Đó cũng là câu hỏi mà nữ nhà văn Brigitte Giraud đặt ra trong cuốn bán tự truyện Sống Vội đoạt giải Goncourt danh giá vào năm 2022 của mình. Sống Vội là quyền sách hay xoay quanh câu chuyện cách đây đã 20 năm, khi chồng của bà bất ngờ qua đời trong một tai nạn giao thông. Kết nối tất cả dữ kiện có phần trùng hợp đã cùng xảy ra trong thời gian đó, tác giả tiến hành giả lập những “giá như”, “lẽ ra”, “thay vì”… để đi tìm nguồn cơn cho bất hạnh trên.

KHI NỖI ĐAU TRỞ LẠI

Chia sẻ về Sống Vội, Brigitte cho biết bản thân đã có ý định viết nó từ lâu, nhưng chỉ đến khi chính quyền thành phố quyết định quy hoạch căn nhà mà bà đã ở suốt 20 năm, những dòng văn mới được tuôn ra. Đó là gia sản mà bà và chồng đã mua vào 18/6/1999, nhưng chưa sống trọn vẹn ngày nào thì bi kịch lớn đã ập đến. Đó là chứng nhân cho cuộc đời mà chồng bà đã thôi hiện diện, và là sợi dây kết nối linh hồn của cả hai người.

Như vòng tuần hoàn của một kiếp sống, Brigitte đặt những “giá như” đầu tiên xuất phát từ ngôi nhà. Liệu rằng mọi thứ có khác đi nếu bà không chọn dọn đến cái cơ ngơi ấy? Liệu rằng bi kịch có thành hình nếu bà không cho em trai gửi nhờ chiếc xe mà do cưỡi nó chồng bà sẽ chết? Đó là chiếc Honda 900 CBR Fireblade vốn được mệnh danh là “quả bom nổ chậm”, loại chỉ được dùng trong các đường đua thay vì dành cho cuộc sống thường ngày.

Những nghi hoặc đã được viết ra trong Sống Vội với một giọng văn gần như trung tính, không còn oán trách hay hờn giận. Đó là cảm giác của sự đè nén khi cố lật mở những gì tưởng đã ngủ yên suốt hai thập kỷ. Thế nhưng, càng ngày, nữ tác giả càng chua chát khi giả định về những điều bất khả thi hơn. Bà đã tự hỏi bằng cách thức nào mà người đàn ông đến từ nước Nhật, người không có can hệ gì đến vợ chồng bà, lại đóng góp vào bi kịch lớn này bằng việc tạo ra mẫu xe nguy hiểm. Và sẽ ra sao nếu Stephen King không may qua đời vào 3 ngày trước vụ tai nạn, thay vì được cứu sống cũng trong bối cảnh tương tự? Nếu điều đó xảy ra, liệu những bánh răng dẫn đến kết cục chồng bà qua đời có đổi khác đi?

[Giới thiệu sách hay] Sống vội

Thế giới văn hóa

[Review sách hay] Cô gái - Những chữ "E" câm

NHỮNG CÂU HỎI CUỒNG LOẠN

Càng tiến gần đến thời điểm xảy ra tai nạn, người góa phụ lại càng điên loạn với những giả thuyết. Brigitte tăng tốc mạch truyện để đưa độc giả vào trong đường hầm của cơn cuồng loạn không thể kiểm soát. Từ người chứa bên trong mình “một đội quân nhỏ” để hiện thực hóa những kế hoạch trên trời dưới bể của cặp đôi trẻ… bà đã sục sạo hết những thông tin mà mình có được. Bà cũng đã làm một điều tương đối dũng cảm là phê phán chính mình, với những kỳ vọng của một tuổi trẻ không ngừng ước mơ. Để rồi từ đó, bà vọng xa vào những định chế kinh tế, chính trị, xã hội… góp phần dẫn đến bi kịch của mình.

Chẳng hạn, nếu như ông ngoại không chọn tự tử vì vợ qua đời do ô nhiễm từ công ty dược thì bà đã không có khoản thừa kế để mua căn nhà. Nếu như bong bóng ngành kinh doanh bất động sản những năm 1980 không bành trướng ra vùng trung tâm, thì vợ chồng bà vẫn sẽ yên ổn bên dưới mái nhà ở vùng ngoại vi. Nó cũng nằm ở ngay chiếc xe ấy, loại cấm ở Nhật vì quá nguy hiểm nhưng lại xuất hiện ở châu Âu vì các hiệp định thương mại đã được ký kết xuyên biên giới. Và sẽ ra sao nếu Pháp không nhúng tay vào làn sóng phô trương thuộc địa, để chồng của bà từ Algeria không đến nơi đây và gặp được bà… Hàng dài câu hỏi không có lời đáp cứ thế tuôn ra, còn bà thì bất lực để thay đổi nó.

Cũng như Annie Ernaux hay Camille Laurens, Brigitte Giraud đã gia nhập hội những tác giả thông qua câu chuyện cá nhân để phản ánh xã hội Pháp 40 năm trước. Sống Vội chính là câu chuyện về tình yêu, sự mất mát, đau khổ, ước mơ của những người trẻ, nhưng cũng từ đó mà bối cảnh của một thời đoạn được dựng lại. Tuy là câu chuyện có phần riêng tư, nhưng bất cứ ai rồi cũng thấy mình đang ở đâu đó, bởi lẽ chuyện đời thì mấy ai ngờ, còn bản thân mình thì quá bé nhỏ để làm đổi chiều con tạo vần xoay.

Sống vội - Brigitte Giraud

THAM KHẢO