Nhạc sĩ Tôn Thất An - Người sưu tầm âm thanh cuộc sống

Phụ thân của Tôn Thất An là nhà soạn nhạc nổi tiếng Tôn Thất Tiết. Với tình yêu âm nhạc luôn chảy trong huyết quản, những bản nhạc cổ điển cùng nhạc đương đại là một phần không thể tách rời với tuổi thơ anh. An bắt đầu chơi piano song song với việc học văn hóa. Càng trưởng thành, anh càng cảm thụ sâu sắc hơn và tình yêu âm nhạc trong anh càng lớn.

Tuy nhiên, nhạc của riêng Tôn Thất An lại là một cảnh giới hoàn toàn khác và không dễ để tiếp nhận. Trước khi đến gặp An, tôi tìm nghe một số bản nhạc mà anh sáng tác và sản xuất. Giai điệu trầm bổng, lạ lẫm, lúc gần khi xa vắng nhưng lại khiến người nghe ám ảnh và mường tượng ra những hình ảnh thân thuộc của cuộc sống đời thường. Đó có thể là tiếng mưa rơi tí tách bên hiên nhà đầy hoài niệm hay tiếng vĩ cầm cô đơn réo rắt phát ra từ cô gái nhà bên, tiếng chim hót từ một khu vườn tĩnh lặng, đôi khi xen lẫn một tiếng kinh cầu từ bi buổi ban mai… Nghe nhạc của An, người ta dễ bị trôi vào một thế giới mênh mang khác, vừa thực vừa ảo. Tôi cứ ngỡ rằng, có lẽ An phải là người mang nhiều nỗi buồn, phải có nhiều tâm sự với cuộc đời mới có thể viết nên những giai điệu sâu xa, u hoài đến vậy. Nhưng anh bảo: “Tôi là người lạc quan. Âm nhạc của tôi lấy cảm hứng từ cuộc sống, từ những người xung quanh, những điều nhỏ nhất mà tôi cảm thấy yêu quý, trân trọng”. An là nhà soạn nhạc Việt Nam đầu tiên có tác phẩm trình diễn cùng dàn nhạc giao hưởng Berlin Philharmonie nổi tiếng của Đức.

Nhạc sĩ Tôn Thất An trong thời gian sáng tác tác phẩm nhạc giao hưởng “Huyền thoại Thánh Gióng”.

Ngoài viết nhạc, An còn làm đạo diễn, sản xuất MV và tự thể hiện nhân vật chính. Nói anh đa tài, An chỉ cười, bảo đó là cách anh tự học và hoàn thiện bản thân, bởi anh muốn thử sức làm đạo diễn phim ngắn. Vừa qua, phim ngắn mới nhất của An với tựa đề Yet Untitled [Redux] được công chiếu trong Liên hoan phim ICI Việt Nam ở Paris – Liên hoan phim uy tín dành cho các nghệ sĩ, đạo diễn gốc Việt – được đánh giá cao. Bên cạnh đó, anh cũng được các đạo diễn và nhà làm phim trong nước tin tưởng mời hợp tác viết nhạc cho các sản phẩm của họ. Hiện tại, anh đang trong giai đoạn hoàn thành nhạc phim Người vợ ba bản trắng đen của đạo diễn trẻ Nguyễn Phương Anh. Bộ phim từng được chiếu giới thiệu tại Liên hoan phim Cannes 2017. Mới đây nhất, Tôn Thất An đã cùng tham gia viết nhạc cho dự án phim cải lương Song Lang của nhà sản xuất Ngô Thanh Vân và đạo diễn trẻ Leon Quang Lê. An rất thích bộ phim bởi nội dung và hình ảnh mang đậm màu sắc truyền thống Việt Nam. Có thể qua những thước phim đẹp giàu tính nghệ thuật và đong đầy cảm xúc của Song Lang, An tìm được sự đồng điệu với tâm thế của người con xa xứ luôn hướng về quê hương, nguồn cội.

Tôi là người lạc quan. Âm nhạc của tôi lấy cảm hứng từ cuộc sống, từ những người xung quanh, những điều nhỏ nhất mà tôi cảm thấy yêu quý, trân trọng”.

Trải nghiệm

Âm nhạc liệu có khả năng thay đổi tâm trạng chúng ta?

Nếu nói Tôn Thất An là nhạc sĩ thôi thì chưa đủ, ở anh luôn toát ra cái chất của một nghệ sĩ đương đại. Luôn yêu Sài Gòn và để gắn bó với nơi này nhiều hơn, anh bắt tay thực hiện dự án Feel In/Out cùng với những người bạn của mình vào những tháng cuối năm 2015. Khi đó, An được công ty khiêu vũ Arabesque mời cộng tác trong sự kiện Open Space hàng năm để giới thiệu tác phẩm của một số thành viên trong công ty. Vai trò ban đầu của An về cơ bản là làm nhạc. Sau đó, anh đề nghị thực hiện một điều gì đó khác biệt: Mang các vũ công và nghệ sĩ địa phương đến với nhau để cùng tạo ra một cái gì đó chung. Mỗi ngày, anh đều gặp gỡ các nghệ sĩ từ nhiều lĩnh vực khác nhau: họa sĩ, nghệ sĩ video, nhiếp ảnh gia, nhà làm phim. Hầu hết trong số họ đến từ Sài Gòn, còn lại là người nước ngoài sống ở Sài Gòn. Trong nhiều năm, An đã phát triển ý tưởng về một không gian nghệ thuật, nơi khán giả sẽ được tiếp xúc với nghệ thuật một cách hấp dẫn hơn.

Cùng đạo diễn Nguyễn Phương Anh (bên cạnh) trong thời gian làm âm thanh cho phim “Người vợ ba”.

Triển lãm đầu tiên rất thành công. Trong ba giờ, tất cả các khu vực có sẵn, góc, cầu thang và hành lang của một nhà hát cũ ở quận 5 được biến thành không gian cho triển lãm ảnh, lắp đặt video và có cả biểu diễn múa. Đây là lần đầu tiên triển lãm được thực hiện ở Sài Gòn đã mang lại hy vọng và sự hứng khởi cho An và những người bạn. Nối tiếp thành công, anh và nhóm của mình đã thực hiện triển lãm lần thứ hai vào năm tiếp theo, lần này trong một trường tiểu học cũ ở quận 3. Anh không giấu được niềm vui khi chia sẻ: “Trong khi chờ đợi, những hạt giống nảy mầm và nở hoa, tôi hạnh phúc chứng kiến nhiều sự kiện tương tự đã lan tỏa trong thành phố. Khi tham gia một trong số các sự kiện đầu năm nay – với tư cách là một nhà soạn nhạc, tôi đã nói chuyện với người quản lý của Galerie Quỳnh. Chị ấy đã nói với tôi rằng rất nhiều học sinh từ trường trung học bên đường đến xem triển lãm một cách chăm chú. Có thể các em ấy đến chỉ vì tò mò, nhưng điều đó đã truyền cảm hứng cho tôi. Đó chính là nơi tôi phải bắt đầu với phiên bản Feel In/ Out thứ ba vào cuối năm nay”.

Cảnh trong vở múa đương đại “Play 2 Play” của biên đạo múa Jo Kanamori – Ảnh: Kishin Shinoyama.

Cuối buổi, chúng tôi hào hứng nói về những dự án nghệ thuật mới. Với tôi, An là một nghệ sĩ không tuổi, cứ trẻ mãi với thời gian, miệt mài sưu tầm, chắt lọc những giai điệu âm thanh đẹp đẽ đầy yêu thương của cuộc đời.