nổi tiếng. 

Phim thay đổi khi khán giả thay Đổi

Chưa đến một thập kỷ trước, người ta có thể sẽ không tin nổi một nhóm thiếu niên có thể làm ra những video chuyên nghiệp, những series phim ngắn và có thể kiếm tiền từ những bộ phim đó. Tuy nhiên, thực tế là ngày càng nhiều những nhà làm phim tự phát như vậy đang xuất hiện ở khắp nơi trên thế giới. Họ có một bệ đỡ vô cùng quan trọng – những nền tảng cho phép đăng tải và chia sẻ video. Họ không cần đến những nhà phát hành phim thuộc hệ thống công nghiệp điện ảnh chuyên nghiệp cồng kềnh, cũng không cần phải tạo dựng những mối quan hệ với người có quyền lực trong giới. Với thế hệ này, điều duy nhất họ cần quan tâm là làm sao để sản xuất ra những đoạn phim có nội dung thu hút khán giả của họ, những người cùng thế hệ Z.

Trong những năm gần đây, không khó để nhận ra sự thay đổi mau chóng trong thói quen thưởng thức các sản phẩm giải trí nghe nhìn. Những người trẻ không còn tha thiết với rạp chiếu vì còn mải bận rộn xem các video trên màn hình điện thoại hay máy tính. Một khảo sát cho thấy thanh thiếu niên thuộc thế hệ Z xem trung bình 68 video mỗi ngày. Những sản phẩm video có dung lượng hơn 10 phút đã được nhóm khán giả này đánh giá là “dài”. Dù phim chiếu rạp vẫn là một trong những lựa chọn giải trí phổ biến, thực tế là những người thuộc thế hệ Z chính là nhóm khán giả từ bỏ thói quen ra rạp đông nhất.

Zachary Maxwell

Zachary Maxwell trong phim tài liệu của mình

Những nhà làm phim “tay không”

Những người đang hoạt động trong mảng điện ảnh chuyên nghiệp hiện nay phần lớn vẫn chưa nhận ra được vấn đề nêu trên, ngay cả tại Hollywood – nơi có nhiều đội ngũ khảo sát thị trường sắc sảo và nhanh nhạy. Trong khi đó, thế hệ Z lớn lên cùng internet và những thiết bị ghi hình luôn sẵn sàng nằm trong túi áo. Chỉ với những chiếc điện thoại thông minh, hoặc một chiếc máy ảnh ở mức giá vừa phải, bất kỳ một thanh thiếu niên nào cũng đã có thể trở thành một người làm phim.

Zachary Maxwell giành được các giải thưởng điện ảnh cho những bộ phim tài liệu khi chỉ mới 14 tuổi là minh chứng cụ thể cho điều này. Trong một bài nói chuyện, Maxwell kể rằng từ khi 8 tuổi, cậu đã tự sản xuất ra những bộ phim của mình bằng chiếc điện thoại di động nhỏ xíu, bỏ lọt túi áo. Với họ, điện ảnh không nằm ở trường quay và cũng không nằm ở rạp chiếu. Chúng ta có thể gọi những người làm phim hay quay video rồi đăng tải lên các nền tảng chia sẻ miễn phí là nghiệp dư. Tuy nhiên, sự thật là những người nghiệp dư này đang ngày càng chiếm lĩnh sự chú ý của khán giả. Họ thực hiện những video đầu tiên có thể chỉ để thỏa mãn thú vui quay lại những sự kiện vụn vặt, rồi từ đó nhận ra nhiều tiềm năng trong việc tạo ra những sản phẩm phức tạp hơn, có nhiều tầng lớp ý nghĩa và tác động xã hội hơn. Thế nên, không có gì là ngoa ngôn khi nói rằng, rất nhiều nhà làm phim hiện nay đang được gọi bằng cái tên “youtuber” hay “TikToker”, nhưng trong tương lai, họ sẽ định nghĩa lại thế nào là phim. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất khiến những người làm phim thế hệ Z dần trở nên đáng chú ý hơn trong một thế giới thay đổi mau chóng, khi mọi loại hình nghệ thuật đều phải tìm cách để thích ứng với đời sống kỹ thuật số, chính là những câu chuyện thực sự gắn kết với khán giả của họ. Khi những nhà làm phim trong hệ thống chính thống đã quá già, và vẫn đang loay hoay để tìm ra những câu chuyện có thể bán vé, thì thế hệ các nhà làm phim với điện thoại thông minh chỉ đơn giản là kể về cuộc đời sinh động đang diễn ra trước mắt và trong nội tâm của họ. 

Amelia Conway

Rất nhiều nhà làm phim trẻ đề cập đến các vấn đề về trường học, môi trường sống của tuổi mới lớn, và những băn khoăn của tuổi trẻ về chính trị xã hội. Thông điệp của họ rõ ràng và dễ đồng cảm, và thế hệ Z sẽ dành hằng giờ để xem những tác phẩm ấy. Thời lượng ngắn gọn, chi phí thấp, yêu cầu rất ít thời gian để sản xuất và hoàn thiện, và chẳng yêu cầu ai phải trả tiền để xem, vì vậy những bộ phim do thế hệ Z sản xuất dần trở thành món ăn giải trí mỗi ngày của những người đồng thế hệ, thậm chí là thế hệ trước.

Nhà làm phim trẻ Luke Jaden

Nếu nhìn vào tinh thần của cơn bão càn quét đang đe dọa nền công nghiệp điện ảnh chính thống này, người ta sẽ không thể không nể phục tinh thần của những người trẻ. Việc họ trở thành người làm phim và kiếm sống được với nghề khi còn chưa rời khỏi trường phổ thông cho chúng ta thấy cả sự dũng cảm lẫn chí khí phóng khoáng của họ. Như lời của Luke Jaden – một nhà làm phim trẻ, tự mở công ty sản xuất của mình khi mới 18 tuổi – gửi đến những người cùng thế hệ: Nếu bạn muốn làm phim, cứ dùng tiền lẻ, tiền mừng sinh nhật mà sản xuất phim, rồi bắt đầu làm phim luôn lúc này!