Trải nghiệm thẩm mỹ có thể có thể đến từ sự tán thưởng những tác phẩm nghệ thuật như thơ ca, sản phẩm điêu khắc, nghệ thuật thị giác… hoặc những cảnh vật tự nhiên như hoàng hôn hay cảnh núi sông. Trải nghiệm thẩm mỹ có thể mang tới lợi ích tích cực về mặt tình cảm. Ví dụ, những cảnh tượng như bình minh hay hoàng hôn sẽ luôn mang lại cảm giác tĩnh lặng, thư thái và tích cực. Thẩm mỹ không phải là quá trình sáng tác như nghệ thuật, mà lại là quan điểm của người thưởng thức sản phẩm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng điểm qua 5 đặc trưng then chốt của niềm vui được trải nghiệm thẩm mỹ trong đời sống hằng ngày.

1. Hứng thú với thẩm mỹ vì lợi ích riêng

Ảnh: Ben Collins/Unsplash

Ta thường theo đuổi và tận hưởng những thú vui thẩm mỹ những vì lợi ích riêng. Nhưng niềm vui xuất phát từ quá trình thực hiện lại quan trọng hơn làm vì mục tiêu nhất định. Chúng ta trân trọng những thứ đẹp đẽ không chỉ vì mục đích thiết thực của chúng, mà còn đơn giản vì chúng là cái đẹp. Ví dụ như ta thường đến sở thú hay các buổi hòa nhạc với mong muốn trải nghiệm cảm xúc thăng hoa. Ta cùng ngắm nhìn một bức tranh để thưởng thức vẻ đẹp của nó. Tuy nhiên, rất khó để tách nội dung của một tác phẩm nghệ thuật ra khỏi khuôn khổ của nó. Những thứ đẹp đẽ thì luôn thú vị và hữu ích.

2. Vẻ đẹp và sự phán xét

Ảnh: Ali Karimiboroujeni/Unsplash

Vẻ đẹp trong mắt chúng ta chính là áp dụng kiến ​thức của cá nhân về thế giới để giải thích những gì ta thấy. Mọi người thường có quan điểm khác nhau về đẹp xấu. Có người thích hoa hồng, nhưng có người lại thích cẩm chướng. Tuy nhiên, mọi thứ không đơn giản như vậy. Thị hiếu thẩm mỹ bắt nguồn từ một bối cảnh văn hóa rộng lớn hơn. Mọi người đánh giá vẻ đẹp của một vật dựa theo quan điểm của xã hội quanh mình. Ví dụ, mọi người từng thích đàn ông cạo râu sạch sẽ. Nhưng bây giờ, nam giới để râu lại đang là một xu hướng mới. Những đánh giá về vẻ đẹp bề ngoài, âm nhạc và quần áo luôn bị ảnh hưởng bởi áp lực xã hội.

3. Vẻ đẹp giản dị

Vẻ đẹp này tồn tại bởi ai cũng thích những thứ dễ nghĩ tới. Ví dụ, khi một ý tưởng phức tạp được trình bày theo cách dễ tiếp cận, nó sẽ tạo ra một trải nghiệm thẩm mỹ cực kỳ mạnh mẽ. Ví dụ, càng nghe nhiều, ta sẽ càng lúc càng thích một thể loại nhạc. Điều này cũng cho thấy rằng sự hài lòng về thẩm mỹ có thể phụ thuộc vào việc làm chủ được tác động một cách thỏa đáng. Ví dụ, chúng ta có thể học cách thích âm nhạc cổ điển bằng cách thu thập thêm kiến ​thức về nó.

Thế giới văn hóa

7 tài khoản digital painting khiến gen Z mê mệt trên Instagram

4. Môi trường xung quanh

Ảnh: Collins Lesulie/Unsplash

Bầu không khí hoặc môi trường nhất định cũng sẽ góp phần vào trải nghiệm thẩm mỹ. Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta có thể trải nghiệm nhiều bầu không khí khác nhau như vui vẻ, thư giãn hay căng thẳng. Mặt khác, trải nghiệm thẩm mỹ có được khi kết hợp nhiều bầu không khí lại với nhau luôn được đánh giá cao. Lấy ví dụ như hoa cỏ trong phòng có thể thêm phần rạng rỡ khi được kết hợp với nội thất.

5. Cảm động bởi thẩm mỹ

Ảnh: Mo/Unsplash

Niềm vui có được nhờ thẩm mỹ sẽ thúc đẩy trải nghiệm của bạn kéo dài và lặp đi lặp lại. Cũng giống như việc bạn không bao giờ cảm thấy mệt mỏi khi ngắm cảnh hoàng hôn tuyệt đẹp hay như việc ta có xu hướng bảo vệ hoặc mua những thứ có tính thẩm mỹ cao và cố gắng duy trì giá trị thẩm mỹ của chúng. Con người luôn cảm thấy mình trở nên nhỏ bé khi hòa mình vào thiên nhiên hoặc thưởng thức nghệ thuật, âm nhạc tuyệt vời. Nhờ vậy, những lo lắng trong ta cũng sẽ bé lại, khiến ta thoát khỏi lối tư duy thực tiễn trong đời sống hằng ngày.